پوشاک سهم عمدهای از صادرات کشورهای پیشرفته و حتی در حال توسعه را شکل میدهد به همین دلیل این صنعت نقش ویژهای در توسعه کشورها ایفا میکند.
این درحالی است که کشور ما به دلیل در اختیار داشتن ظرفیتهای مناسب تولید لباس و صادرات آن میتواند به یکی از چند قطب بزرگ تولیدکننده و صادرکننده لباس در بازارهای منطقهای و فرامنطقهای تبدیل شود. موضوعی که موجب شده تا پس از برجام امیدهای تازهای برای فعالان این بازار ایجاد شود. با این همه دستاندرکاران این حوزه معتقدند با برداشته شدن تحریمها نیز چندان نمیتوان به رفع مشکلات صنعت پوشاک و حل معضل قاچاق این کالا امیدوار بود چراکه مشکلات آن ریشهای است و تا زمانی که این مشکلات از ریشه حل نشود امید چندانی نمیتوان به این امر داشت. بررسیها نشان میدهد، صنایع نساجی و پوشاک با بیش از ۷۶۶ میلیارد دلار صادرات در سال ۲۰۱۳ میلادی ۶/۵ درصد از صادرات کالاهای صنعتی دنیا و ۴/۵ درصد از کل محصولات صادراتی جهان را به خود اختصاص دادهاند. اما متاسفانه غفلت ما از این بازار موجب شده از یکسو با وجود ظرفیتهای مناسب در کشور تاکنون کمترین بهره را از بازارهای موجود برده و از سوی دیگر در معرض قاچاق قرار بگیریم. این در حالی است که برآوردهای اولیه نشان میدهد مصرف پوشاک در ایران، سالانه ۴۹۰ هزار تن و معادل ۱۱ میلیارد دلار است. این موضوع بهانه مناسبی بود تا به سراغ فعالان بازار پوشاک برویم و علت ناکامی بازار پوشاک ایران را از زبان فعالان این بازار مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
موفقیت در بازارهای صادراتی معلول بازارهای داخلی
مهدی یکتا، دبیراتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک درگفتوگو با صمت بخشی از علل ناکامی ایران در صادرات لباس را موفق نبودن نشان(برند)های ایرانی در بازار داخلی عنوان میکند و میگوید: درحالحاضر با وجود آنکه بازار ما تشنه خرید لباسهایی با مد جدید بهویژه در بخش پوشاک مردانه است اما متاسفانه تعداد اندکی از تولیدکنندگان توانستهاند رضایت مشتری را در این زمینه جلب کنند. بنابراین تا زمانی که ما نتوانیم در بازار خردهفروشی داخلی حرفی برای گفتن داشته باشیم، توفیق چندانی نیز در بخش صادرات و بازارهای بزرگ جهان بهدست نخواهیم آورد.
او با اشاره به تجربه موفق کشور ترکیه در زمینه صادرات پوشاک میگوید: درحالحاضر تعداد ۲۵۰ تا ۳۰۰خردهفروشی نشان(برند) در این کشور با تعداد فروشگاههایی که در بیرون از مرزهای ترکیه اقدام به فروش لباسهای تولیدی این کشور میکنند برابر است. این در حالی است که تعداد خرده فروشی نشان(برند)های ایرانی در داخل کشور ما کمتر از ۳۰ فروشگاه است. یکتا در بخش دیگری از گفتههایش با اشاره به اینکه در بخش صادرات لباس طراحی و مد حرف اول را میزند، اضافه میکند: توفیق در این بخش در درجه نخست به طراحی و علم فروش نیاز دارد و میطلبد که در این زمینه عقب ماندگی هایمان را جبران کنیم. او میگوید: گرچه برخی از نشان(برند)های ما توانستهاند با تلاش بیشتر رقبا را از میدان به در کنند و توفیقاتی در بازار داخلی بهدست آورند اما با این همه، تولیدات ما تا این لحظه یا با نام نشان(برند)های ناشناس به بازارهای اطراف صادر شدهاند یا با لیسانس شرکتهای معروف و به پشتوانه نام آنها به بازارهای صادراتی راه یافتهاند.
دبیراتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک همچنین اضافه میکند: درحالحاضر تنها تعداد اندکی مراکز تولید لباس کودک در کشور ما وجود دارد ضمن اینکه برای تبلیغات لباس زنانه نیز با محدودیتهای بسیاری مواجه هستیم که این امر اجازه نمیدهد تولیدکنندگان ایرانی در این زمینه مطرح شوند. گفتههای دبیراتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک ایران در حالی بیان میشود که بخش پوشاک کشور اکنون با صادرات ۸۰ میلیون دلار در رتبه ۸۷ جهان، بخش نساجی با ۹۵۰ میلیون دلار در رتبه ۳۳ و بخش تجمیع نساجی و پوشاک با صادرات یک میلیارد دلار، در رتبه ۵۵ جهان قرار گرفته است.