صدف کوهی یا صدف لوماشل یکی از ۶۴ نوع ماده معدنی یافتشده در معادن ایران است که تنها در معادن استان گلستان یافت میشود.
در حقیقت صدف کوهی یک نوع ماده معدنی کرم تا سفید رنگ است که از تجمع سنگ و سختشدگی پوسته و اسکلت صدفها تشکیل شده و درحقیقت به لایههای عظیم فسیل گوشماهی که به سنگ تبدیل شده، اطلاق میشود. در اصل به این ماده معدنی، لوماشل یعنی سنگ آهکی که در داخل آن فسیل صدف است، گفته میشود.
خاستگاه صدف کوهی
در واقع معادن صدف کوهی از انباشتهشدن بقایای اجساد موجودات دریایی در یک دوره حیات بهوجود آمدهاند. به این ترتیب که در ابتدا بهصورت لایههایگسلی و تپهماهورهای بلند و کوتاه در اعماق دریاها تشکیل شده و با گذشت میلیونها سال که در زیر خاک پنهان مانده بودند با عقبنشینی دریا به خشکی رسیده و روی زمین قرار گرفتند. این تپهها بر اثر حوادث طبیعی همچون باد و باران با گذشت زمان دچار فرسایش شده و فرصت را برای استفاده از این منابع با ارزش فراهم کرده است. همچنین در لوماشل تنوع گونههای مختلف جانوری همچون مرجانها، صدفها، حلزونها و شکمپایان، زمینه تفکیکپذیری معادن را ایجاد کرده است. برای مثال برخی معادن تنها از مرجان تشکیل شده و برخی دیگر بخش عمدهای از آن را مرجان و مابقی آن را صدف و حلزون تشکیل داده است. همچنین در دیگر معادن لوماشل به میزان مساوی از صدف – حلزون و مرجان یافت میشود. البته معادنی هم وجود دارند که بیشترین ماده تشکیلدهنده آن از صدف و حلزون بوده و درصد کمی از آن را مرجانها تشکیل میدهند.
از خوراک دام تا استفاده آرایشی
از سالهای دور، مرغداران سراسر کشور برای تامین کلسیم مورد نیاز مرغ و تخممرغ خود از پوسته صدفهای استحصالی از ساحل خزر بهویژه در ساحلی به طول ۲۰ کیلومتر، از آستارا به تالش به عنوان مکمل استفاده میکردند. اما هماکنون با کشف معادن صدف کوهی در شرق استان گلستان و با توجه به کمبود صدفهای خرد و وجود ناخاصلیهای بیشمار، توجه تامینکنندگان مکملهای غذایی دام و طیور را به خود معطوف کرده است. عنصر کلسیم موجود در پودر صدف در استخوانسازی و انعقاد خون دام و طیور (بالاخص) در گاوهای شیری و مرغهای تخمگذار) نقش عمدهای دارد و پودر صدف، یکی از مهمترین منابع تامینکننده این عنصر است. البته با توجه به میزان کربنات کلسیمی که در صدف کوهی وجود دارد، این ماده معدنی در صنایع مختلف ازجمله داروسازی، تهیه مواد اتیلنی و پلیمری، صنایع پیویسی، مواد آرایشی و بهداشتی، رنگسازی، کارخانههای قند، سیمان، ساخت ظروف ملامین، کلید و پریز، عایقهای رطوبتی و… نیز مورد استفاده قرار میگیرد.