پس از انتشار لایحه بودجه سال ۹۷، موضوع افزایش نرخ حاملهای سوخت مطرح شد؛ موضوعی که در روزهای گذشته اختلاف بسیاری بین دولت و موافقان و منتقدان آن ایجاد کرده است.
در موضوع افزایش حاملهای انرژی حتی نمایندگان و کارشناسان حامی دولت نیز به انتقاد از تبصره ۱۸ پرداختند؛ تبصرهای که موضوع افزایش نرخ حاملهای سوخت در آن مطرح شده بود.
پس از اینکه کارشناسان دلیل مخالفت و انتقاد خود از تصمیم افزایش نرخ بنزین را اعلام کردند، روز گذشته دولت در اقدامی تصمیم گرفت دلایل این پیشنهاد را مطرح کند. این پیشنهاد در حالی مطرح شده که کارشناسان پیش از توضیح دولت، حتی شیوه دفاع دولتمردان را نیز پیشبینی کرده و به آن پاسخ داده بودند. با این حال دولت تصمیم گرفت سیگنالهای افزایش نرخ حاملهای سوخت را تقویت کند تا جامعه آمادگی بیشتری برای این اتفاق پیدا کند. صمت در ادامه به توضیح برنامه دولت و نگاه کارشناسان درباره این موضوع پرداخته است.پایگاه اطلاعرسانی دولت روز گذشته در مطلبی با عنوان «معضل بیکاری و تنگنای مالی دولت» دلایل تصمیم دولت در بودجه ۹۷ برای افزایش نرخ بنزین و گازوئیل را بررسی و تصریح کرد: براساس بودجه ۹۷ نرخ بنزین لیتری ۱۵۰۰ و گازوئیل ۴۰۰ تومان میشود.در این گزارش آمده که بیکاری یکی از چالشهای اساسی کشور است و این مسئله در صورت کمتوجهی به مهمترین معضل اجتماعی و اقتصادی کشور در آیندهای نه چندان دور تبدیل میشود. دولت یازدهم با وجود مشکلات زیاد بنگاههای اقتصادی و شرایط رکودی که در آن قرار داشت، توانست سالانه به طور متوسط ۷۰۰ هزار شغل ایجاد کند؛ با این وجود و با توجه به اینکه با انباشت بیکاری از سالهای قبل روبهرو بودیم نرخ بیکاری تکرقمی نشد. بر این اساس دولت دوازدهم تلاش دارد با انتخاب راهکارهای اساسی بیکاری را کاهش دهد و برای این مسئله با توجه به کمبود منابع مالی، دولت نیازمند منابع است. دولت تاکید دارد بهدنبال اشتغالزایی از طریق پولپاشی نیست و برنامههای مختلفی برای اشتغالزایی در نظر دارد. یکی از برنامههای دولت برای تامین منابع برای اشتغالزایی در بودجه سال ۹۷ افزایش نرخ بنزین و گازوئیل است. اما دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم چیست؟
براساس این گزارش، در لایحه بودجه ۹۷ راهکار تامین منابع برای اشتغالزایی افزایش نرخ بنزین و گازوئیل عنوان شده و مهمترین دلیل آن رسیدن نرخ بنزین و گازوئیل به نرخ فوب خلیجفارس است. درحالحاضر شکاف زیادی بین نرخ سوخت در کشورمان با کشورهای اطراف وجود دارد. بهعنوان نمونه در حالی که نرخ گازوئیل در کشورمان ۳۰۰ تومان است این نرخ در بسیاری از کشورهای اطراف ۶۰۰۰ تومان است و این مسئله زمینه را برای افزایش قاچاق و مشکلات اینچنینی فراهم کرده است. در واقع به دولت این اجازه داده شده تا از محل افزایش نرخ سوخت درآمدزایی کند. براساس بودجه ۹۷ نرخ بنزین لیتری ۱۵۰۰ و گازوئیل ۴۰۰ تومان میشود و البته دولت در اجرای آن مختار است و هنوز زمان آن مشخص نیست. این لایحه در صورت موافقت مجلس ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت دارد و برنامهریزی شده این منابع صرف اشتغال شود.
