ایران به هاب انرژی منطقه تبدیل میشود. مسئله هاب انرژی درحالی مطرح میشود که تکاپوی گازی بزرگی در منطقه در حال شکلگیری است؛
آغاز به کار خط لوله «تاپی» در شرق، توافقهای روسیه و ترکیه در اجرا و تحویل گاز خط لوله «ترک استریم» و اندکی دورتر اجرای خط لولهای که گاز میدانهای گازی رژیم صهیونیستی را از طریق قبرس به یونان و ایتالیا و مناطق جنوبی اروپا منتقل خواهد کرد. این نشان میدهد رقبای ایران در حال اجرای مگاپروژههایی هستند که میتواند هژمونی گازی ایران را با مخاطره روبهرو کند بهگونهای که صادرات گاز ایران را به عراق و ترکیه آن محدود کند.
آغاز راهاندازی خط لوله تاپی
خط لوله «تاپی» بالاخره در دستورکار عملیاتی قرار گرفت؛ باوجوداینکه هنوز تردیدهایی برای راهاندازی این خط لوله به دلیل مسیر انتقالش از افغانستان و نیز توان مالی ترکمنستان برای به سرانجام رساندن این خط لوله ادامه دارد اما «نچرال گس» به نقل از «اکسپرس تریبون» پاکستان از شروع کار خط لوله ترکمنستان-افغانستان – پاکستان – هند «تاپی» در ماهجاری خبر داد. به گزارش صمت گفته میشود قرارداد اجرای این پروژه با شرکت آلمانی «ایالاف» منعقد و قرار شد خدمات مدیریت پروژه شامل خدمات مهندسی، برنامهریزی، بازرسی فنی و نظارت بهوسیله این شرکت موردبررسی قرار گیرد. براساس اظهارنظر یک شخص آگاه دولتی، گروه ترکمنستان در ۱۴ فوریه برای بررسی جزییات مطالعاتی و مهندسی خط لوله تاپی به اسلامآباد میرسد. گروه اجرایی این طرح را از پاکستان آغاز کرده و به سمت افغانستان ادامه خواهند داد. قرارداد خط لوله تاپی بهمنظور ارسال گاز ترکمنستان، معادل ۳۳میلیارد مترمکعب در سال و به مدت ۳۰سال به سه کشور افغانستان، پاکستان و هند منعقد شده است. ترکمن گاز لیدر این کنسرسیوم بوده و از سهام «۸۵ درصدی» این پروژه برخوردار است. شرکت «گیل هند»، «اییایجیاس» پاکستان و شرکت ملی گاز افغانستان به یک اندازه از سهم ۱۵درصدی باقیمانده بهرهمندند. باوجود انتشار خبر راهاندازی خط لوله تاپی در فوریه در پایان ماه گذشته یکی دیگر از روزنامههای پاکستانی گزارش داد گرچه چند میلیارد دلار برای راهاندازی این خط لوله از ۴ کشور مصرفشده است اما این خط لوله به دلیل ناتوانی مالی ترکمنستان به تعویق افتاد. در این بین «ترکمنگاز» تلاش کرد که زودتر از زمانبندی مشخص شده منابع مالی مورد نیاز را تأمین کند. پروژه در دسامبر ۲۰۱۶ موردبررسی قرار گرفت و انجام این مگا پروژه به ژانویه ۲۰۱۷ موکول شد. حال اگر این خط لوله از فوریه امسال عملیاتی شود ۳ سال دیگر به بهرهبرداری خواهد رسید.
صادرات گاز به افغانستان
بر اساس مذاکرات قبلی قرار بود ایران نیز به این خط لوله بپیوندد که با اعلام معاون وزیر نفت این مسئله منتفی به نظر میرسد و نشان میدهد ایران تا اطلاع بعدی تمایلی برای حضور در کنار رقیب ندارد. حمیدرضا عراقی در روزهای گذشته با غیراقتصادی خواندن این خط لوله برای صادرات گاز ایران گفت که ایران آماده صادرات گاز به افغانستان است. معاون وزیر نفت با اشاره به مذاکرات با افغانستان برای صادرات گاز، اعلام کرد: نتایج مطالعات نشان میدهد ساخت و اجرای خط لوله گاز «تاپی» اقتصادی نیست. حمیدرضا عراقی در گفتوگو با مهر درباره برنامه ایران برای صادرات گاز طبیعی به افغانستان، گفت: تاکنون مذاکراتی با تعدادی از شرکتهای بخش خصوصی افغانستان برای صادرات گاز طبیعی از ایران شده است. مدیرعامل شرکت ملی گاز با اعلام اینکه مذاکرات صادرات گاز بیشتر با مقامات محلی بوده، تصریح کرد: بر این اساس شرکت گاز خراسان رضوی مأمور پیگیری مذاکرات با افغانها بهمنظور نهایی کردن گفتوگوهای فروش گاز طبیعی به این کشور همسایه است. معاون وزیر نفت در پاسخ به اینکه آیا امکان صادرات گاز به افغانستان از مسیر «سیانجی» هم وجود دارد؟ بیان کرد: افغانستان مصرفکننده گاز بوده و بهطور قطع از مسیر «سیانجی» هم امکان صادرات گاز به این کشور وجود دارد و ایران هم برای صادرات گاز به افغانستان آمادگی دارد. این مقام مسئول همچنین درباره اقتصادی و یا غیراقتصادی بودن خط لوله گاز تاپی بهعنوان یکی از رقبای گازی ایران در سطح منطقه هم توضیح داد: نتایج تمامی مطالعات نشان میدهد ساخت خط لوله تاپی اقتصادی نیست.