درحالحاضر حمایت تعرفهای از صنایع کشور ضروری به نظر میرسد، زیرا بهدلیل شرایط نامساعد فضای کسبوکار ایران در بیشتر مواقع قیمت تمامشده کالا در مقایسه با دیگر کشورها بالاتر است و از طرفی نرخ بهره بانکی رقبای ایران به ۲/۵ درصد هم نمیرسد.
اوجودیکه نرخ رشد تورم هزینههای تولید که در گذشته حدود ۴۰درصد بود درحالحاضر به ۱۴ درصد در مهرماه کاهش یافته، اما اگر بخواهیم همین میزان را با دیگر کشورها قیاس کنیم درمییابیم که نرخ رشد تورم هزینههای تولید در کشورهای رقیب مانند کشورهای اروپایی منفی یک درصد و در چین، ژاپن یا کره جنوبی حدود صفر درصد است. نظام تعرفهای باید برای حمایت از صنایع و تولیدات داخلی وجود داشته باشد، زیرا رقبای ما در دیگر کشورها مانند چین، کره جنوبی، ژاپن، هند و کشورهای اروپایی با هیچکدام از مشکلات تولیدکنندگان داخلی مواجه نیستند. فضای کسبوکار ایران موانعی جدی را بر سر راه تولیدکنندگان قرار داده است که به خاطر آن صنعتگران، معدنکاران و تجار باید هزینههای زیادی را از قِبل آن بپردازند. از سویی بیان میشود که نظام تعرفهای روی کیفیت تولید داخل تاثیر منفی دارد که البته این مسئله از دید کارشناسان مردود است، زیرا در ایران مقررات سختگیرانهای در زمینه استانداردها داریم و استانداردهای صنعتی و تولیدی کشور نیز بسیار سختگیرانه نوشته میشوند.بر این اساس وجود تعرفه، ارتباطی با وضعیت کیفیت محصولات ایرانی ندارد. حتی در برخی از موارد بهعنوان مثال در شوینده، مواد غذایی، ماشینآلات تولیدی و صنعتی و… قوانین استاندارد ایران هیچکدام پایینتر از کشورهای خارجی نیست. حتی کالای تولیدی داخل در صنعت روشنایی ایران بسیار مرغوبتر از کالای وارداتی است. در واقع نظام تعرفهای راهکار حل این مشکلات است و امتیازی برای تولید، صنعت و معدن کشور محسوب نمیشود. این تعرفه، جبران هزینههای اضافی ناشی از مدل غلط اقتصادی و سوءمدیریت در اقتصاد کلان است. نظام تعرفهای حمایت از تولید نیست بلکه جبرانکننده فضای کسبوکار نامساعد، نرخ بهره بالای بانکی، قوانین سختگیرانه گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده بر تولید و… است که همگی بر قیمت تمامشده کالای نهایی تاثیر سوء دارند. به علت نیمهدولتی بودن اقتصاد ایران این مسئله بیش از سایر نقاط جهان مطرح است و ارتباطی به واحدهای تولیدی ندارد.
در برخی از تولیدات داخلی کشور از جمله پسته، زعفران، فرش و برخی از کالاهای صنعتی از جمله صنایع غذایی، سیمان، پتروشیمی و… نیاز به حمایت تعرفهای نداریم، اما در بیشتر کالاها نیازمند حمایت تعرفهای هستیم. بنابراین بنده با گفتههای آقای ترکان که جز در قرمهسبزی و آبگوشت نیازمند حمایت تعرفهای هستیم و به سبب این مشکلات صنایع کشور قدرت رقابت با سایر کشورها را ندارند، موافقم. که دلیل آن نیز مدل مدیریت دولتی که باعث بهره بالای بانکی، دریافت قانون ارزش افزوده از تولید، کاهش ارزش پول ملی، محدودیت در دسترسی به خطوط اعتباری شده، تولید آسیبپذیر شده است. تنشهایی که از دستورالعملهای متناقض و سیاست تثبیت قیمتگذاری در ۳سال گذشته به وجود آمد موجب زیان انباشته در بنگاهها شده است. این امر موجب شده و تا دامپینگ سایر کشورها در بازار ایران شکل بگیرد. بنابراین لازم به یادآوری و تاکید است که نظام تعرفهای حمایت از تولید نیست، بلکه جبران سوءمدیریتی است که درحالحاضر وجود دارد. دولت با تعیین نظام تعرفهای، ناکارآمدی خود را جبران میکند. در معنای دیگر، نظام تعرفهای بهای سوءمدیریت در نظام دیوانسالار کشور است.
محمدرضا مرتضوی – دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران