خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
گروه تجارت: عمر اکسپو ۲۰۱۵ میلان اکنون از نیمه گذشته و فردا برنامه عظیم روز ملی ایران را در شهرک اکسپو برگزار خواهد شد. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها و اظهارنظر مسئولان مرتبط با بحث اکسپو، این رویداد بدون شک مهم‌ترین رویدادی است که در ۶ ماه حضور ایران در شهرک میلان به جریان خواهد افتاد.
به بهانه فرارسیدن این رویداد مهم نمایشگاهی، دومین میزگرد تلگرامی روزنامه گسترش صمت را با موضوع کلی اکسپو کلید زدیم. در این گزارش «ذات اکسپو و سابقه حضور ایران در اکسپوهای جهانی» را با حضور ۱۱ چهره تاثیرگذار صنعت نمایشگاهی ازجمله سیدحسین میرظفرجویان معاون فنی و مهندسی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی، علی ابراهیم زاده مجری نمایشگاه نفت،گاز و پتروشیمی، آریا مجیدی عضو ستاد اکسپو ۲۰۱۵میلان، کیومرث کرمانشاهی، معاون سابق سازمان توسعه تجارت، جلال اویسی، عضو تیم طراح پاویون ایران در اکسپو ۲۰۱۵میلان و جمع دیگری از فعالان و مطلعان از شرایط حضور نمایشگاهی ایران در اکسپو ایتالیا مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم. با صمت همراه باشید:
آریا مجیدی (عضو ستاد اکسپو ۲۰۱۵ میلان): میزبانی اکسپو تابع شرایط سختی است و انتخاب میزبان در فرآیندی پیچیده از سوی کمیته برگزاری اکسپو (BIE) انجام می‌شود.موضوعات اکسپو اغلب در زمینه مشکلات و چالش‌های روز دنیا انتخاب می‌شوند و سازمان «بی‌آی‌ای» به همراه میزبان درپی دستیابی به پاسخی مناسب برای سوالی از پیش تعیین شده و رسیدن به راهکاری برای برطرف شدن چالش پیشرو هستند. به عنوان نمونه اکسپوی شانگهای با موضوع «شهر بهتر، زندگی بهتر» این سوال مهم را مطرح کرد که «آیا جهان را می‌توان به یک مسکن امن تبدیل کرد». یکی از نکات بسیار مهم مشارکت در اکسپو، اجرای دقیق و مو به موی قوانینی است که با نظارت «بی‌آی‌ای» از سوی میزبان وضع و در مراحل مختلف به مشارکت‌کنندگان ابلاغ می‌شود. بدیهی است که هرچه قوانین صادرشده با شرایط کشورها تطابق بیشتری پیدا کند تاثیر بسزایی در نحوه حضور و مشارکت خواهد داشت. ایران نیز سعی کرده در اکسپو متناسب با قوانین کمیته برگزاری حضور یابد.
کیومرث کرمانشاهی (معاون سابق سازمان توسعه تجارت): بنده در سال ۷۵ به‌عنوان نماینده دولت در مراسم افتتاحیه اکسپو پرتغال که موضوع آن، «اقیانوس‌ها میراثی برای آینده» بود، شرکت کردم و از این طریق به خوبی با ماهیت آن آشنایی دارم اما با توجه به اینکه اکسپو میلان را از نزدیک ندیده‌ام بنابراین درباره آن نظری نمی‌دهم. با توجه به اینکه دوستان دیگر در این میزگرد برخی اطلاعات تخصصی را ارائه کردند، در راستای تکمیل این موارد باید بگویم موضوع اکسپو به‌طور معمول سیاسی بوده و از سوی دولت‌ها سازماندهی می‌شود. کشورهای شرکت‌کننده با معرفی نماینده دولت یا کمیسر ژنرال با توجه به موضوع نمایشگاه، فضایی مشخص را مطابق با جایگاه و نیاز خود دریافت می‌کنند و از یک‌سال قبل با شرکت در مراسم معرفی کشورهای شرکت‌کننده، با بالا بردن پرچم کشورها در کشور میزبان کار نمایشگاه کلید می‌خورد.
