شهرکها و نواحی صنعتی کشور با فراهم کردن امکانات زیربنایی مناسبترین محل برای توسعه فعالیتهای صنعتی احداثشده است که تاکنون ۴۰درصد از صنایع کوچک کشور را در خود جای داده که به اعتقاد کارشناسان شرایط مناسبی را برای جذب سرمایهگذاران خارجی در فضای جدید کشور بعد از لغو تحریمها فراهم کرده است.
ایجاد زیرساختهای احداث کارخانهها در جهت کمک به توسعه صنایع کوچک و ایجاد محیطهای آماده به نام شهرکهای صنعتی برای تسریع در احداث صنایع است زیرا اشتغالزایی واقعی و توسعه پایدار بهطور غیرمستقیم با شهرکسازی و کمک به احداث صنایع در صورتی محقق میشود که شرکت شهرکهای صنعتی به درستی وظایف خود را انجام دهد. به گفته برخی کارشناسان، در مدت پایانی قبل از لغو تحریمها، برنامهریزی برای تامین امکانات زیربنایی به منظور آمادگی شهرکهای صنعتی در جذب سرمایههای خارجی بعد از لغو تحریمها و مدیریت متقاضیان سرمایهگذاری خارجی آغاز شده بود تا در زمان حال، آمادگی پذیرش سرمایهگذاران داخلی و خارجی در شهرکهای صنعتی وجود داشته باشد. این امکانات زیربنایی شامل برق، گاز، مخابرات، آب، روشنایی معابر و شبکه داخلی توزیع برق است.
شاخص تعیین میزان صنعتی بودن کشورها
آذربایجانغربی یکی از محرومترین استانهای کشور در حوزه صنعت بهشمار میآید؛ حال آنکه حائز بهترین شرایط برای انتقال تولیدات به کشورهای خارجی و جذب سرمایههای خارجی در بخش صنایع مادر است. مسعود مهدیزادهمقدم، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی آذربایجانغربی در گفتوگو با صمت اظهار کرد: یکی از مهمترین شاخصهای تعیین میزان صنعتی بودن کشورها، سطح توسعه و فعالیتهای شهرکهای صنعتی و پارکهای فناوری است، زیرا صنایع کوچک در شهرکهای صنعتی متمرکز شده و فعالیت میکنند تا تاثیرات منفی بار صنعتی بر ساکنان شهری را به حداقل رسانده، آلایندگی را کم کرده و با دسترسی آسان به مسیر حملونقل، کمترین بار ترافیکی را در مناطق شهرنشین به بار آورد. او معتقد است: با اهمیت دادن به صنایع داخلی و تکیه بر تولیدات ایرانی، یکی از مهمترین شرایط لازم برای تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی فراهم شده و کشور از آسیبپذیری در برابر تلاطمات بازار ارز و تبعات ناشی از تحریمها در امان میماند. بنابراین باید شرایطی فراهم شود تا با تقویت شهرکهای صنعتی و سوق دادن صنایع موجود در خارج از محدوده این شهرکها به سمت شهرکهای صنعتی به منظور ایجاد تمرکز و خدمترسانی بهتر شاهد تاثیر مثبت توسعه این شهرکها در استان باشیم. مهدیزادهمقدم تاکید کرد: یکی از مهمترین اثرات توسعه شهرکهای صنعتی، ایجاد اشتغال پایدار است که در شرایط فعلی با برنامهریزی دقیق و پیشبینی شرایط آینده میتوان از این فرصت برای افزایش تبادلات اقتصادی با سایر کشورها بهره برد. اما لازمه آن توسعه امکانات زیربنایی و کیفیسازی شهرکهای صنعتی کشور است. مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی آذربایجانغربی تصریح کرد: موقعیت استراتژیک آذربایجانغربی و دارا بودن گمرکات فراوان میتواند دروازه مهم صادرات و واردات ایران به کشورهای همسایه و اروپا باشد. به همین دلیل برای کاهش هزینههای حمل و نقل که هزینه قابل ملاحظهای در فرآیند تولید است و با توجه به ظرفیت منطقه، تجمیع، تجهیز و توسعه شهرکهای صنعتی و تمرکز صنایع مختلف در استان میتواند باعث افزایش سهم صادرات غیرنفتی شود. به گفته مهدیزادهمقدم، ایجاد زیرساختهای لازم برای رسیدن به این هدف گام مهمی است که در صورت نبود برنامهریزی دقیق و اقدام بهنگام در مراحل مختلف میتواند از نیل به این هدف جلوگیری کند. برنامهریزی و ایجاد بسترهای زیربنایی و نرمافزاری، جوانب مختلف امنیتی، قوانین گمرکی و ساختار اداری مشترک ازجمله مسائلی هستند که در نقشه راه مشترک باید لحاظ شوند. همچنین باید استانداردهای مشترک و مورد تایید دوطرف تدوین شده و بر همین اساس قوانین لازم تصویب و دستورالعملهای اجرایی با نظارت کمیتههای مشترک اجرایی شود.
