خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
صادرات ۳۰ هزار خودرو تجاری در افق ۱۴۰۴ در نگاه نخست اگرچه رقم اندکی به نظر می‌آید اما برای خودروسازانی که سالانه این تعداد خودرو تجاری تولید می‌کنند و سهم نه‌چندان چشمگیری در بازارهای جهانی دارند، بی‌شک در صورت تحقق این هدف قابل‌توجه خواهد بود.
در برنامه راهبردی صنعت خودرو ایران در افق ۱۴۰۴، تولید حداقل ۱۲۰ هزار خودرو تجاری هدفگذاری شده که از این تعداد باید ۹۰ هزار دستگاه برای بازار داخل و ۳۰ هزار دستگاه برای صادرات ساخته شود. این شرایط درحالی است که تولید خودروهای تجاری در ایران مغفول مانده است. خودروهایی که با وجود ۲۰ نشان(برند) مختلف، سهم ناچیزی حتی در بازار داخلی دارند.
توسعه صادرات شاه‌کلیدی برای رونق صنایع مختلف است و اکنون با رفع تحریم‌ها، شرایط حضور در بازارهای جهانی آسان‌تر می‌شود. مشکلات صادرات خودرو به‌ویژه خودروهای تجاری، الگوپذیری از مدل‌های موفق صادرات و راهکارهای برون‌رفت از وضعیت مانای کنونی از جمله مواردی است که در گفت‌وگوی صمت با محمود غلامی، مدیر صادرات شرکت عقاب‌افشان، مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
اگرچه تنها چند روز از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها علیه ایران می‌گذرد و امیدهایی واقعی برای رونق صنایع مختلف کشور ازجمله صنعت خودرو از طریق صادرات وجود دارد اما در نگاهی کلی، صادرات این صنعت اشتغالزا با چه موانعی روبه‌رو است؟
لازمه صادرات‌محور شدن یک صنعت، تولید رقابتی است و بدون نیل به این مهم، نمی‌توان امیدی به صادراتی شدن محصولات و خدمات داشت. مقوله تولید رقابتی نیز عنوانی کلی با پیش‌نیازهای خرد و کلان است، به‌گونه‌ای که با نگاه‌بخشی به یک صنعت یا محصول نمی‌توان تحلیل درستی از واقعیت‌ها و مشکلات آن ارائه کرد. با نگاهی به راهبرد کلان صنعت خودرو در کشورهایی مانند برزیل و ترکیه به وضوح می‌توان دریافت راهبردی که دولت‌های این کشورها برای توسعه صنعت خودرو و درپی آن گسترش صادرات اتخاذ کرده‌اند، چگونه آنها را به موفقیت رسانده است. به عنوان مثال با نگاهی به ترکیب تولیدکنندگان خودرو در کشور ترکیه مشاهده می‌شود شرکت‌هایی مانند مرسدس بنز (اتوبوس و کامیون)، مان (اتوبوس)، رنو، فیات، فورد، هیوندای، تویوتا، هوندا و ایسوزو به‌عنوان عمده‌ترین نشان(برند)های صنعت خودرو در این کشور با سرمایه‌گذاری مشترک طرف ترک خط تولید راه انداخته‌اند. در کنار این نشان‌ها، شرکت‌های ترک نیز از چند دهه پیش اقدام به ایجاد نشان(برند) به‌ویژه در زمینه خودروهای تجاری مانند اتوکار، تمسا، کارسان و… کرده‌اند. حضور نشان‌های(برند) مطرح در صنعت خودرو یک کشور جز با ایجاد زیرساخت قانونی و اقتصادی مناسب امکان‌پذیر نیست. ریسک‌های سرمایه‌گذاری به‌وسیله طرف خارجی به دقت تجزیه و تحلیل می‌شود و در صورت توجیه‌پذیر بودن، سرمایه‌گذار تصمیم به انتقال سرمایه و فناوری می‌گیرد.
با نگاهی به آمار صادرات خودرو در کشور ترکیه، آثار مستقیم حضور پررنگ نشان(برند)های مطرح صنعت را می‌توان دید. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۵م شرکت رنو ۸۰درصد، فورد ۷۵ درصد، هیوندای ۸۹ درصد، فیات ۶۲درصد، تویوتا ۷۱ درصد، مان ۸۵ درصد و مرسدس ۱۸درصد محصولات تولید شده خود در ترکیه را صادر کرده‌اند. ارزش صادرات این نشان(برند)ها از ترکیه بیش از ۹۰درصد آمار کل صادرات صنعت خودرو ترکیه است. در واقع این شرکت‌ها به ترکیه به‌عنوان یک هاب منطقه‌ای و پایگاه تولیدی نگاه می‌کنند و فروش این محصولات به‌طور کامل در شبکه جهانی نمایندگی‌های این نشان(برند)ها انجام می‌شود. از سوی دیگر نشان(برند)های ترک مانند اتوکار به‌صورت مستقل شبکه نمایندگی‌های خود را ایجاد کرده‌اند و در تلاش هستند صادرات خود را توسعه دهند. نکته قابل‌توجه در این زمینه تمرکز شرکت‌های ترک بر خودروهای تجاری به‌ویژه اتوبوس، مینی‌بوس، میدل‌باس و تراکتور است و در این میان هیچ شرکتی در زمینه خودروی سواری سرمایه‌گذاری نکرده است.
ارزش صادرات صنعت خودرو ترکیه نیز در سال ۲۰۱۵م نزدیک ۱۳میلیارد دلار، صادرات خودروی کامل (بیش از یک‌میلیون خودرو سی‌بی‌یو) و ۸ میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار صادرات قطعه بوده است. در میان خودروهای صادراتی، خودروی سواری با ۶/۸ میلیارد دلار، خودروهای تجاری سبک با ۴/۲میلیارد دلار و اتوبوس (به‌طور عمده مرسدس‌بنز و مان) با ۱/۰۲میلیارد دلار بالاترین ارزش صادرات را از آن خود کرده‌اند.