امید فدایی (مدیرعامل سایت نمایشگاهی کرمان): درباره اکسپو میلان همواره روایت‌های گوناگونی مطرح شد که البته با توجه به نبود پوشش رسانه‌ای همه‌جانبه و درست، بسیاری از نکات مطرح شده درباره آن جنبه شایعه و گمانه‌زنی پیدا کرد. به نظر من شروع مناسب و به موقع بحث حضور ایران و به مسابقه گذاشتن طرح پاویون نویدبخش عزم جدی مسئولان برای حضوری مقتدرانه بود. اگرچه نحوه چیدمان پاویون می‌توانست بهتر از این هم باشد اما از کیفیت طبخ غذاها و اجراهای سنتی رضایت کامل وجود دارد. یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها برای من اجرای موسیقی از سوی یک گروه بومی بوشهری بود که بسیار تاثیرگذار و زیبا از کار درآمد و بازخوردهای بسیار خوبی نیز داشت. در مجموع بخش مهمی از فرآیند جذب مخاطب از طریق همین برنامه‌های فرهنگی انجام شده که واقعا قابل تقدیر است.
ادریس مازندرانی (مدیر نمایشگاه مدیریت شهری): اکسپو محل ارائه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های مختلف یک کشور و به واقع دورنمای توسعه آن کشور است. رویکرد ایران در اکسپو میلان‌نیز باید متناسب با اهداف اکسپوباشد. آنچه مهم است این است که در برگزاری اکسپو باید بیشتر به بخش خصوصی و متخصصان و از رفتار تصدی‌گرایانه دولت دوری کرد که موجب موفقیت در حضور می‌شود. فارغ از برخی ایرادات غرفه ایران، بهره‌برداری از پاویون ایران نیز حرفه‌ای تر باشد. متصدیان امر باید آنچه که در تخصص آنها نیست را به اهلش بسپارند یا اگر قرار است به این بحث وارد شوند به‌طور حتم آموزش ببینند. با عنایت به رویکرد جدید دولت در ارتباط با دنیا، نادیده گرفتن روش‌های نوین توسعه نتیجه ای جز شکست و کاهش علاقه کشورها به ارتباط با ایران را به دنبال نخواهد داشت.
محمد حسین ذبیحیان (کارشناس امور نمایشگاهی): باید حضور ایران در اکسپوی میلان را با نگاه جدی و منصفانه به سابقه برگزاری اکسپو و با در نظر گرفتن سوابقی که ما در این رویداد داشتیم، مورد بررسی قرار داد. نخستین حضور جدی ما به اکسپوی ۱۹۶۷م در مونترال کانادا بازمی‌گردد.در اکسپو ۲۰۰۵م ژاپن حضور ایران بسیار ضعیف بوده به‌طوری که تنها یک سوله ۲۰۰۰ متری را در اختیار داشتیم و روی آن برخی تبلیغات تخت جمشید و صنایع دستی را اجرا کردیم. پس با این حساب اکسپوی جدی که ما بعد از انقلاب در آن شرکت کردیم فقط اکسپوی ۲۰۱۰م شانگهای بوده و البته اکسپوی ۲۰۱۵ میلان. معتقد هستم که این رویداد را از ۲جنبه می‌توان مورد بررسی قرار داد. جنبه اول از نگاه مخاطبان است. ایران برای مردم بسیاری از کشورهای خارجی ناشناخته است؛ بنابراین یک حضور خوب در اکسپو، یعنی شانسی برای دیده شدن. تمرکز روی بخش رستوران ما بسیار خوب بوده و مخاطبان هم استقبال گسترده‌ای از غذاهای ایرانی کرده‌اند. جنبه دوم اما از نگاه متخصصان و کارشناسان این عرصه است. اگر بخواهم از نگاه یک فعال حوزه صنعت نمایشگاهی صحبت کنم باید بگویم که اگرچه این اکسپو گام مثبتی برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی به حساب می‌آید اما کافی نیست. در واقع ما می‌توانستیم حرفه‌ای‌تر و حساب شده‌تر عمل کنیم. شاید تغییر دولت و انجام برخی جابه‌جایی‌ها باعث شد کیفیت کار تا حدی نزول پیدا کند.
