خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
او را پایهگذار برنامهریزی نوین در ایران میدانند، زیرا تهیه و تدوین برنامههای پنج ساله از دوران ریاستجمهوری او آغاز شد.
اکبر هاشمی رفسنجانی، سیاستمداری که پیش از آنکه سیاستمدار باشد، بین اقتصادیها به داشتن ایدههای نو و دیدگاههای توسعهای معروف بود. اقتصاددانهای لیبرال، او را سیاستمداری با دیدگاههای نزدیک به اقتصاد بازار آزاد میشناختند. او بهشدت بخش خصوصی را تشویق میکرد و تمایل به حضور پررنگ بخش خصوصی در اقتصاد ایران داشت. در دوران ریاست جمهوری او اتاقهای بازرگانی دوباره پا گرفتند و برای بازنگری در سیاستهای کلی اصل ۴۴ تلاشهای بسیاری انجام داد.
دو دهه بعد از پایان جنگ تحمیلی، اقتصاد ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم مدیون تلاشهای اوست؛ چه در بُعد اجرایی و چه اندیشهای. سیاستمداری که اقتصاددانان او را تئوریسین اقتصاد پس از جنگ میدانند و سیاستمداران او را سکاندار اعتدال در سیاست.
پا گرفتن نهاد برنامهریزی
هاشمی رفسنجانی ذهن بسیار برنامهریز و خلاق در مسایل اقتصادی داشت. اعتقاد عمیق او به برنامهریزی سبب شد تا نهاد برنامهریزی در ایران پس از انقلاب دوباره جایگاه مهم خود را بازیابد. پایهگذار برنامههای توسعهای بعد از انقلاب در ایران، هاشمی رفسنجانی است. اگرچه این برنامهها تا پایان برنامه سوم به طور جدی پیگیری شد و پس از روی کار آمدن محمود احمدینژاد، توجه به این برنامهها نیز به فراموشی سپرده شد، اما او هرگز از پای ننشست و برای احیای برنامههای توسعهای در مجمع تشخیص مصلحت نظام تلاش بسیاری کرد. در تمام سالهایی که برنامههای توسعه – چهارم و پنجم – مورد بیتوجهی قرار داشت، هاشمی رفسنجانی چراغ مجمع را برای برنامهریزان روشن نگه داشت.
ذهن برنامهریز و خلاق هاشمی رفسنجانی سبب شد تا سیاستهای کلی اصل ۴۴ با تلاشهای او در مجمع تشخیص مصلحت نظام بازطراحی شود. او برای تمام گرههای اقتصادی، راهکار داشت. دولتمردان دو دهه گذشته، همواره او را به عنوان قاضی اقتصاد میدانند، چه آنکه برای مشکلات لاینحل اقتصاد همیشه راهکار داشت.
هاشمی رفسنجانی بهشدت به توسعه ایران علاقهمند بود. او همواره در مثالهای خود از مالزی به عنوان کشوری که میتواند الگوی ایران باشد، یاد میکرد. علاقهمند بود، ایران در مقام اقتصادهای نوظهور قرار بگیرد. اقتصادهایی که رشدهای اقتصادی دو رقمی دارند و در کوتاهمدت توانستند توسعهیافته شوند. به توصیههای اقتصاددانان بسیار توجه میکرد. در مسیر این تلاش برای توسعه ایران، منتقدان و دشمنان بسیاری هم داشت. اگرچه منتقدان او منکر فعالیتهای زیربنایی در هشت سال دولت سازندگی نبودند، اما معتقد بودند که سبک و شیوه فعالیت اقتصادی دولت هشت ساله هاشمی، فرهنگ نظام سرمایهداری را در کشور پیاده کرده است. دیدگاهی که حالا بعد از یک دهه آنچنان نتایج اصرار بر چنین دیدگاهی ناکارآمدی خود را نشان داده و خود همان منتقدان به دنبال اجرای دیدگاههای هاشمی رفسنجانی هستند و تغییر موضع دادهاند.
