شش تجربه خروج از بن‌بست مالی

به نقل از دنیای اقتصاد: تعیین الگویی مناسب برای تامین مالی صنایع کوچک و متوسط در راستای خروج از بن‌بست مالی موجب شد تا راهکارهای موقتی بسیاری در سال‌های اخیر از سوی دولت‌ها در نظر گرفته شود. تخصیص تسهیلات ارزان قیمت یکی از راهکارهای موقتی بوده که تاکنون برای خروج صنایع کوچک و متوسط درنظر گرفته شده است. در نشست اخیر کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران یکی از کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، نتایج مطالعات این نهاد را درخصوص راهکاری بهینه برای تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط ارائه کرد. در راهکار پیشنهادی ایجاد صندوق ضمانت اعتبار ذیل وزارت اقتصاد در نظر گرفته شده است که با اجرایی کردن آن می‌توان مشکل تامین نقدینگی واحدهای کوچک و متوسط را مرتفع کند. در این گزارش ۶تجربه خارجی در صندوق‌های ضمانت اعتبار نیز بررسی شده است. بر اساس گزارش اتاق تهران، مهدی بنی‌طبا، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس که نتایج مطالعات این مرکز را ارائه می‌کرد، در این‌باره گفت: سیاست‌های حمایتی برای تسهیل تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم اعمال شده و حمایت‌های مستقیم اغلب در ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به بنگاه‌های کوچک و متوسط و کاهش مصنوعی نرخ بهره، با آثاری چون تمایل به بدهکار شدن، زنده‌ماندن بنگاه‌های غیرسودآور و انحراف از هدف تجلی یافته است. بنی‌طبا درباره حمایت‌های غیرمستقیم نیز گفت: تقویت نهادهای مالی واسط همچون صندوق‌های خطرپذیر، تسهیل تامین مالی بنگاه‌ها از طریق نظام بانکی نیز از انواع حمایت‌های غیرمستقیم است. ضمانت یک ابزار مالی مورد استفاده در بازارهای مالی است که در آن ریسک سرمایه‌گذاری، مبادلات تجاری و… به فروشنده منتقل شده است. ضمانت اعتبار نیز تعهد ضمانت‌کننده برای بازپرداخت تمام یا بخشی از وام در صورت نکول وام‌گیرنده است. بنی‌طبا در این‌خصوص افزود: در این سازوکار وام‌دهنده، ریسک‌های مشخصی مانند ریسک ورشکستگی، ریسک تاخیر در پرداخت یا ریسک شکست پروژه را به ضمانت‌کننده منتقل می‌کند. به همین دلیل وام‌دهندگان می‌توانند بدون درنظر گرفتن این ریسک‌ها به اعطای وام اقدام کنند. به گفته بنی‌طبا، برخی از اقتصاددانان معتقدند که برنامه‌های ضمانت اعتبار بهتر است به گونه‌ای باشد که نیاز مستمر به یارانه‌های اعطایی از طرف دولت یا سایر اعطاکنندگان را نداشته باشد. در برابر این دیدگاه در بسیاری از کشورها به‌خصوص آسیای شرقی و اروپا نگرش غالب به نحوی است که تقویت شرکت‌های خصوصی کوچک به‌عنوان امری ضروری اجتماعی- اقتصادی است، بنابراین یارانه‌ها توجیه‌پذیر خواهد بود و طرح‌های ضمانتی می‌تواند به‌عنوان یکی از اثرگذارترین و کم‌اشتباه‌ترین روش برای ایجاد همکاری باشد. بنی‌طبا معتقد است، در طول سال‌های گذشته صندوق‌های متعدد دولتی جهت حمایت از بنگاه‌های کوچک ومتوسط در حوزه‌های مختلف ایجاد شده است. با توجه به اینکه همواره تامین مالی یکی از بزرگترین مشکلات این بنگاه‌ها بوده است، یکی از خدمات این صندوق‌ها ارائه ضمانت‌نامه و تسهیل در دسترسی به اعتبار بوده است. این صندوق‌ها بر اساس قانون مصوب مجلس و با سرمایه دولت تاسیس شده‌اند و بودجه دولت ضامن تعهدات آنهاست.