خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
«گمرک ایران: حجم مبادلات ایران و عراق در سال ۹۳ حدود ۷میلیارد دلار بوده است؛ گمرک عراق: ۱۲میلیارد حجم روابط تجاری با ایران در سال گذشته بوده است.»
این اختلاف آماری میان گمرکات ایران و عراق درحالی وجود دارد که به گفته مسئول امور تجاری عراق در سازمان توسعه تجارت ایران، سال گذشته صادرات کالا از ایران به عراق ۶میلیارد و ۲۰میلیون دلار بود که با خدمات فنی مهندسی به ۷میلیارد دلار می‌رسد. واردات از این کشور نیز حدود ۵۸میلیون دلار ثبت شده است.
مجید قربانی‌فراز در گفت‌وگو با صمت تصریح کرد: عراق هم آمار خود را از ما می‌گیرد. ما پکیج را اعلام کردیم و شاید طرف عراقی جزییات دیگر مانند زائران و… را نیز حساب کرده است. قربانی فراز ادامه داد: ممکن است یکی از دلایل این اختلاف آماری، ساز و کارهای خاص ارزش‌گذاری کالاهای صادراتی در گمرکات ایران و عراق باشد. به‌عنوان نمونه در گمرکات ایران عواملی ازجمله تفاوت نرخ ارز در کشور تا شیوه قیمت‌گذاری بر کالای صادراتی در بررسی حجم صادرات در نظر گرفته می‌شود.مسئول امور تجاری عراق در سازمان توسعه تجارت ایران گفت: در ۵ماه نخست امسال یک‌میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار صادرات کالا به عراق داشتیم. وی با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در روند صادرات به عراق گفت: چندی پیش بازدید از پتروشیمی شازند اراک در برنامه‌های تجاری بین ۲ کشور قرار گرفت و رایزنان بازرگانی و برخی از تاجران و بازرگانان با توانمندی‌های استان مرکزی و شهر اراک برای صادرات به عراق و دیگر کشورهای همسایه آشنا شدند. قربانی‌فراز تصریح کرد: آقای راجح موسوی سفیر عراق در ایران نیز هفته گذشته به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه گل و گیاه محلات حضور داشتند. این مقام عراقی در بازدید از این نمایشگاه گفت: «برای اینکه نشان دهم روابط ایران و عراق در سطح اعلای خودش است سعی کردم حضور ویژه‌ای در نمایشگاه گل و گیاه محلات داشته باشم. »
عملکرد «ممتاز» ایران در حوزه تجارت با عراق
براساس این گزارش، عملکرد ایران در حوزه تجارت خارجی با عراق، به اذعان صاحب‌نظران منطقه‌ای «ممتاز» است. در حوزه اقتصادی و تجاری، روابط ایران و عراق بسیار گسترده است، به‌طوری‌که حجم مبادلات ۲ کشور در یک دوره ۲-۳ساله از حدود ۳ – ۴میلیارد دلار، به استناد گمرکات ایران، به حدود ۷میلیارد دلار رسیده است، به علاوه این رقم تنها مربوط به صادرات غیرنفتی ایران به عراق، منهای مبادلات ۲ کشور در زمینه‌های نظامی، برق و فرآورده‌های نفتی است. این رقم ۲۵ درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران را شامل می‌شود که ایران را به شریک اصلی عراق در حوزه تجارت تبدیل کرده و نکته مهم اینجاست که عراق در همین مدت به دلایلی از جمله تهاجم داعش، افزایش هزینه‌های نظامی و کاهش شدید قیمت نفت، واردات خود را ۳۰ درصد کاهش داده است.
ایران ترکیه را دور زد
ترکیه، اصلی‌ترین رقیب ایران در عراق است که سالانه بیش از ۱۸میلیارد دلار صادرات به عراق داشت، اکنون به دلیل بسته شدن راه‌های مواصلاتی از غرب (مرزهای اردن و سوریه) و از شمال مرزهای ترکیه و همچنین تحریم کالاهای سعودی و ترک به‌دلیل حمایت این ۲کشور از داعش، میزان صادرات ترکیه به عراق از نصف این رقم هم کمتر شده به طوری که براساس آمارهای اعلام شده از سوی گمرکات این کشور، صادرات ترکیه به عراق به ۸میلیارد دلار کاهش یافته است.به این ترتیب ۲ رقیب اصلی بازار تجاری عراق، یعنی ایران و ترکیه اکنون بیش از هر زمان دیگر از نظر صادرات به عراق به هم نزدیک شده‌اند. البته با ملاحظه این مطلب که ایران واردات قابل‌توجهی از عراق ندارد و بیشتر حجم تجاری‌اش را صادرات به عراق تشکیل می‌دهد، حال آنکه ترکیه از خریداران نفت عراق است. یکی از مقامات اتاق بازرگانی ترکیه در اربیل به تازگی در اظهاراتی که در کردستان عراق رسانه‌ای شد، به کاهش شدید صادرات کشورش به عراق اعتراف و در عین حال اظهار کرد امیدوار است ترکیه در سال ۲۰۱۵م به رقم ۱۰میلیارد دلار در تجارت با عراق برسد.
