خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
بورس ابزاری برای ایجاد فضای رقابتی و کشف قیمت است، این را کارشناسان می‌گویند. آنها معتقدند در حالی که صادرات و واردات به کشور با مشکل روبه‌رو است بورس از ابزاری‌هایی است که می‌تواند با توازن در بازار، قیمت را نیز کنترل کند.
ابزاری برای کشف قیمت
احسان نجابت، تحلیلگر بازار پتروشیمی معتقد است بورس در حقیقت ابزاری برای ایجاد بازار رقابت و کشف قیمت از طریق عرضه و تقاضاست بنابراین بورس زمانی می‌تواند از بازار رقابت کامل برخوردار باشد که ۴ الزام مهم بازار آزاد را دارا باشد در غیراین صورت نه‌تنها بازار رقابت کارآیی لازم را نخواهد داشت بلکه از قیمت‌گذاری دستوری نیز ضعیف‌تر عمل خواهد کرد. نجابت به صمت می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌گذاری در بورس براساس فرمولی انجام می‌شود که بیشتر به نظر می‌رسد، دستوری است؛ بنابراین بورس روش بهینه‌ای است که محصولات و خوراک پتروشیمی براساس عرضه و تقاضا در آن تعیین قیمت می‌شود. در واقع بورس ابزاری است که براساس عرضه و تقاضا قیمت تعیین می‌کند. از دیدگاه این تحلیلگر انرژی زمانی بورس می‌تواند درست کار کند که از ۴ الزام برخوردار باشد: نخست اینکه انحصارگرایی در بازار نباشد و هیچ بازیگری نتواند تاثیر بیشتری نسبت به دیگری بر قیمت‌گذاری بازار داشته باشد. به گفته وی زمانی که بازیگری ۲۵درصد از قیمت‌گذاری بازار را در اختیار داشته باشد تعیین قیمت دستوری می‌شود و این بازار از مرحله رقابتی خارج می‌شود بنابراین اگر امکان واردات و صادرات وجود داشته باشد و بازیگران دیگری نیز بتوانند در قیمت تاثیر بگذارند با ایجاد بازار رقابت وضعیت انحصاری قیمت‌گذاری می‌شکند و موجب می‌شود بازار به شفافیت لازم دست یابد. البته این در صورتی است که بازیگران خرد وارد بازار شوند و از حضور بازیگران تاثیرگذار که بتوانند دست به ایجاد کارتل بزنند جلوگیری شود. به نظر می‌رسد گرچه دولتی بودن مساوی با فرمایشی بودن قیمت است اما می‌توان با ایجاد فضای رقابتی حتی با وجود دولتی بودن نیز انحصار قیمت را در هم شکست.
بازار آزاد و جذب سرمایه‌گذار
نجابت در ادامه با اشاره به این نکته که گرچه عرضه و عرضه‌کننده از ارکان مهم بازار بورس به حساب می‌آید اما نباید سمت دیگر قضیه یعنی تقاضا و تقاضاکننده را فراموش کرد؛ همچنانکه عرضه‌کننده می‌خواهد تولید خود را با بهترین قیمت به فروش برساند و سود ببرد تقاضاکننده نیز می‌خواهد جنس مرغوب با قیمتی مناسب دریافت کند. وی می‌گوید: برای اینکه فضای مزایده برای خرید کالاهای عرضه شده در بورس پیش‌اید یا باید قیمت‌های مختلفی برای یک جنس به خریدار پیشنهاد شود یا اینکه در یک فضای توافقی طرفین به یک قیمت توافقی دست یابند. به گفته وی قیمت‌های دستوری با از بین بردن فضای رقابتی، خریداران دستوری را به سمت بورس می‌کشاندکه این امر در بلندمدت موجب سرمایه‌گریزی می‌شود، به این معنی که یک سرمایه‌گذار تا زمانی در بازار باقی می‌ماند که برای وی حاشیه سود داشته باشد و زمانی که به این نتیجه برسد که دیگر این بازار برای وی سودآور نیست، آن بازار را به سمت بازار دیگر ترک می‌کند. نجابت معتقد است زمانی سرمایه‌گذاری با فراغ بال در بازاری برای طولانی‌مدت باقی می‌ماند که نسبت سود به ریسک عدد بالاتری را نشان دهد به این معنی که گاهی سرمایه‌گذاری در بازار کشوری با وجود حاشیه سود و ریسک بالاتر نسبت به دیگر بازارها به مراتب با ریسک پایین‌تر و حاشیه سود پایین‌تر ترجیح داده می‌شود. از این رو اینکه مانع سرمایه‌گریزی شویم ابتدا باید بدانیم بازارهای این سرمایه‌گذاران در کدام بازارها و در کدام کشورهاست و این بازارها تولیدات خود را با چه قیمتی در اختیار این سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند، به این صورت آزادی برای ورود و خروج به بازار از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که می‌تواند سرمایه را به سمت یک بازار جذب کند یا از آن فراری دهد.
