بهطور کلی سه عامل نوسانات قیمت، میزان تسهیلات خرید مسکن و در نهایت درآمد خانوار، طول دوره انتظار برای مسکن را کم و زیاد میکند. از آنجا که سطح درآمد خانوارها نسبت به چند سال قبل چندان تغییری نکرده است، بهبود این شاخص را باید به دو عامل دیگر یعنی افزایش تسهیلات خرید مسکن که طی سه سال اخیر بهطور مداوم و در چند مرحله صورت گرفته است و نیز ثبات نسبی قیمت مسکن و تخلیه حبابی که در سال ۹۲ در جریان جهش قیمت شکل گرفته بود، نسبت داد.
سطح سوم بازار مسکن در حال حاضر نیز در بخش تقاضا قابل تحلیل است. علی چگینی، مدیرکل دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در همایش چشمانداز اقتصاد ایران در سال ۹۶ که از سوی «دنیای اقتصاد» برگزار شد، با اشاره به اینکه طی سال جاری ۱۵۰ هزار نفر در صندوق پسانداز مسکن یکم ثبتنام کردهاند، اظهار کرد: به این ترتیب و با توجه به دوره انتظار حداکثر ۱۸ماهه سپردهگذاری در این صندوق برای برخورداری از تسهیلات، در سال آینده حدود ۱۰۰ هزار تقاضا از این تعداد در سال ۹۶ به تدریج وارد بازار خواهد شد. به این ترتیب ۱۰۰ هزار تقاضای بالقوه در سال آینده در بازار مشهود است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، بررسی دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن حاکی است روند رکود صدور پروانه در تهران متوقف شده و بازار آماده خیز ساختوساز است. در کل کشور اگرچه وضعیت ساختوساز یک پله عقبتر بوده و همچنان رشد منفی تعداد پروانههای صادره وجود دارد، اما شیب این رشد منفی به کمترین حد خود رسیده است. مقایسه آماری تعداد پروانههای صادر شده در نیمه اول سال ۹۵ با مدت مشابه سالهای قبل حاکی است، رشد منفی طی سال ۹۳ معادل ۵۳ درصد بوده و در سال ۹۴ نیز میزان صدور پروانه ۲۴ درصد تنزل یافته است، اما در نیمه نخست ۹۵ این آمار بدون تغییر بوده و رشد پروانههای صادره صفر شده است.
در کل کشور نیز رشد منفی ۳۹ درصدی در نیمه اول سال ۹۳، به منفی ۱۷ درصد در سال ۹۴ رسید و در نیمه نخست سال ۹۵ به منفی ۵/ ۲ درصد رسیده است. در واقع حجم ساختوساز در کشور نیز امسال بهبود پیدا کرده اما روند رشد منفی آن هنوز متوقف نشده و صرفا از شیب تند آن کاسته شده است. در سطح پنجم وضعیت کنونی بازار با تکیه بر حجم معاملات مسکن شهر تهران قابل تحلیل است. در این بخش نیز بهبود نسبی حاکی از حاکم شدن فاز پیشرونق در بازار است. حجم معاملات مسکن در تهران از رشد منفی ۱۰ در سال ۹۴ نسبت به سال قبل از آن، به رشد مثبت ۵/ ۶ درصدی در ۱۱ماه امسال رسیده که موید تغییر فاز بازار از رکود به پیشرونق است.
در سطح ششم نیز دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن با یادآوری اینکه سطح پوششی تسهیلات خرید مسکن در سال ۹۵ به بالاترین حد ۱۰ سال اخیر رسیده است، به خریدار، فروشنده و سازنده یادآوری میکند که وضعیت از هر جهت آماده حضور هر سه ضلع بازار مسکن است. تسهیلات صندوق پسانداز مسکن یکم برای زوجین خانه اولی در تهران ۱۶۰میلیون تومان است که ۴۸ درصد از قیمت مسکن ۷۵ مترمربعی بر اساس متوسط قیمت کنونی تهران(۵/ ۴ میلیون تومان در هر مترمربع) را پوشش میدهد و اگر بنا باشد از تسهیلات بدون سپرده استفاده شود نیز با افزایش سقف آن به ۱۱۰ میلیون تومان برای زوجین خانه اولی، ۳۰ درصد از هزینه تامین مسکن از این محل قابل تامین است.