تاثیر بنزین بر تورم
در ادامه این تحلیل آمده که این مسئله نگرانیهایی درباره تاثیرگذاری روانی گرانی بنزین به وجود آورده است و این درحالی است که به گفته کارشناسان میزان تورم ناشی از این گرانی حدود یک درصد است. کارشناسان با بیان اینکه گرانی بنزین با توجه به اینکه منابع آن کجا مصرف شود، تاثیرات متفاوت بر متغیرهای کلان اقتصاد کشور میگذارد، میگویند؛ افزایش نرخ بنزین و گازوئیل در صورتی که صرف اشتغالزایی شود تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشور دارد و البته به گفته آنها این در شرایطی است که دولت توجه همه جانبه به مسئله گرانی بنزین و تمامی نهادها برای اجرای این طرح هماهنگی داشته باشند. البته این تنها درآمد دولت برای اشتغالزایی نیست و بررسی بودجه سال آینده نشان میدهد دولت در نظر دارد از طریق تامین مالی با بازار سرمایه، فاینانس و سپردهگذاری صندوق توسعه ملی در بانکها نیز درآمد داشته باشد که مجموع درآمد دولت برای اشتغالزایی را به ۷۷ هزار میلیارد تومان میرساند. اشتغال ناشی از حملونقل عمومی، بافت فرسوده، مشاغل کوچک و صادراتمحور و کارورزی از برنامههای دولت برای اشتغالزایی در سال آینده است.
توضیح دولت کافی نیست
کاظم دلخوشاباتری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی توضیحات دولت درباره افزایش نرخ حاملهای سوخت را ناقص توصیف کرد و به صمت گفت: اگر دولت قصد دارد در این زمینه شفافسازی کند باید شیوه محاسبه تورم یک درصدی را در صورت افزایش حدود ۵۰ درصدی نرخ بنزین، تشریح کند. دلخوش اباتری با اشاره به اینکه دولت نمیتواند نرخ بنزین را افزایش دهد و در اشتغالزایی با این شیوه موفق عمل کند، افزود: در اینکه وضعیت بیکاری در کشور وخیم است و باید برای آن چارهای اندیشید، شکی نیست با این حال باید این موضوع را هم در نظر داشت که نخستین ایده برای رفع بیکاری بهترین ایده نیست. دولت مجوز افزایش نرخ حاملهای انرژی را از مجلس شورای اسلامی دریافت کرده، اما آن را اجرا نکرد. اکنون از این موضوع گذشته و دولت قصد دارد به یک باره این کار را انجام دهد.
بازگشت رکود با افزایش نرخ
وی در ادامه بیان کرد: اکنون نمیتوان تاثیر دقیق افزایش نرخ بنزین را برآورد کرد، اما مشخص است که تاثیر آن بر تورم بیش از یک درصد خواهد بود. بنزین در کشور ما یک کالای راهبردی به شمار میرود و نمیتوان پذیرفت که افزایش ۵۰ درصدی نرخ یک کالای راهبردی تاثیر یک درصدی بر تورم داشته باشد. علاوه بر این، افزایش نرخ بنزین در دیگر حوزههای هم تاثیر دارد و تنها موضوع به تورم مربوط نمیشود. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه افزایش نرخ بنزین بر تولید رقابتی و صادرات هم تاثیر دارد، توضیح داد: کاهش صادرات بر تورم اثر زیادی ندارد، اما در شاخص رکود تاثیر قابلتوجهی دارد. یکی از موضوعهایی که نباید آن را نادیده گرفت، تاثیر افزایش ۵۰ درصدی نرخ حاملهای انرژی بر رکود است. در صورت افزایش نرخ حاملهای سوخت، افزایش رکود تهدیدی است که دوباره جان میگیرد.