سرعت تجارت ایران و عراق
روند روزافزون مبادلات تجاری ایران و عراق از ۴-۵ سال گذشته شروع شده و به پیش‌بینی کارشناسان اقتصادی عراق، احتمال توقف آن بسیار کم است. برای این رشد تجاری می‌توان به دلایل مختلفی مانند افزایش سفر و گسترش صنعت گردشگری میان ۲کشور که باعث آشنایی عراقی‌ها با توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران شد (سال گذشته ۲میلیون عراقی به ایران سفر کردند) اشاره کرد. به علاوه وجود و حضور عراقی‌هایی که سال‌ها در ایران زندگی کرده و اکنون به عراق بازگشته‌اند و در حوزه بازار و تجارت فعالیت دارند، تعدد و امنیت مرزهای ایران با عراق، تحریم کالاهای ترک و سعودی به‌دلیل حمایت این کشورها از داعش که بغداد و نیز شهرهای مرکزی و جنوبی از کربلا و نجف تا بصره را در برگرفت و در مقابل تامین نیازهای فوری عراقی‌ها از سوی مرزهای ایران؛ نیز از دیگر دلایل این موفقیت و رشد به شمار می‌رود.
ظرفیت عراق برای پذیرش خدمات فنی مهندسی ایرانی
روابط ایران و عراق در حوزه صادرات خدمات فنی مهندسی از سوی ایران نیز بسیار روبه رشد است که نشان می‌دهد ایران تنها صادرکننده کالاهای مصرفی به عراق نیست و روندی که وجود دارد همچنان مثبت و امیدوارکننده است.هم‌اکنون مقصد بیش از ۷۰درصد از صادرات خدمات فنی مهندسی ایران، آنطور که محمدرضا انصاری رییس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی اعلام کرده، کشور عراق است. انصاری در گفت‌وگو با صمت تاکید می‌کند: کار بسیاری از شرکت‌های ایرانی در این حوزه، با وجود بحرانی که تا آستانه سقوط بغداد کشیده شد، در طول سال ۹۳ متوقف نشد و این درحالی است که شرکت‌های خارجی فعال در این سال جملگی عراق را ترک کرده و به غیراز چند شرکت، هنوز بازنگشته‌اند.به هر حال، روند تحولات در حوزه اقتصادی، میان ایران و عراق در شرایطی است که به گفته مقامات گمرکی عراق، میزان واردات این کشور از ایران در مدت ۶ ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده است. آنها پیش‌بینی می‌کنند تا پایان امسال میلادی، میزان صادرات نسبت به سال ۲۰۱۴م از رشد قابل‌توجهی برخوردار باشد. چندی پیش نیز، منصور صالحی‌فر، رایزن اقتصادی سرکنسولگری ایران در سلیمانیه با اشاره به صادرات ۶/۵ میلیارد دلاری کالا در سال گذشته از ایران به عراق گفت: باید تلاش کنیم این رقم تا ۲ سال آینده ۲ برابر شده و به ۱۳ میلیارد دلار برسد.فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای عربی و افریقایی نیز معتقد است: از نگاه ایران، عراق مهم‌ترین شریک صادراتی ما محسوب می‌شود چون عراق می‌تواند بازار مهمی برای تاجران و شرکت‌های ایرانی باشد. وی افزود: نباید شکاف و فاصله عمیقی بین صادرات و واردات عراق وجود داشته باشد، چراکه عراق نیز محصولاتی دارد که می‌تواند در بازار ما مورد استفاده قرار گیرد. به گفته پیلتن، مشکلات بانکی، استاندارد، حمل‌ونقل، مشکلات مرزی، گمرکات و مانند آن ازجمله مسائلی است که مانع توسعه روابط دو کشور می‌شود. ایران فرصت‌های زیادی برای تجارت در عراق در اختیار دارد که از آن جمله می‌توان به همسایگی ایران با عراق، اشتراکات فرهنگی ـ دینی بین ۲ کشور و ذائقه مصرف مردم عراق اشاره کرد؛ بنابراین به تاجران و شرکت‌های ایرانی توصیه می‌شود در بازار عراق حضور مستقیمی داشته باشند چراکه اگر بخواهیم روابط تجاری شکل گسترده‌تری پیدا کند شرکت‌های ایرانی باید به‌طور مستقیم در بازار عراق حضور داشته باشند و به همراه کالای خود در آن کشور فعالیت کنند.