آداب عید غدیرخم در تالش
تالشی ها عید غدیر را یکی از اعیاد بزرگ دینی دانسته و با شور و حال خاصی ضمن ابراز ارادت به ساحت مولا علی(ع) به برگزاری مراسم و آیین های خاص این روز می پردازند.
این عید در نزد تالشان تجلی علاقه و ارادت به خاندان پیامبر اکرم(ص) و به خصوص فرزندان علی (ع) و فاطمه (س) بوده و از این جهات با احترام و ویژگی خاص همراه است.
شور و حال وصف ناپذیری که در این عید وجود دارد در اعیاد دیگر دیده نمی شود و دلیل آن همان طور که بیان شد به خاطر عشق و علاقه ای است که تالشی ها به حضرت علی بن ابیطالب (ع) دارند.
برگزاری آیین ها و مراسم خاص مذهبی در این روز و ایام منتهی به این روز در جای جای منطقه تالش از جمله برنامه هایی است که از چند روز مانده به عید غدیر آغاز شده و نوای جشن و سرور را در منطقه حاکم می سازد.
تکریم و تجلیل سادات از جمله برنامه هایی است که در این روز تالشی ها به آن همت می گمارند.
همواره سادات در بین تالشی ها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند و به همین علت رسم بر این است که شب عید غدیر و صبح روز عید، مردم به دیدار و دست بوسی سادات و ذریه امیرالمومنین (ع) می روند و ادای احترام به سادات میکنند و سادات نیز ضمن پذیرائی با شربت و شیرینی و اهدای هدیه ای از میهمانان قدردانی میکنند.
معمولا هدیه سادات سکه یا اسکناسی است که به رسم تبرک داده میشود. مردم اعتقاد دارند پولی را که بهعنوان هدیه از سادات گرفته اند، نباید خرج نمایند بلکه بهعنوان تبرک و برکت یا ‘ته کیسه’ در نزد خود نگهداری میکنند.
البته سادات نیز از چند روز مانده به عید غدیر خم اقدام به خانه تکانی و گردگیری منازل خود کرده و منزل را آماده پذیرایی از میهمانان میکنند.
مردم این عید را عید سادات نامیده و در برخی موارد از آن بهعنوان عید سیدها نام می برند.
بازار جشن و سرور و عروسی نیز در این روز بسیار پر رونق است و علاوه بر آن در این روز، خانواده نوعروس و تازه داماد هدایایی به زوج تازه می دهند و در بعضی از مناطق، این هدایا با آداب و رسوم خاصی تهیه و تقدیم میشود.
در این مناسبتها اگر یکی یا هردو از زوجین تازه عروسی کرده سید باشند، مراسم مهمتر و با شکوهتر برگزار میشود.
در این روز مردم بهترین و زیباترین لباسهای خود را می پوشند، خود را معطر به بهترین عطرها میکنند و با چهره ای خندان و شادمان به دید و بازدید می پردازند.
در این روز افراد بسیاری روزه می گیرند و به مومنین احسان و اطعام می دهند.
از جمله برنامه های دیگر تالش ها حضور در بقاع متبرکه و زیارت اهل قبور است، زیارت و حضور در بقاع متبرکه ناله تربه، سلطان سیدنکی در تالش و سید شرف الدین شاه در رضوانشهر از برنامه هایی است که تالش ها درعید غدیر خم به آن می پردازند.
حضور اهل سنت و شیعه تالش در کنار یکدیگر در این آیین معنوی از ویژگی های این منطقه است، در تالش چندین خانوار از سادات زندگی میکنند که از اهل سنت بوده و خود را منسوب به امام حسن (ع) می دانند.