خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
اوپک که ۳ سال دیگر شمع ۶۰ سالگی‌اش را فوت می‌کند، مدت‌هاست با رقابت شدید برخی اعضا همراه شده و همین امر سبب شده انتخاب دبیرکلی در این سازمان همواره با چالش روبه‌رو شود.
این حساسیت، پست دبیرکلی را به افریقا برده و بیشتر کشورهایی خارج از حوزه خلیج‌فارس شانس بیشتری برای انتخاب شدن به‌عنوان دبیرکل دارند. ایران و عربستان در این سال‌ها هرچند در برخی دوره‌ها نسبت به معرفی کاندیدای خود برای احراز پست دبیرکلی اقدام کرده‌اند اما نه ایران و نه عربستان هیچ کدام شانسی برای احراز این سمت نداشتند چراکه براساس قانون اوپک، انتخاب دبیرکل باید براساس اجماع تمامی اعضا باشد.
زنگنه پیش‌تر به صراحت موقعیت پیچیده اوپک را توضیح داد و گفت: هم ما کاندیدای عربستان را وتو می‌کنیم و هم آنها کاندیدای ما را. به این ترتیب اگر شانس دبیرکلی را از دست می‌دهیم، عربستان نیز این شانس را از کف می‌دهد.
نکته اینجاست که ایران، عربستان، عراق، کویت و ونزوئلا بنیانگذاران اوپک محسوب می‌شوند اما سال‌هاست پست دبیرکلی به هیچ‌یک از بنیانگذاران نرسیده است. اوج اختلافات بر سر پست دبیرکلی در سال ۱۹۸۳، همزمان با جنگ عراق علیه ایران خود را نشان داد، در حالی که براساس «چرخش تاریخی»، دبیرکلی نوبت ایران بود اما بنا به ملاحظات سیاسی و جنگ تحمیلی، عراق و برخی دیگر از کشورهای عرب عضو اوپک با دبیرکلی ایران مخالفت کردند و چرخش دوره‌ای را به شکلی دیگر تعبیر کردند. این اختلافات سبب شد اوپک در فاصله سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۸ دبیرکل نداشته باشد و در عمل فاضل چلبی معاون عراقی دبیرکل در این دوره به‌عنوان سرپرست بر اوپک حاکم شد. این روند با انتخاب آلوارو سیلوا از ونزوئلا تغییر کرد. کلاف سردرگم این حلقه اما بالاخره در اجلاس ۱۶۹ باز شد و دبیرکلی از لیبی به نیجریه رسید. برخی رسانه‌ها این اتفاق را این گونه تحلیل کردند که با کنار رفتن دبیرکل حامی عربستان، دوست ایران بر صندلی دبیرکلی اوپک نشست. نگاهی به فهرست دبیران کل اوپک از ابتدا تا امروز نشان می‌دهد در این ۵۶ سال ایران، عربستان، عراق، امارات، قطر، الجزایر، اکوادور و گابن در زمان عضویت یک نماینده به عنوان دبیرکل در اوپک داشته‌اند. نام دبیران کل و سرپرستان اوپک از ابتدای تشکیل تا امروز در ادامه می‌آید.
فواد روحانی
دکتر فواد روحانی، ایرانی و نخستین دبیر کل اوپک، متولد سال ۱۹۰۷ میلادی. وی دارای مدرک دکترای حقوق از دانشگاه لندن بود. او تا سال ۱۹۶۴ در این پست حضور داشت. بعد از خداحافظی وی از این سمت ایران دیگر نتوانست این پست را از آن خود کند.
