حجم ثبتنام ماهانه در صندوق «یکم» یا همان وام مسکن خانه اولی ها، طی نیمه دوم امسال، رشد ۲۰۰ درصدی نسبت به متوسط ثبتنام ماهانه در سال اول شروع به کار صندوق، پیدا کرده طوری که این میزان استقبال از سمت تقاضای مصرفی برای سپردهگذاری یکساله در صندوق، در حال حاضر «تعهد پرداخت» تسهیلات خرید مسکن را از «ظرفیت» تعیین شده صندوق، فراتر برده و به «۳/ ۱ برابر حد مجاز پرداخت وام» رسانده است.
به نقل از اقتصادنیوز ، مسیر منتهی به جذابترین وام خرید مسکن، تحت تاثیر دو محرک ثبتنام -که ۷ ماه پیش در این راه فعال شد- هماکنون با «ترافیک حجیم تقاضا» مواجه شده و خطر شکلگیری «بازار سیاه» مجاور کانال رسمی پرداخت تسهیلات به «خانهاولی»ها را بهوجود آورده است.
حجم سرریز تقاضای قطعی برای تسهیلات تکنرخی خرید مسکن با سقف ریالی سه رقمی نشانگر «هشدار» در این صندوق را روشن کرده است و عدم رسیدگی به آن، میتواند در ماههای آتی، دستاوردهای این نهاد جدید تامین مالی مسکن را خنثی کند.
در این میان، طرحی که بهتازگی برای «جذابسازی مضاعف» تسهیلات یکم به تیم اقتصادی دولت پیشنهاد شده است، اگر با «منابع جبرانی» همراه نشود، میتواند تعادل اولیه منابع و مصارف صندوق را به هم بزند و در فرآیند پرداخت تسهیلات، اختلال بهوجود بیاورد. صندوق پسانداز مسکن «یکم»، ۱۸ خرداد سال گذشته با هدف «ارائه تسهیلات بانکی متفاوت به زوجهای فاقد سابقه مالکیت، از محل اصلی منابع سپردهای زوجها و محل فرعی یارانههای دولتی» راهاندازی شد اما در یک سال اول کارکرد این صندوق، به رغم «تعیین ظرفیت ثبتنام سالانه حدود ۱۲۵ هزار نفری» و «تعریف حد مجاز پرداخت حدود ۸۴ هزار فقرهای وام در سال»، عملا حدود ۴۰ درصد گنجایش صندوق، بلااستفاده ماند. سال گذشته تحت تاثیر سه عنصر «عمق رکود مسکن در سال ۹۴، کماطلاعی بازار مصرف از تسهیلات جدید و همچنین برداشت منفی از مبلغ اقساط وام یکم»، ورود به صندوق یکم مورد استقبال واقع نشد و حجم ضعیف افراد سپردهگذار، از ۵۹ درصد «ظرفیت پرداخت»، فراتر نرفت.
ظرفیت خالی صندوق «یکم» در اواخر سال اول فعالیت، سبب شد مجموعه سیاستگذاران بخش مسکن، برای جذابیتبخشی به تسهیلات نیازمند سپردهگذاری، دو اقدام محرک انجام دهند بهطوری که از یکسو، «سقف تسهیلات صندوق یکم، دوبله شد» و در تهران، شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک به ترتیب از ۸۰، ۶۰ و ۴۰ میلیون به ۱۶۰، ۱۲۰ و ۸۰ میلیون تومان افزایش یافت و از سوی دیگر «نرخ سود این تسهیلات، تکرقمی شد» و طی سه مرتبه زمانی، از ۱۴ درصد به ۸ درصد کاهش پیدا کرد. اگر چه در فاصله تابستان امسال تا دست کم، ۱۷ آبان ماه، دو محرک جذب تقاضا در صندوق پسانداز مسکن «یکم»، توانست بیش از آنچه انتظار میرفت، نیروی جاذبه برای ورود سپردهگذار به صندوق، ایجاد کند اما از آنجا که در حال حاضر «منابع لازم» برای پرداخت وام مخصوص «خانهاولی»ها، به تناسب «مصارف قطعی» ناشی از ثبتنام افراد، تقویت نشده است، این احتمال وجود دارد که تشدید اسمنویسی متقاضیان مسکن در صندوق طی ماههای آتی تحت تاثیر تبدیل فاز معاملات ملک از پیش رونق به رونق، منجر به بیپاسخ گذاشتن تقاضای جدید و اختلال در فرآیند وامدهی شود.