خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
مطالعه وضعیت گذشته و حال صنعت خودرو و قطعه‌سازی در کشور حاکی از آن است که با وجود تلاش چشمگیر فعالان صنعت خودروسازی ایران به ویژه در سال‌های اخیر،
انتقال فناوری در این صنعت و بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با چالش‌های عدیده‌ای هم چون تغییر رویه در پاسخ به تحولات محیطی مواجه بوده است، بنابراین ضروری است مدیران و کارشناسان صنعتی و اقتصادی ضمن عارضه‌یابی وضعیت موجود، مدل مناسبی را ارائه کنند تا به‌تدریج ایجاد تغییرات مناسب و افزایش رقابت‌پذیری برای این صنعت فراهم شود. در این زمینه انتقال فناوری چین نمونه بارزی است از کشورهایی که فعالانه با داشتن سیاست‌های هدفمند با مقوله انتقال فناوری برای وارد کردن فناوری لازم در صنایع مختلف به ویژه صنعت خودرو و قطعه‌سازی تلاش کرده و توانسته به صورت چشمگیری، شکاف فناوری خود را با کشورهای توسعه یافته از بین ببرد و خود را به عنوان یک الگوی موفق در بهره‌برداری از روش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی معرفی کند. چین در زمینه اجرای سیاست‌های درهای باز، دروازه‌های خود را به روی فناوری تمام کشورهای علاقه‌مند گشوده و ضمن خرید منظم فناوری جدید و موردنیاز کشور، از همه ابزارهای تشویقی برای ترغیب سرمایه‌گذاران خارجی استفاده می‌کند، به طوری که این کشور یکی از بزرگترین واردکنندگان فناوری و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان است. هند نیز دومین بازار بزرگ جذب سرمایه‌های خارجی خودرو و قطعه سازان معتبر دنیا محسوب می‌شود. صنعت قطعه‌سازی این کشور امروزه بیش از ۶۲ درصد از قطعات تولیدی خود را به شرکت‌های معتبر اتومبیل‌سازی در امریکا و اروپا صادر می‌کند. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند هند تا سال ۲۰۲۰ میلادی پس از امریکا و چین به سومین کشور صنعتی جهان تبدیل شود. در این میان مشکلات اقتصادی (ساختاری و سیاستگذاری)، رشد فشارهای تورمی، افزایش نرخ بهره، بالا بودن ریسک سیاسی و نبود عوامل تشویقی و حمایتی به عنوان مهم‌ترین تهدیدها علیه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و انتقال دانش فنی از این طریق مطرح است.
کم‌کاری فعالان صنعت خودرو در انتقال فناوری
در همین حال عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر ضرورت حمایت از صنعت نوپای قطعه‌سازی در کشور، معتقد است: فعالان صنعت خودرو در سال‌های گذشته نسبت به انتقال فناوری و فناوری‌های روز دنیا کم‌کاری کرده‌اند. مجید منصوری بیدکانی در رابطه با دلایل عقب افتادگی صنعت خودرو ایران گفت: این موضوع را از چند منظر می‌توان مورد بحث قرار داد و اگر مقایسه‌ای با صنعت خودروی کره جنوبی داشته باشیم متوجه می‌شویم که آنها همزمان با فعالیت ما، با مشکلاتی از قبیل تحریم و جذب سرمایه‌گذاری خارجی مواجه نبوده‌اند، این در حالیست که این کشور، صنعت مونتاژ را با ما آغاز کرد اما سند چشم‌انداز تهیه شده از سوی آنها، کاملا کارآمدتر بود و به همین دلیل هم، موفقیت‌های چشمگیری را کسب کرده‌اند. وی افزود: فعالان صنعت خودروسازی کشور کره، بر اساس سند چشم‌انداز، ابتدا به سراغ قطعه‌سازان در سایر کشورها رفتند و پس از آن اقدام به واردات دانش و فناوری کردند در صورتی که صنعت خودروی ایران موفقیت چشمگیری را در این بخش کسب نکرده است.
حمایت از قطعه‌سازان در اولویت
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر ضرورت حمایت نظام‌مند از صنعت خودروسازی گفت: رشد باید بصورت پلکانی بوده و حمایت باید از قطعه‌سازان آغاز شود. خودروسازان هم باید بدانند که حمایت‌ها به مرور کاسته شده و بازار رقابتی خواهد شد و در صورت ناتوانی در رقابت، به طور قطع رو به تعطیلی پیش خواهد رفت. منصوری بیدکانی در واکنش به ادعای خودروسازان مبنی بر تولید ۸۰ درصد قطعات در داخل کشور بیان کرد: باید مشخص شود که ۲۰ درصد باقیمانده از لحاظ ریالی چند درصد قیمت خودرو را تشکیل می‌دهد، چون ممکن است همین مقدار وابسته در تولیدات اثرگذار باشد. وی افزود: به طور مثال تمام سنسورهای کیسه هوا وارداتی هستند و اگر این قطعه به کشور وارد نشود، خودروسازان در تولید خودرو با مشکل مواجه خواهند شد باید گفت اثر تحریم‌ها در این صنعت بیش از ۲۰ درصد است.
ضرورت همکاری با ۵۰۰ جوینت ونچرعضو هیات مدیره انجمن سازندگان قطعات بر این باور است که ۲ فرق عمده میان صنعت خودروی ایران و کره جنوبی وجود دارد. این در شرایطی است که کشور امریکا برای حمایت از صنعت خودروسازی کره، پشت این کشور ایستاده بود اما عملا در مقابل صنعت خودروی ایران قرار گرفت. با این حال در این شرایط توانستیم جایگاه فعلی خود را کسب کنیم و به حیات خود ادامه دهیم. محمدرضا نجفی‌منش در ادامه در گفت‌وگو با صمت با تشریح تفاوت دوم نیز اظهار کرد: راهی که کشورهای هند و چین رفتند و با همکارهای بین‌المللی صنعت خودرو و قطعه خود را توسعه دادند همکاری با کشورهای دیگر بود. بر این اساس لازم است با ۵۰۰ جوینت ونچر همکاری مشترک داشته باشیم تا بتوانیم خود را به‌روز کنیم و بازار صادرات بین‌المللی را در دست داشته باشیم. وی اظهار کرد: این شرایط در حالیست که پیش از تحریم‌ها این امکان در اختیار ما بود اما به آن بهایی داده نشد، بنابراین باید توجه داشت درحال‌حاضر با کاهش تحریم‌ها به دنبال واردات قطعه نباشیم بلکه بیشتر به دنبال انتقال دانش فنی باشیم. وی همچنین با عنوان اینکه قیمت آن بخش از قطعات وارداتی و تاثیر آن بر روی قیمت تمام شده آنچنان نباید موردتوجه باشد، افزود: باید توجه داشت در شرایط تحریم بیشتر در تامین قطعات مشکل داریم. به طور مثال برای ارتقای یورو۴ در خودروها به آلیاژهایی نیاز است که تنها در اختیار چند شرکت بوده و با نبود آن امکان عملیاتی کردن آن ممکن نیست. بر این اساس باید توجه داشت تصور پیشرفت بدون حضور کشورهای صاحب فناوری بسیار دشوار خواهد بود.
