مرتضوی: تفاوتی که بین مدل معادن ایران با دیگر معادن دنیا وجود دارد، باعث شده تا نوع بهرهبرداری از آنها نیازمند راهکارهایی جدید باشد
در فعالیتهای معدنی، تجهیزات و برخورداری از فناوریهای نوین مهندسی حرف اول را میزند؛موضوعی که هماکنون بهدلیل حاکم شدن شرایط تحریمی، معدنکاران را به سمت روشهای سنتی و دستی سوق داده و موجبات افزایش هزینههای تولید و قیمت تمامشده را به همراه داشته است. بنابراین آنچه مسلم است استفاده از نقشه راه در این بخش ضمن برخورداری از دانش متخصصان داخلی، زمینه افزایش بهرهوری معادن را فراهم خواهد آورد. در این خصوص با سیدمحمدرضا مرتضوی، دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران گفتوگویی با روزنامه گسترش صمت درخصوص طرح نقشه راه ساخت و تولید تجهیزات معدنی انجام دادیم که در زیر میخوانید:
منظور از نقشه راه ساخت و تولید تجهیزات معدنی چیست؟
پهنه محدودههای معدنی در ایران از تنوع بالایی برخوردار است و به همین دلیل برای بهرهبرداری و استخراج مواد معدنی از آنها لازم است تا تجهیزات و فناوریهای روز دنیا در اختیار فعالان این حوزه قرار گیرد. از سوی دیگر نبود تجهیزات و فناوریهای مورد نیاز در این حوزه باعث شده تا فعالان معدنی همواره مشکلاتی را درخصوص بهرهبرداری و استخراج از معادن پیش روی خود داشته باشند. همچنین بسیاری از پهنههای معدنی که در کشور وجود دارند امکان بهرهبرداری و استخراج عظیم صنعتی از آنها وجود ندارد. درواقع این پهنههای معدنی که ارتفاع رگهها در آنها محدود است، امکان بهرهبرداری از آنها با دستگاههای فوقمدرن و رباتها وجود ندارد، از اینرو در حال حاضر معدنکاران به روشی دستی که به آن پیکور نیز میگویند به استخراج از این معادن مشغول هستند و همین امر باعث شده تا قیمت تمامشده این مواد معدنی افزایش پیدا کند اما در این راستا میتوان با تکیه بر مهندسان ایرانی که از دانش فنی لازم برخوردار هستند و با همکاری دانشگاهها و سازمان نظام مهندسی، زمینه طراحی و ساخت دستگاههای پیکور و بهرهبرداری از آنها را فراهم کرد و با سرعت بخشیدن به برداشت از این پهنه با پایین آوردن قیمت تمامشده محصول، امکان رقابت را با کشورهای رگههای بزرگ داشته و زمینه رقابت برای آنهایی که برداشتهای فوقسنگین انجام میدهند را به وجود آوریم.
چه راهکارهایی برای رسیدن به این امر وجود دارد؟
در این راستا با برگزاری نشستها و جلساتی با انجمنهای مرتبط معدنی و مجموعه نظام مهندسی معدن و بخشهای فعال دانشجویی که در زمینه ساخت ماشینآلات فعالیت میکنند، میتوان برنامهریزیهای لازم را در جهت طراحی برای ساخت ماشینآلات مورد نیاز برای برداشت از پهنههایی که ارتفاع کوتاه داشته و رگههای بسیاری را در خود جای دادهاند فراهم کرده و برداشت از این معادن را با صرفه اقتصادی همراه کرد. البته این در حالی است که در برخی معادن با استفاده از تجهیزاتی همچون متههای برقی، امکان برداشت سنگین به میزان چندین هزار تن در ساعت وجود داشته و همین امر باعث پایین آمدن قیمت نهایی محصول تولیدی خواهد شد اما هماکنون تعداد زیادی از معادن کوچک مقیاس که در اختیار بخش خصوصی هستند با استفاده از مته و پیکور اقدام به بهرهبرداری از معادن کرده و همین امر سبب شده تا قیمت تمامشده محصولات افزایش یابد. پس میتوان با برگزاری جلسات و نشستها با وزارت صعنت، معدن و تجارت، انجمنهای مهندسان کشوری و همچنین دانشگاهها، زمینه طراحی و مکانیزه کردن این دستگاهها را فراهم کرده و راه را برای بهرهبرداری از این معادن هموار کرد. بهعنوان مثال در سالهای گذشته استخراج از برخی معادن سنگ بهوسیله انفجار صورت میگرفت و همین امر نابودی ذخایر معدنی را بهدنبال داشت. از اینرو برای حل این مشکل، دانشجویان دانشگاه امیرکبیر با طراحی ارههای بزرگ و مکانیزه کردن آن تحول بزرگی را در استخراج از معادن به وجود آوردند تا ضمن حفظ ذخایر معدنی، موجبات پیشرفت و توسعه را در صنایع معدنی فراهم کنند.
راه ساخت مسیر برای رسیدن به اهداف در استخراج اصولی از معادن در پهنههای خاص چیست؟
تفاوتی که بین مدل معادن ایران با دیگر معادن دنیا وجود دارد، باعث شده تا نوع بهرهبرداری از آنها نیازمند راهکارهایی جدید باشد. از اینرو آشنایی معدنکاران و تعامل با انجمنهای مهندسی با روشهای اصولی و علمی برای استخراج مواد معدنی از این پهنههای خاص و همچنین آشنایی آنها با ابزاری که مورد استفاده قرار میگیرد تاثیر بسزایی در بهتر شدن بهرهبرداری از معادن خواهد داشت.
چه کسانی میتوانند زمینه تهیه نقشه راه ساخت و تولید تجهیزات را فراهم کنند؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت بهعنوان متولی و نظمدهنده در معادن و صنایع معدنی نقش مهمی دارد چراکه در حال حاضر آخرین آمار و ارقام از میزان ذخایر مواد معدنی و مدل پهنههای کشور را در اختیار داشته و میتواند با ارائه این اطلاعات برای انجام امور زیرساختی به بخش خصوصی و فعالان دانشگاهی، زمینه را برای تولید و ساخت تجهیزات فراهم کند اما نکتهای که حائز اهمیت است نیاز به یک اراده قوی برای رسیدن به این امر است چراکه سرمایه مورد نیاز برای ساخت تجهیزات و ماشینآلات در کشور موجود بوده و میتوان با نمونهسازی و در مرحله بعد با تولید آنها در واحدهای صنعتی که در زمینه ساخت ماشینآلات فعالیت میکنند، نیاز معادن را برطرف کرده و با پایین آوردن قیمت تمامشده محصول و صادرات آن، وارد بازار جهانی شده و ارزآوری را برای صنایع معدنی به ارمغان آورد.