«موافقتنامه تسهیل تجارت» مشتمل بر شرایط و مفادی است که سرعت عبور کالاها از مرز و فرآیند ترخیص کالا را افزایش میدهد. در عصر اقتصاد رقابتی کنونی، اجرای مفاد این موافقتنامه برای کشورهای عضو و غیرعضو سازمان تجارت جهانی حائز اهمیت است و همان گونه که رئیس بانک جهانی اخیرا در این زمینه بیان کرده است: «تجارت یک جزء حیاتی برای پایان دادن به فقر و افزایش رفاه همگانی است.» باتوجه به ماهیت گمرکی این موافقتنامه، سازمان جهانی گمرک و سازمان تجارت جهانی با یکدیگر همکاری نزدیک و تنگاتنگی را برای اجرایی کردن این سند مهم آغاز کردهاند. در این راستا، در سازمان جهانی گمرک یک گروه کاری درباره این سند تشکیل شده و همچنین این سازمان ضمن صدور قطعنامه دوبلین در حمایت و تایید این موافقتنامه، از طریق تشکیل مجموعه کارشناسان معتبر، توسعه فرآیند ظرفیتسازی و برنامه مرکاتور، تدوین استانداردها و همچنین گسترش شبکه گمرکی، در اجرای این موافقتنامه به گمرکات کشورها کمک میکند. سازمان تجارت جهانی مدعی است با لازمالاجرا شدن این موافقتنامه هزینه تجارت کشورها ۱۴ درصد کاهش یابد. لازم الاجرا شدن این موافقتنامه منوط به تصویب دو سوم دولتهای عضو سازمان تجارت جهانی است. هنگکنگ اولین کشوری است کهاین موافقتنامه را تصویب و مراتب را رسما به سازمان تجارت جهانی اعلام کرده است. این موافقتنامه دارای سه بخش است؛ بخش اول که متن موافقتنامه است مشتمل بر ۱۲ ماده است. بخش دوم مربوط به شرایط ویژه و متفاوت برای کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعهیافته است و بخش سوم ترتیبات قانونی که در مورد ایجاد کمیته تسهیل تجارت توسط سازمان تجارت جهانی بحث میکند. با توجه به ارتباط موضوعی این سند مهم با وظایف گمرک، خلاصهای از بخش اول موافقتنامه، به تفکیک مواد مربوطه در ذیر آمده است.
ماده ۱: انتشار و دسترسی به اطلاعات
بند ۱: انتشــار اطلاعات: اطلاعرسانی و در دسترس عموم قرار دادن اطلاعات در مورد رویههای مربوط به صادرات، واردات و ترانزیت، تعرفهها و هزینهها، قوانین و مقررات تعرفهبندی و تعیین ارزش و مبدأ، ممنوعیتها و محدودیتها، جریمهها، رویههای اعتراض و دادخواهی، موافقتنامهها و سهمیههای تعرفهای.
بند ۲: انتشــار اطلاعات از طریق اینترنت: قوانین و مقررات و فرمهای لازم و اطلاعات تماس برای پاسخگویی به استعلامها خدمت گیرندگان (به یکی زبانهای رسمی سازمان جهانی تجارت یا WTO).
بند ۳: مراکز پاسخگویی به سوالات: پاسخگویی و ارائه مشورت به تجار در مهلت زمانی مناسب.
بند ۴: اعلان به کمیته تسهیل تجارت سازمان جهانی تجارت: اعلان در مورد وبسایت و شمارههای تماس جهت پاسخگویی به سوالات.