میلاد محمدی (روزنامه نگار): من به شخصه نقش‌آفرینی ایران را در اکسپو ۲۰۱۵م با آنچه در اکسپو شانگهای و درباره کشور ما اتفاق افتاد مقایسه می‌کنم؛ در این شرایط می‌توان قضاوت کرد که آیا ما رشد کیفی داشتیم یا خیر. به نظر می‌رسد ابعاد حضور ما در اکسپو میلان با تمام مواردی که شما به آنها اشاره کردید، بسیار بزرگتر از آن چیزی است که در دوره‌های قبل شاهد بودیم.آمارهایی که بنده از رسانه‌های خارجی از جمله «سی‌ان‌ان» استخراج کردم، نشان می‌دهد ایران در چند بخش از جمله بخش کشاورزی و فضای سبز، بخش غذاها و رستوران و بخش اجراهای سنتی از جایگاه بسیار مطلوبی برخوردار است و البته زحمات کمیته ملی اکسپو ایران از سوی داوران و کارشناسان به خوبی دیده شده است. نکته بعد درباره طراحی پاویون ایران است که برخی مجلات طراحی از جمله مجلات مطرح ایتالیا بر زیبایی و جذابیت آن تاکید داشته‌اند. اگرچه این طرح در اجرا با برخی تغییرات نه چندان مطلوب همراه بود و از ایده‌آل‌ها فاصله گرفت اما به هر حال می‌توان آن را جزو غرفه‌های جذاب قرار داد. در نهایت معتقد هستم که اگرچه ما حرف خاصی در مقابل کشورهایی نظیر آلمان، ایتالیا و فرانسه برای گفتن نداریم اما اگر شرایط امر و زمان را با شرایط‌مان در گذشته مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که رشد خوبی داشتیم.
جلال اویسی (عضو تیم طراح پاویون ایران در اکسپو ۲۰۱۵ م): از نظر من قدرتمندترین حضور ما مربوط به سال ۱۹۶۷ و اکسپو مونترال بوده است. بنده توضیحی مختصر درباره معماری پاویون ایران برای حضور در این اکسپو ارائه می‌کنم. اکسپوی جهانی سال ۱۹۶۷م با موضوع کلی «انسان و جهان پیرامونش» در مونترال کانادا شکل گرفت. پاویون ایران با عنوان «هزار و یک چهره از ایران» در این اکسپو شرکت کرد. طراحی پاویون ما براساس فیلپاهایی نشات گرفته از معماری سنتی ایران که با تزئیناتی به رنگ لاجورد از کاشی معرق اصفهان پوشانده شده بود، انجام شد. پاویون در ۲ طبقه و با بهره‌گیری از «بازشو» در میان آن طراحی شده بود که «بازشو» سیالیت بصری بیشتری به فضا داده و لبه‌های آن با طرح‌های مس و نقوش اسلیمی تزیین شده بود. طبقه همکف به ارائه آثاری از قاجار تا ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح پرداخت و نقاط دیگر به معرفی بخش نفت و گاز اختصاص پیدا کرد. در طبقه بالا هم بازدیدکنندگان از خاتم شیراز، گل و مرغ و اسلیمی شکل یافته بر ظروف اصفهان و قالی تبریز دیدن می‌کردند. همچنین در گوشه‌ای از نمایشگاه بازدیدکنندگان با نحوه بافت قالی آشنا می‌شدند. بخش آخر نمایشگاه به یافته‌های باستان‌شناسی از تخت‌جمشید اختصاص یافت و به عنوان نمادی از کشور شعر و ادب مینیاتوری از اشعار حکیم عمر خیام در خروجی پاویون نقش بسته بود. این پاویون از سوی عبدالعزیز فرمانفرمایان طراحی شده بود. در یک چشم‌انداز کلی می‌توان چنین بیان کرد که، اگرچه طرح پاویون ایران در نمایشگاه بین‌المللی مونترال با اهداف مشخص حکومتی طراحی شده بود ولی معمار کوشیده بود تا در پس معماری مدرن، صورتی ایرانی به‌کارها ببخشد.
عبدالکریم جلالی(مدیر نمایشگاه صنعت نساجی ایران): در مجموع حضور ایران در اکسپو میلان را مثبت ارزیابی می‌کنم. موقعیت مکانی پاویون ایران بسیار خوب است و در کنار کشورهای مهمی قرار دارد. برای نخستین‌بار کشور ما جسارت حضور جدی‌تر با طراحی و ساخت سالن اختصاصی را داشته است. این امر با توجه به اینکه بیشتر مدیران ما از فعالیت‌های چالشی اجتناب می‌کنند یک نعمت و غنیمت بزرگ است. نکته دیگر آنکه در طراحی پاویون ایران به ۴ فصل، اقلیم‌ها و موضوعات متنوع کشاورزی توجه شده که این نکته را هم باید به فال نیک گرفت. پاویون ایران و محتوای تعریف شده برای آن به خوبی امکان آشنایی با غذاها و محصولات کشاورزی ما را فراهم کرده و طراحی آن به واقع جذاب است. اما یک نکته منفی هم نظر من را جلب کرد. به نظرم بهره نبردن از فناوری‌های روز در مقایسه با کشورهای دیگر به ما لطمه زد. در این زمینه ما به‌طور تقریبی حرف خاصی برای گفتن نداریم.
