کارخانه تولید شمش فلز منیزیم فردوس تنها تولیدکننده شمش منیزیم در ایران در دیماه ۹۳۳ به بهرهبرداری رسید.
ظرفیت این واحد تولیدی ۶هزار تن شمش منیزیم در سال است، ظرفیتی که میتواند دو برابر نیاز کشور را تامین کند. البته هماکنون نزدیک ۴۰درصد ظرفیت این واحد تولیدی به بهرهبرداری رسیده و قرار است تا نیمه نخست سال۹۶ صددرصد کارخانه به بهرهبرداری کامل برسد. تولید منیزیم با توجه به خاصیتها و کاربردهای آن در صنایع مختلف میتواند برای کشور ما دارای مزیت باشد، چراکه صنایعی چون خودروسازی و هوافضا بهدلیل سبک بودن منیزیم در حال جایگزین کردن آن بهجای فولاد یا آلومینیوم هستند.
طرح تولید شمش منیزیم
فلز منیزیم بهعنوان یک فلز سبک با خواص فیزیکی و مکانیکی مطلوب در دنیای امروز مورد توجه قرار گرفته است. صنایع خودروسازی و هوافضا بهعنوان مصرفکنندگان عمده فلز منیزیم در حال جایگزینی قطعات فولادی و آلومینیومی با قطعات منیزیمی سبکتر هستند تا بتوانند میزان مصرف انرژی در وسایل نقلیه را کاهش دهند. همچنین منیزیم بهعنوان یک عنصر آلیاژی در تولید آلیاژهای آلومینیومی کاربرد دارد که بخش دیگری از تقاضای جهانی منیزیم به صنعت آلیاژسازی برمیگردد. منیزیم یکی از مواد خام فلزی است که در فهرست مواد خام و فلزات استراتژیک اتحادیه اروپا قرار گرفته است. دولومیت بهعنوان یکی از منابع معدنی فلز منیزیم محسوب میشود و در میان منابع مختلف این فلز، از نظر تجاری مورد توجه است. فرآیند احیای حرارتی منیزیم از سنگ معدن دولومیت بهدلیل امکان استفاده از انرژی به نسبت پاک و ارزانقیمت گاز طبیعی مورد توجه کشورهای بزرگ صنعتی از جمله چین قرار دارد، بهطوریکه بیش از ۸۵ درصد منیزیم جهان در چین و به طور عمده به روش احیای سیلیکوترمی انجام میشود.
تولید شمش منیزیم به روش حرارتی
درباره تنها کارخانه شمش منیزیم در ایران و روش تولید آن، عیلرضا صادقی، مشاور شرکت شمش فلز رویال و عضو هیات علمی دانشگاه در گفتوگو با صمت در حاشیه نمایشگاه متافو اظهار کرد: شرکت فلز رویال تنها تولیدکننده شمش منیزیم در کشور در شهر فردوس خراسانجنوبی واقع شده است. در این شرکت ابتدا سنگ معدن تهیه شده و پس از آن به همراه مواد احیاکننده که فروسیلیسم است در فرآیندی قرار میگیرد و قطعهای میانی به نام «کروم» یا تاج «منیزیم» تولید میشود که پس از آن تاج منیزیم ذوب و تبدیل به شمش منیزیم میشود. صادقی با اشاره به اینکه شمش منیزیم در صنایع داخلی و خارجی کاربردهای فراوانی دارد، عنوان کرد: بهطور کلی کاربردهای منیزیم در دو دسته قابل تقسیمبندی است، نخست کاربردهای متالوژیکی آن است، در این کاربرد منیزیم در فرآیندهای مختلفی چون تولید آلیاژهای آلومینیومی، گوگردزدایی از فولاد یا در الکترودهای حفاظت کاتدی مورد استفاده قرار میگیرد، اما در کاربرد دیگر آن، که به کاربردهای سازهای معروف است از منیزیم قطعاتی ساخته میشود که البته کاربرد سازهای آن بیشتر در قطعات ماشینسازی است. وی در پاسخ به این پرسش که تولید روش فناوری حرارتی تولید شمش منیزیم یک روش بومی در ایران است، عنوان کرد: بهطور کلی شمش منیزیم به دو روش تولید میشود، یکی روش «الکترولیز» است که در این روش جریان الکتریسیته را از نمک کلرید منزیم عبور میدهند که از آن گاز کلر الکترولیز تولید میشود و از این گاز، فلز منیزیم تولید میشود. البته پیشتر این روش در دنیا بسیار متداول بود. اما در حال حاضر بهدلیل اینکه این روش پرانرژی و پرخطر است، دیگر چندان در دنیا متداول نیست، چراکه فرآیند کنترل آن بسیار دشوار است. این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: فرآیند دیگری که در حال حاضر متداول شده، فرآیند حرارتی است. ویژگی این فرآیند این است که کنترل آن آسان است. اکنون نیز بیشتر منیزیم در دنیا به همین روش تولید میشود. روش حرارتی منیزیم نیز در کشور ما بومی شده و بهوسیله متخصصان داخلی طراحی شده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. صادقی با اشاره به ظرفیت کارخانه منیزیم یادآور شد: ظرفیت اسمی کارخانه ۶هزار تن در سال است، اما در حال حاضر به ظرفیت کامل خود نرسیده و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت کارخانه مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. البته برنامهریزی شده تا پایان سال ۹۵ حدود ۳۰درصد دیگر کارخانه فعال شود تا ظرفیت کارخانه به بالای ۶۰درصد برسد و همچنین تا نیمه نخست سال آینده ۱۰۰درصد کارخانه به بهرهبرداری خواهد رسید.