آزادی و مشارکت سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره)

نظام سیاسی اسلام در عرصه حیات سیاسی مبتنی بر اصل ولایت الهی است که در ولایت پیامبران، امامان و فقیهان پارسا و با کفایت تجلی پیدا کرده و این نظام سیاسی، بهترین شیوه ممکن برای رسیدن به حقوق مشروع و قانونی بشر است که در این نظام شرایط عمومی برای حضور آحاد جامعه در اداره امور کشور فراهم می شود. از این رو امام خمینی(ره) نقش مردم را در نظام اسلامی نقشی سرنوشت ساز و کلیدی دانسته و بر این امر تاکید داشته اند که مردم عامل اصلی مقبول بودن حکومت، ضامن استواری، بقا، حامی و ناظر اعمال حکومت هستند.

ایشان درباره نقش مردم در حکومت فرموده اند: «دولت بدون پشتیبانی مردم نمی‏تواند کار انجام بدهد…این مردم ‏اند که این جمهوری را به این جا رساندند و این مردم‏ اند که باید این جمهوری را راه ببرند تا آخر…بدون پشتیبانی مردم نمی ‏شود کار کرد و پشتیبانی هم به این نیست که مردم اللّه‏ اکبر بگویند این پشتیبانی نیست. پشتیبانی این است که همکاری کنند، همکاری این است که در تجارت همکاری کنند، شما مجال به آنها بدهید همکاری کنند. وقتی این مجال را شما دادید، مردم کمک شما هستند…مردم صحیح و مردم متدین و مردم کاردان زیاد هست در بازار.»

مردم در جامعه اسلامی باید از چنان رشدی برخوردار باشند که زمینه لازم برای حضور عاقلانه و مقتدرانه آنان در عرصه های مختلف فراهم آید. اگر در جامعه ای مردم از دخالت در امور بازداشته شوند به تدریج امکان پیدایش استبداد فراهم می آید؛ جامعه ثبات و امنیت خود را از دست می دهد و بیشتر مردم از حقوق مسلم خود باز می مانند.

در حکومتی که امام به آن توجه داشته نقش عمده‌ ای برای مردم، آزادی و مشارکت آنان در اداره‌ امور کشور در نظر گرفته شده است و آنچه که امروزه در نظام‌ های سیاسی دنیا تحت عنوان دموکراسی، آزادی و مشارکت مطرح می‌شوند در اندیشه‌ سیاسی ایشان به آن توجه می شد و معتقد بودند اینها در حکومت اسلامی به صورت کامل وجود دارد. همچنین مسأله پشتیبانی و حمایت مردم از دولت از نظر امام(ره) از جمله وظایف اساسی و مهم ملت است؛ ایشان در سخنان خود بارها به نقش و حضور مردم در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اشاره کرده اند.

به این ترتیب اراده و خواست عمومی مردم به عنوان فصل مقوم و صورت‌ ساز حکومت اسلامی و تمامی اجزاء و عناصر آن به حساب می ‌آید، توجه و اهتمام بیش از حد امام خمینی(ره) به آرای مردم ناشی از همین نقش اساسی و حیاتی آنان نسبت به حکومت و تمامی نهادهای مدنی و اجتماعی جامعه است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا درباره مشارکت سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره) با «قاسم تبریزی» رییس بخش تخصصی مطالعات انقلاب اسلامی کتابخانه مجلس شورای اسلامی به گفت وگو پرداخت.