عرضه سهام از سوی مشتریان اعتباری و تلاش بخش قابل توجهی از شرکتهای کارگزاری برای کاهش اعتبارات مشتریان خود در مقطع پایان شهریورماه را که سال مالی تعداد زیادی از آنهاست میتوان به عنوان عامل پنجمی در نظر گرفت که در رکود بازار سرمایه و مازاد عرضه سهام در بازار موثر بوده است. زمستان طلایی بورس در سال قبل، بسیاری از سرمایهگذاران را تشویق کرد تا برای منتفع شدن از مزایای بازار سرمایه و حداکثر کردن سود خود، اعتبارات خود نزد کارگزاریها را افزایش دهند. برخی برآوردهای اولیه بیانگر آن است که پس از اجرای برجام حجم مشتریان اعتباری شرکتهای کارگزاری تا حدود سه برابر نسبت به قبل از آن افزایش یافته است. عدم تداوم سودآوری بورس در نیمه نخست سال جاری، موجب شد مشتریان اعتباری کارگزاریها که از تسهیلات با نرخهای بهره عمدتاً بالای ۲۰ درصد استفاده میکردند؛ به دلیل عدم صرفه اعتبارات به کار رفته، تدریجاً به فکر تسویه اعتبارات خود و عرضه سهام اعتباری خود بیفتند که این امر موجب فشار مضاعف به بازار شد. به نظر میرسد اوج این فشارها در شهریورماه سال جاری و با نزدیک شدن به پایان سال مالی تعداد زیادی از شرکتهای کارگزاری صورت پذیرفته باشد.
قیمت سهام گروه خودرویی که در زمستان ۱۳۹۴ طلایهدار رشد بازار بورس بود با بیش از ۳۰ درصد کاهش قیمت در نیمه نخست سال جاری کام سهامداران خود را تلخ کرده است. همچنین کاهش قیمت سهام در سه صنعت فرآوردههای نفتی، شیمیایی و چندرشتهای صنعتی با توجه به وزن بالای آنها در ارزش بازار بورس جلبتوجه میکند.اما چشمانداز بازار بورس در نیمه دوم سال چه خواهد بود؟ به نظر میرسد پس از استراحت بورس در نیمه نخست، شانس صعود در نیمه دوم سال افزایش یافته است. تحقق رشد اقتصادی پنجدرصدی در سال جاری، رشد حجم تولید و کاهش هزینهها به احتمال زیاد اثرات خود را در گزارشهای نیمه دوم سال جاری شرکتهای بورسی نشان خواهد داد.
همین امر میتواند با توجه به چشمانداز بهتر اقتصاد کشور در سال ۱۳۹۶ موجب ترغیب سرمایهگذاران به خرید سهام در نیمه دوم سال جاری شود. تداوم رکود در بازارهای موازی و کاهش نرخ سود صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت و سایر ابزارهای مشابه در نیمه دوم امسال، سرمایهگذاران کوتاهمدت را بیش از پیش ترغیب میکند که منابع بیشتری را وارد بورس کنند و با تزریق نقدینگی به این بازار P/E بالاتری را رقم بزنند. همچنین انتظار میرود اثرات مثبت تغییر مدیریت بازار در نیمه دوم سال جاری به بار نشیند و سرمایهگذاران را مجاب کند که با اطمینان بیشتری در بورس فعالیت کنند.
در عین حال، وجود برخی چالشها در خصوص انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و سپس در ادامه آن انتخابات ریاستجمهوری ایران موجب خواهد شد؛ سرمایهگذاران با احتیاط عمل کنند. بر این اساس و متناسب با تحولات سیاسی، افزایش شاخصهای بورس در نیمه دوم سال جاری احتمالاً محدود و همراه با فراز و نشیبهای بسیار خواهد بود. هر چند در این میان برخی صنایع و شرکتها میتوانند بازده قابل قبول و جذابی را نصیب سرمایهگذاران هوشمند کنند.