سیدحسین میرظفرجویان (معاون فنی و مهندسی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی): ایران در سال‌های پس از انقلاب و به‌صورت پاویون ملی در این اکسپوها شرکت کرده است.
۱- اکسپو کره جنوبی ۱۹۹۳م به متراژ حدود هزار مترمربع
۲- اکسپو پرتغال ۱۹۹۸م به متراژ ۳۲۰ مترمربع
۳- اکسپو آلمان سال ۲۰۰۰م آغاز هزاره سوم به متراژ ۱۴۰۰ مترمربع
۴- اکسپو ژاپن ۲۰۰۵م به متراژ حدود ۳۶۰ مترمربع
۵- اکسپو چین ۲۰۱۰م به متراژ حدود ۲۰۰۰ مترمربع
۶- اکسپو ایتالیا ۲۰۱۵م به متراژ ۲۰۰۰ مترمربع که برای نخستین بار با اخذ زمین از کشور میزبان اقدام به ساخت پاویون ایران کرده است.من از اکسپوی پرتغال ۱۹۹۸ میلادی تاکنون در تمامی اکسپوها نقش داشته‌ام. مدارک و اسناد تمام اکسپوها در شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران و همچنین سازمان توسعه تجارت برای دسترسی علاقه‌مندان موجود است. اکسپو میلان نیز از تجربه های موفق ما به شمار می‌رود که می‌توان از این تجربه برای اکسپو های آتی بهره برد.
علی طلوعی(کارشناس صنعت نمایشگاهی): درباره اکسپو من فقط یک نکته کلی دارم. به نظر من کلا در ایران و در زمینه پروژه‌های اینچنینی هیچ‌وقت ظرف و مظروف تناسب ندارند. یعنی ما بدون توجه به مظروف فقط به فکر تهیه ظرف زیبا و قشنگ هستیم و به‌جای اینکه از طراحی محتوا به طراحی فضای مناسب برای ارائه محتوا برسیم بیشتر به دنبال تهیه فضای مناسب (غرفه زیبا) بدون در نظر گرفتن محتوای قابل ارائه هستیم. کار درست این است که در ابتدا محتوای قابل ارائه را با توجه به زمینه کار تعریف کنیم. طراحی محتوا همیشه باید مقدم بر تمام موارد دیگر باشد. یعنی ظرف موردنیاز براساس مظروف طراحی شود. نه اینکه ابتدا ظرف را ایجاد کنیم بعد ببینیم چه به درد این ظرف طراحی شده می‌خورد.
علی ابراهیم‌زاده (مجری نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی): محتوا باید در طول سال‌های متوالی و بر اساس برنامه‌ریزی ایجاد شود و ما در رویدادهای جهانی مدل‌های ارائه محتوا را طراحی کنیم. در غیر این صورت تنها مدل‌های فیزیکی ملاک حضور برای ارزیابی است و همچنان فاصله ما با کشورهای پیشرو زیادتر خواهد شد. اکسپوهای جهانی هر بار با یک موضوع خاص برگزار می‌شوند. به‌طور قطع موضوعات براساس مطالعه و منطبق با شرایط جهانی انتخاب شده و کشورها با رویکردهای از پیش تعیین شده و مرتبط با موضوع در نمایشگاه حاضر می‌شوند؛ بنابراین همه کشورها با تمرکز بر ارائه موضوع به مخاطبان سناریوی محتوای خود را برای انتقال به مخاطب طراحی می‌کنند. از این‌رو برای ارائه محتوای موردنظر باید همه چیز را به بهترین شکل ممکن طراحی کرد. البته نباید طراحی از ذات محتوا پیشی بگیرد! در این حالت موضوع نمایشی می‌شود و ارتباط ایجاد شده تاثیر خاصی بر مخاطب نمی‌گذارد و حتی تاثیر منفی دارد.
