صنعت تولید لعاب و رنگدانههای سرامیکی در ایران قدمت زیادی ندارد. برای نخستینبار در دهه ۱۳۵۰۰ بهدست مهندسان ایتالیایی یک واحد لعابسازی در یکی از کارخانههای کاشی ایجاد شد تا بخشی از لعاب مصرفی آن واحد را نیز تولید کند.
به نقل از گسترش صمت: پس از انقلاب نیز بهصورت دولتی و خصوصی واحدهای لعابسازی در شهرهای مختلفی چون شیراز، قزوین، مشهد و یزد تاسیس شدند. البته این واحدهای تولیدی هماکنون به ۲۵ واحد تولیدی رسیدهاند که در حال حاضر نیز بهدلیل رکود چندساله مسکن برخی از آنها به تعطیلی کشیده شدهاند.
لعاب چیست؟
رضا امیریزاده دانشآموخته مواد معدنی درباره لعاب و چگونگی شکلگیری آن به صمت گفت: لعاب درحقیقت لایه نازک شیشهای است که بر سطوح اجسام سرامیکی کشیده میشود. مواد اولیه آن پودر نرمی است که روی جسم مورد نظر لعابکاری میکنند و سپس آن را میپزند. امیریزاده درباره اهداف لعابکاری خاطرنشان کرد: بهطورکلی بدنههای سرامیکی در برابر عوامل محیطی و شیمیایی آسیبپذیر هستند و به مرور زمان تخریب میشوند، بنابراین وجود لعاب میتواند سرامیک را در برابر این عوامل محافظت کند. از اینرو لعابکاری سبب سختی، صیقلی و رنگی شدن سرامیک میشود. وی در ادامه یادآور شد: همچنین لعابها بسته به نوع آنها میتواند موجب زیبایی محصولات شود، از اینرو در صنایعدستی و هنری نیز کاربرد دارد.
انواع لعاب در کشور
چه تعداد واحد لعابسازی در کشور داریم؟ میزان صادرات و واردات ما در این زمینه چگونه است؟ واحد تولیدی لعاب با مشکلاتی روبهرو هستند؟ در اینباره داوود کیانیفر، مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در گفتوگو با صمت اظهار کرد: بهطور کلی دو نوع لعاب در کشور تولید میشود، برخی از این لعابها در صنایع کاشی و سرامیک و نوع دیگر آن در صنایع فلزی و در صنایع خانگی مانند ظروف آشپزخانه و سایر وسایل خانگی مانند بخاری و آبرگرمکن و… مورد استفاده قرار میگیرد. اما در کل بیشتر مصرف آن در صنعت کاشی و سرامیک است که البته بیشترین آن به سرامیک اختصاص دارد.
کیانیفر در ادامه با اشاره به تعداد کارخانههای لعابسازی در کشور اظهار کرد: در مجموع ۲۵ لعابسازی در کشور داریم که از این ۲۵ شرکت لعابسازی ۳ شرکت بهصورت خاص و ویژه بهصورت قدرتمند در حال تولید هستند که تا حدی توانستهاند فناوری خود را نیز بروز کنند، اما سایر لعابسازیها در کشور بهصورت سنتی کار میکنند. البته با توجه به رونق صنعت سرامیک در استان یزد بیشتر شرکتهای لعابسازی در استاد یزد شکل گرفتهاند.