خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
منطقه آزاد انزلی یکی از موفق ترین مناطق آزاد ایران در زمینه ایجاد زیر ساخت و مبارزه با قاچاق کانتینری است اما در کنترل واردات و قاچاق کالای مسافری به توفیقی نرسیده است.
به نقل از خبرگزاری فارس، چندی است که مسئولان مناطق آزاد در کشور داعیه رشد و پیشرفت این مناطق را سرداده‌اند و از هر تریبونی برای رسیدن به اهدافشان که افزایش مناطق آزاد با اتکای به رشد فزاینده مناطق آزاد فعلی است، تلاش می‌کنند.
قطعا در دو دهه اخیری که مناطق آزاد در جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است، کارهای فراوانی در جهت رشد و پیشرفت این مناطق انجام شده ولی مساله این است که آیا این مناطق طبق برنامه پیشرفت خود جلو رفته‌اند و چقدر برای بومیان آن مناطق مفید بوده‌اند؟
یکی از معدود مناطق آزادی که در دهه گذشته کارنامه مناسبی در کاهش تداخل در وظایف و اختیارات با سایر نهادها و حوزه تامین زیرساخت داشته، منطقه آزاد انزلی در استان گیلان است.
*حصار ۳۰۰۰ کیلومتری، منازعات میان سازمان‌ها را در انزلی کاهش داد
یکی از مشکلات اساسی در مناطق آزاد ایران، تداخل در وظایف و اختیارات میان سازمان منطقه آزاد با سایر دستگاه‌ها از قبیل استانداری، فرمانداری، محیط زیست، سازمان صنعت، معدن و تجارت، سازمان بنادر و دریانوردی، شهرداری و دیگر ارگان‌ها است.
با وجود آنکه قانون، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد را بالاترین مقام اجرایی در محدوده منطقه آزاد می‌داند، اما بازهم تنازعات مدیریتی بین منطقه آزاد و مدیران محلی وابسته به استانداری و فرمانداری وجود دارد.
یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های وقوع این مشکل، حضور مناطق مسکونی در محدوده مناطق آزاد است که باعث می‌شود سازمان منطقه آزاد به صورت موازی با سازمان‌ها و دستگاه‌های دیگر درگیر معیشت و عمران محدوده منطقه آزاد شود.
علی‌رغم آنکه محدوده مصوب منطقه آزاد انزلی در قانون ۹۰۰۰ هکتار بود، اما سازمان منطقه با محصور نمودن ۳۰۰۰ هکتار از سواحل منطقه خارج از محدوده مسکونی، فعالیت اقتصادی می‌کند و تداخل با سایر نهادها را به حداقل رسانده است.
وجود شهرک صنعتی، واحدهای تجاری، ساختمان اداری سازمان، هتل و اماکن تفریحی و احداث بندر تخصصی برای منطقه، باعث شده است منطقه آزاد انزلی مستقل از سرزمین اصلی انزلی به فعالیت خود ادامه دهد.
کاهش قاچاق کانتینری و یا قاچاق به صورت تجمیع کالای همراه مسافر، از دیگر مزایای وسعت محدود و محصور منطقه آزاد انزلی در خارج از نقاط مسکونی است.
طبق گزارش بانک جهانی، مناطق آزاد یا همان مناطق پردازش صادرات غالبا دارای مساحت ۱۰۰۰ هکتاری هستند. اما در ایران مناطق آزاد به صورت میانگین بیش از ۱۳ هزار هکتار مساحت دارند. برای مثال منطقه آزاد ماکو در استان آذربایجان غربی با ۵۰۰ هزار هکتار، نخستین منطقه آزاد جهان از نظر وسعت است.
*کالای همراه مسافر یا قاچاق همراه قاچاقچی
بر اساس اظهارات مدیر عامل سازمان منطقه آزاد انزلی در بهمن‌ماه سالجاری، در ۱۰ ماه سال ۹۵، ۲۰ میلیون دلار کالای مسافری از این منطقه خارج شده است. از آنجائی که کالای مسافری بدون پرداخت حقوق ورودی از منطقه آزاد خارج و به سرزمین اصلی وارد می‌شود؛ این سوال پیش می‌آید که واقعا تمام این اجناس کالای مورد احتیاج خریداران است، یا این اجناس برای فروش به جای دیگری ارسال می‌شوند؟
یکی دیگر از مشکلات منطقه آزاد انزلی این است که با وجود حضور گیت‌های بازرسی در ورودی و خروجی‌های منطقه آزاد بازهم خروج کالا به راحتی امکان‌پذیر است.
چرا که با توجه به حجم بالای خروج کالا در ساعاتی از روز و ایجاد نارضایتی در صورت بازرسی تمامی کالاها، عملا کنترل ورود و خروج کالا به صورت کامل امکان پذیر نیست. همچنین در برخی موارد خروج کالا به صورت تجمیعی و تجاری از طریق جاسازی در خودروها صورت می‌گیرد.
از طرف دیگر بازرسی از مسافران جهت اخذ حقوق ورودی اقلام بیش از ۸۰ دلار، موجب تهدید ظرفیت گردشگری این مناطق می‌شود و مدیران منطقه آزاد انزلی هیچ گاه راضی به ضربه زدن به بزرگ‌ترین مزیت اقتصادی منطقه نیستند.