رونق صنایع کوچک، رهاورد سرمایهگذاری خارجی
قزوین یکی از استانهای دارای ظرفیت برای جذب سرمایهگذار خارجی در شهرکهای صنعتی است. عبدالقهار ناصحی، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی قزوین در گفتوگو با صمت به سرمایهگذاری ۱۰ کشور خارجی در شهرکهای صنعتی قزوین اشاره و اظهار کرد: قزوین با دارا بودن چندین شهرک صنعتی از ظرفیت بسیار مطلوبی در زمینه صنایع و تولید محصولات صنعتی برخوردار است که از این ظرفیت باید در راستای رونق اقتصادی بهره برد. او تاکید کرد: جذب سرمایهگذاری باید در اولویت کاری مدیران واحدهای صنعتی قرار بگیرد و در این زمینه اهتمام ویژهای داشته باشند. اما فراهم کردن امکانات و تجهیزات مورد نیاز سرمایهگذاران یکی از عوامل مهم و اساسی در افزایش سرمایهگذاری و رونق اقتصادی بوده که باید اقدامات لازم در این زمینه از سوی شرکت شهرکهای صنعتی انجام شود. ناصحی معتقد است که ایجاد فضای رقابتی و تبادل فناوری و تجربیات سرمایهگذاران ازجمله مزایای سرمایهگذاری کشورهای خارجی در نواحی صنعتی است که موجب رونق اقتصادی و گردش سرمایه در صنایع کوچک میشود.
توسعه کیفی صنایع و شهرکهای صنعتی
بارها فهرستهایی از شهرکهای قابل توسعه در سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده تا با وجود محدودیتها منابع کیفیسازی شهرکها فراهم و به جذب سرمایهگذاری خارجی در کشور کمک شود. اکنون فرشاد مقیمی، معاون سازمان صنایع کوچک در گفتوگو با صمت با اشاره به استقرار ۴۰درصد صنایع کوچک در شهرکهای صنعتی کشور تاکید کرد: توسعه کیفی شهرکهای صنعتی در این فضای اقتصادی با لغو تحریمها مورد توجه مدیران در بخش توسعه صنایع کوچک قرار گرفته است. او با اشاره به شناسایی۳۳۰ طرح سرمایهپذیر و قابل ارائه به متقاضیان گفت: توسعه صنایع کوچک و توسعه کیفی شهرکهای صنعتی با تولیدکنندگان داخلی امکانپذیر است. در صورت توسعه کیفی صنایع و شهرکهای صنعتی تنها برخی شهرکها میتوانند به جذب سرمایهگذاری خارجی کمک کنند. به گفته مقیمی، توسعه کمی و کیفی شهرکهای صنعتی و صنایع کوچک کشور در تهیه برنامه ششم توسعه نیز مورد توجه قرار گرفته و به آن پرداخته شده است.
بنا بر این گزارش، انتظار میرود سرمایههایی که در احداث شهرکهای صنعتی هزینه میشود، بستری را برای توسعه صنایع کوچک و متوسط به منظور ایجاد اشتغال پایدار و ارزشافزوده بالا فراهم کند اما اکنون با قرار گرفتن در فضای جدید بینالمللی کشور فرصتی برای هدایت سرمایهگذاران خارجی به سمت تولید و رونق صنعت فراهم شده که بهرهمندی از آن نیازمند دقت نظر مسئولان در تصمیمگیریها و ایجاد شرایط مناسب است.