صنعت نفت بهعنوان یکی از صنایع ورشکسته پس از جنگ همواره نام هاشمیرفسنجانی را به خاطر خواهد سپرد. در حالی که پس از جنگ ارتباط با غرب و شرکتهای بینالمللی مورد تردید همگان بود هاشمیرفسنجانی زمینه بازگشت شرکتهای بینالمللی به صنعت نفت و گاز ایران را فراهم کرد تا با ورود دانش فنی، ایران حرفی برای گفتن داشته باشد.
«دنیای فردا دنیای گفتمان است» اصلی که هاشمی بر آن تکیه داشت و درصدد بود با ایجاد زمینههای مثبت، روابط ایران را در عرصه بینالمللی بهبود بخشد. وی معتقد بود زمان جنگ سخت به سر آمده و برای مقابله با جنگ نرم راهی جز مذاکره و استفاده از فناوری روز نیست. نگاهی به تاریخ صنعت نفت، نشان میدهد هر جا کشور از مسیر گفتمان خارج شده، مسیر توسعه این صنعت با مشکلات بزرگی روبهرو شده است.
دیدگاه هاشمی درباره انرژی
حوزه انرژی یکی از دغدغههای همیشگی مسئولان و سیاستگذاران کشور بوده است. در این بین آیتالله اکبر هاشمیرفسنجانی هم حتی در سالهای پس از حضورشان در پستهای اجرایی به این مقوله توجه بسیاری داشتند و در سخنرانیهایشان به این موضوع اشاره کردهاند. حال که ایشان فوت کردهاند خالی از لطف نیست که به گزیدهای از صحبتهای رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در حوزه انرژی نگاهی بیندازیم. آیتالله هاشمی در ۲۸بهمن ۸۲ در سومین همایش بینالمللی بهینهسازی مصرف سوخت گفت: با احتساب گازهای هدررفته در میادین نفتی، میزان مصرف سالانه انرژی در کشور ما سالانه ٢٠میلیارد دلار است که اگر بتوانیم صرفهجویی کنیم، قادر به ایجاد و افزایش ذخایر و سرمایهها و فرصتهای سازندگی خواهیم بود. این ظلم بزرگی است که ما تمام ذخایر انرژی را بدون در نظر گرفتن نیاز نسلهای آینده مصرف کنیم. همچنین ایشان در ۱۹ تیر ۸۳ در نهمین نمایشگاه بینالمللی صنعت نفت تاکید کرده بود: ما براى بهرهبردارى بهتر از منابع انرژى خود باید از فناورى پیشرفته دنیا استفاده کنیم. کشور در بخشهای اکتشاف و افزایش ضریب بازیافت نفت از مخازن، ظرفیتهای بالقوه قابل توجهی دارد. باید ضمن همکاری با کشورهای دارای فناوری بالا و تقویت بعد علمی و فنی کشور، به سطحی همتراز حق تاریخی خود در این صنعت دست یابیم. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در۲۷ تیرماه ۸۳ در دیداری از پایانه نفتی نکا نیز گفت: باید جایگاه صنعت نفت را که بخش مهم اقتصاد ما است حفظ کنیم و ارتقا بخشیم تا بتوانیم با اتکا به نیروهای خودمان و با هماهنگی کامل در برابر قدرتهای عظیم نفتی جایگاه خود را حفظ کنیم. ایشان در نمازجمعه ۲۸دی ۸۶۶ نیز نسبت به اقدام ترکمنستان در قطع گاز صادراتی خود به ایران گفت: این اقدام ترکمنستان بیوفایی بود و از یک کشور همسایه و مسلمان که بعد از استقلال باید از جمهوری اسلامی ایران به دلیل حمایتهای همهجانبه ممنون باشد، این انتظار وجود نداشت. هر دلیلی هم که در این زمینه وجود داشت و اگر مطالباتی مطرح بود، در این روزهای سرد زمستان نباید با قطع گاز باعث زحمت و اذیت کشور مسلمان و دوست خود میشدند. آیتالله هاشمی در ۲۰ بهمن ۹۲ در دیدار با وزیر امور خارجه سوئد هم تاکید کرد: بزرگترین مخازن نفت و گاز دنیا را در اختیار داریم. بهترین نقطه جغرافیایی را داریم که فضای ما را برای عبور هواپیماهای شرق به غرب و شمال به جنوب و بالعکس، بهترین مسیر میکند. در شمال و جنوب که میتوانیم آن را امن کنیم و میتوانیم ناامن کنیم، بخش اعظم منابع انرژیزای دنیا قرار دارد. در غرب ما هم اینگونه است. شما چنین کشوری را به خاطر حرفهای تروریستها از دست ندهید. ایشان در ۸ اسفند ۹۲ در سومین سمپوزیوم بینالمللی ایران ١۴٠۴ نیز تصریح کرد: هماکنون بخش زیادی از مخازن ایران دستنخورده باقی مانده است. به دلیل نداشتن فناوریهای روز هماکنون میزان برداشت از ذخایر نفت و گاز ایران بسیار کم است در حالی که مصرف انرژی به شدت در حال افزایش است. متاسفانه به دلیل سیاستهای نادرست خارجی در ٨سال گذشته، ایران فرصتهای زیادی را برای توسعه منابع نفت و گاز از دست داده است. همچنین در ۲ اردیبهشت ۹۳ در دیدار با سفیر جدید عربستان در ایران گفت: داشتن جمعیت یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفری، حدود ۶٠ کشور مستقل، منابع انرژی، جغرافیای راهبردی و مشترکات فراوان دینی و فرهنگی از امتیازات جهان اسلام است. اگر ایران و عربستان در مسائل منطقهای و جهان اسلام هماهنگ باشند، فتنهگران بین مسلمانان، مجالی برای القای اختلاف بین پیروان مذاهب اسلامی نخواهند داشت. رییس مجمع تشخیص مصلحت در ۲۸ مرداد ۹۳ در دیدار جمعی از نمایندگان فعلی و ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی نیز تاکید کرد: منابع انرژی از ویژگیهای ممتاز ایران است و جبران سوء مدیریتهای گذشته، تنظیم برنامه درست و اتخاذ سیاستهای عاقلانه در بعد داخلی و خارجی، کشور ما را در مسیر تعالی و پیشرفت قرار میدهد. ایشان همچنین در ۵ فروردین ۹۵ در بازدید از میدان گازی پارس جنوبی به برجام اشاره کرد و گفت: با «برجام» تلاش دشمنان برای ایرانهراسی عقیم مانده است. ایران هماکنون امنترین کشور خاورمیانه و جهان است و فرصتهای بینظیری پیش روی سرمایهگذاران فعال در بخش انرژی است و امیداوریم با تلاش دولت تدبیر و امید سرمایهگذاران خارجی بار دیگر به صنعت نفت کشور برگردند ضمن آنکه دیپلماسی فعال دولت بسیار موثر بوده و کشورمان به نتایج خوبی در این زمینه دست یافته است. آیتالله هاشمیرفسنجانی علاوه بر آن در ۱۶ آبان ۹۵ نیز در همایش سیاستهای کلی محیطزیست نیز تاکید کرد: بدون انرژی نمیتوان زندگی کرد اما باید مشکلات مربوط به تولید انرژی برطرف شود. با این شکل تولید انرژی با خطر روبهرو خواهیم شد. منابع انرژی نباید آلودگی داشته باشند. آخرین بازدید آیتالله هاشمی از تاسیسات نفتی و اظهارنظر در این حوزه هم به اول دی ۹۵ و بازدید از تاسیسات نفتی خارگ بازمیگردد. ایشان درباره این جایگاه نفتی میگوید: امروز جزیره خارگ بهعنوان کانون اصلی اقتصاد کشور به شمار میرود و نبض اقتصاد کشور در این جزیره به شدت میتپد. برجام راه نجات کشور را باز کرد اما برخی از روی ناآگاهی آن را تقبیح میکنند.