آیتالله اکبر هاشمیرفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، برای سالها خاطراتش را مکتوب میکرد. در خاطرات منتشرشده او بارها به اسم شرکت مس سرچشمه برمیخوریم. وی هم در دوره ریاست مجلس و هم ریاستجمهوری از نزدیک در جریان رشد این صنعت بود.
اصلا فکر نمیکردند ما بتوانیم
نخستینبار در خاطرات سال ۱۳۶۲ آیتالله، از صنعت مس کشور سخن به میان آمده است. با این حال، پیش از آن نیز هاشمیرفسنجانی درباره این صنعت سخن گفته بود. به گزارش مسپرس، وی در سخنرانیای که در اسفندماه ۱۳۵۸ در مدرسه عالی شهید مطهری انجام میدهد به موضوع خودکفایی در صنایع کشور اشاره میکند و میگوید: «به معدن مس سرچشمه رفتم. آنجایی که همهچیزش را امریکاییها زیر نظر داشتند و مطمئن بودند. ۹۸درصد کارها انجام شده بود، ۲ درصد کارها مانده بود که انقلاب شد و اینها ول کردند و رفتند. آنجا عظیم است، دریایی از ثروت در آنجا خوابیده است. کارکنان ایرانی، مهندسان و کارگرهای متخصص خودشان به فکر افتادند و کار کردند که امروز خبر شروع آزمایشی مس سرچشمه را دادند. آنها اصلا فکر نمیکردند ما بتوانیم آنجا را راه بیندازیم. بهعنوان یک گروگان گرفته بودند که باج بگیرند و بیایند، با اینکه تعهد داشتند، با اینکه مزدش را گرفته بودند. مربوط به دولت امریکا نیست، مربوط به شرکتهای خصوصی امریکاست. افتخار کنید که انقلابی با کمترین تلفات در مرحله مبارزه و انقلابی با کمترین رنج و محرومیت در مرحله سازندگی انجام دادید. کارهایی کردهاید که هیچیک از کشورهای انقلابی نکردهاند. »
از ارزش و عظمت کارشان گفتم
در فروردین ۱۳۶۲ زمانی که ریاست مجلس و ریاست شورای عالی دفاع را برعهده دارد، توسط برادرش «احمد» که در شرکت مس سرچشمه مشغول بهکار است در جریان اتفاقهایی که در این صنعت میگذرد، قرار میگیرد. او در خاطرات روزانه خود از سال ۱۳۶۲ که با نام «آرامش و چالش» به چاپ رسیده است، مینویسد: «پیشازظهر اخوی احمد آمد. کارمند [شرکت] مس سرچشمه است. وضع آنجا را توضیح داد. گفت کارشناسان یوگسلاوی و کارشناسان آلمانشرقی قسمت مولیبدن و پالایشگاه را بهزودی تکمیل میکنند و تحویل میدهند و برای تاسیس بخشی که از گازها کود بسازد و مانع آلودگی هوا شود، با بلژیکیها در حال مذاکره هستند. طرح امریکاییها با استفاده از سیانور بود که بلژیکیها با روش دیگری – کمضرر و پرخرجتر- پیشنهاد دادهاند. پیشنهاد استفاده از رودخانه بردسیر را داشت و هم توجه بیشتر به مس سرچشمه. »آیتالله در شهریور همین سال سفری به کرمان دارد و از آنجا به سرچشمه سفر و از مجتمع مس سرچشمه دیدن میکند. در شرح این بازدید مینویسد: «به فرودگاه رفتیم و با دو فروند هلیکوپتر، به مجتمع مس سرچشمه پرواز کردیم؛ استقبال رسمی به عمل آمد. بلافاصله مشغول بازدید شدیم. بازدید کاملی به عمل آمد. جالب است؛ خوب کار میکنند. در هر قسمت، مهندسان توضیح میدادند و کارگران، ابراز احساسات میکردند. پس از نماز جماعت، ناهار را در رستوران صرف کردیم و پس از استراحت، در مسجد برای آنها صحبت کردم. از ارزش و عظمت کارشان گفتم. »