بهبود نمره ایران در فسادزدایی

سازمان بین‌المللی شفافیت طبق روال هر ساله خود گزارشی را در مورد میزان فساد در کشورها منتشر کرده است. در گزارش امسال با عنوان «شاخص ادراک فساد ۲۰۱۶» که براساس نظرسنجی از ۹ موسسه و بیش از ۱۵۰۰ نفر تهیه شده، مشخص شده است که برخی از کشورها در سال گذشته میلادی موفق شدند وضعیت خود را در مبارزه با فساد بهبود ببخشند و برخی دیگر در این راه از قافله عقب مانده‌اند. بر اساس این گزارش اما هیچ کشوری موفق نشده است نمره کامل را در شاخص ادراک فساد (CPI) به‌دست آورد به این معنا که هیچ کشوری در جهان عاری از فساد نیست و فساد در همه نقاط جهان در حال آسیب رساندن به مردم است. سازمان شفافیت بین‌المللی اعلام کرده است که دور باطلی در کشورها شکل گرفته که بین فساد، توزیع نابرابر قدرت و توزیع نابرابر ثروت در چرخش است و هشدار داده که لازم است کشورها هرچه سریع‌تر این چرخه بین فساد و نابرابری را متوقف سازند.

وضعیت ایران در شاخص ادراک فساد

در گزارش امسال همچون سال‌های گذشته به هر کشور نمره‌ای در شاخص ادراک فساد اختصاص داده شده است که بین صفر (بدترین نمره به معنای بیشترین میزان فساد) و ۱۰۰ (بهترین نمره به معنای شفاف‌ترین کشور) قرار دارد. بر اساس این گزارش، ایران با کسب نمره ۲۹ از ۱۰۰ در میان ۱۷۶ کشور در جایگاه ۱۳۱ قرار گرفته است. سال گذشته ایران در میان ۱۶۸ کشور در جایگاه ۱۳۰ و نمره ۲۷ از ۱۰۰ قرار داشت، بنابراین امسال نمره ایران ۲ نمره بهبود یافته است.

وضعیت خاورمیانه و جهان

بر این اساس، امسال میانگین نمرات کشورهای جهان به ۴۳ رسیده، نمره‌ای که نشان‌دهنده فساد بومی‌شده در بخش دولتی یک کشور است و بیش از دو سوم از ۱۷۶ کشور و ناحیه‌ای که در گزارش امسال مورد بررسی قرار گرفته‌اند، در نیمه پایین رده‌بندی نمرات امسال (۴۳ و کمتر) قرار دارند. در گزارش امسال کشورهای دارای نمره بالا، فاصله زیادی از کشورهایی دارند که با اثرات محسوس و قابل لمس فساد در زندگی روزانه مواجهند. بر این اساس، دانمارک و نیوزیلند، فنلاند و سوئد چهار کشور برتر دنیا از نظر میزان شفافیت هستند. آلمان در رتبه دهم سالم‌ترین کشورها از نظر فساد اداری قرار دارد. بر اساس این گزارش، بدترین تغییرات شاخص ادراک فساد متعلق به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است؛ از جمله قطر، بحرین و کویت که جایگاهشان به‌شدت نزول کرده است تا جایی که قطر با ۱۰ پله سقوط از جایگاه بیست و دوم سال گذشته به جایگاه سی و یکم رسیده است. پرونده تبانی برای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ که در زمره پرونده‌های فساد فیفا بوده است، یکی از نمونه‌های فساد این کشور عنوان شده است. سازمان شفافیت بین‌المللی در مورد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با اشاره به تنزل آنها در رتبه فسادزدایی نوشت: همان‌طور که خاندان سلطنتی این کشورها همچنان قدرت سیاسی و اقتصادی آنها را در دست دارند، آزادی‌های عمومی سرکوب می‌شود و فقدان یک جامعه مدنی فعال مستقل مشهود است. علاوه بر این، مشارکت نظامی این حکومت‌ها در درگیری‌های منطقه‌ای بر سطح رازآلودگی و ابهام هزینه‌های دولت‌ها و بودجه‌های آنها افزوده است. بر این اساس، ۹۰ درصد از این کشورهای عربی نمره‌ای پایین‌تر از ۵۰ را کسب کرده‌اند. از ۱۰ کشوری که بیشترین حد فساد را در جهان دارند، ۵ کشور از این منطقه هستند شامل: عراق، لیبی، سودان، یمن و سوریه. این کشورها درگیر بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، درگیری‌های داخلی و تروریسم هستند، نکته‌ای که نشان می‌دهد درگیری و جنگ می‌تواند آتش فساد کشورها به‌ویژه فساد سیاسی آنها را شعله‌ورتر کند.

سومالی با نمره ۱۰ در قعرجدول و در جایگاه فاسدترین کشور جهان قرار گرفته است و پس از آن به ترتیب سودان‌جنوبی و کره‌شمالی در رتبه‌های دوم و سوم جای گرفته‌اند. افغانستان موفق شده است از جایگاه فاسدترین کشور جهان در سال ۲۰۱۵ به جایگاه ششمین کشور فاسد جهان صعود کند. بر این اساس، از میان کشورهای اروپایی بلغارستان، یونان و ایتالیا بدترین وضعیت را از نظر فساد اداری دارا هستند. ایالات‌متحده‌آمریکا نیز در جایگاه هجدهم قرار دارد و نسبت به سال ۲۰۱۵ که در جایگاه شانزدهم بود، دو پله سقوط کرده است.