خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
آمار ماه‌های اخیر نشان می‌دهد بورس انرژی در مسیر تقویت حجم دادوستدها گام‌های بزرگی برداشته است. بیشترین رشد حجم معاملات مربوط به معاملات سلف استاندارد موازی با ۲۵۹ درصد و سررسید یک‌سال و بیشتر، نسبت به دوره مشابه سال گذشته است.
البته این آمار حداقل‌های مورد انتظار را نیز برآورده نمی‌کند؛ هرچند ورود عرضه‌های گاز مایع یا نفتا به رینگ بین‌الملل بورس انرژی می‌تواند نویدبخش بهبود وضعیت معاملاتی در این بورس محسوب شود، اما انتقادها نسبت به پایین بودن حجم فرآورده‌های نفتی در این بورس هنوز به قوت خود پابرجاست. یکی از مهم‌ترین معاملات بورس انرژی در تابلوی برق انجام می‌شود، به همین دلیل در این گزارش به نقش معاملات این کالا در بورس انرژی پرداخته و مشکلات پیش روی «خرده‌فروشی برق» که سهم بالاتری از معاملات را می‌تواند داشته باشد در گفت‌وگو با یکی از کارشناسان ارشد این حوزه مطرح می‌شود.
خرده‌فروشی، روشی شناخته شده
با توجه به اینکه در بین کشورهای همسایه و منطقه، بورس برق وجود ندارد، ایران ظرفیت مناسبی در عرصه صادرات برق خواهد داشت. به همین دلیل راه‌اندازی بورس برق نقطه عطفی برای رشد صادرات غیرنفتی کشور به حساب می‌آید.حسین سالاروند تحلیلگر ارشد انرژی با بیان این مطلب به صمت گفت: معاملات مستقیم برق به منظور خرید و فروش برق صنعتی برای مصرف‌کنندگان عمده برق طراحی شده که با معاملات برق خانگی تفاوت دارد اما قیمت‌ها همچنان در قالب مصوبه دولت است. در حوزه برق تفاوتی نخواهد داشت که از کدام منبع برق تامین خواهد شد، اما تولیدکننده آن در بورس انرژی مشخص خواهد بود، به طوری که برقی که از طریق نیروگاه‌ها و یا از طریق فناوری‌های جدید انرژی عرضه خواهد شد، مشخص می‌شود. او در تشریح وضعیت شرکت‌های خرده‌فروشی برق کشور، گفت: این شرکت‌ها از جمله شرکت‌های بازرگانی هستند که برق خریداری شده از طریق بورس انرژی را به مشترکین نهایی طرف قرارداد خود می‌فروشند. شرکت‌های یادشده در صورت داشتن پروانه معتبر خرده‌فروشی صادرشده از سوی وزارت نیرو و انجام هماهنگی درباره تحویل فیزیکی قراردادهای معامله شده با آن وزارتخانه، مجاز به فعالیت در معاملات برق بورس انرژی هستند.سالاروند در توضیح پروانه خرده‌فروشی افزود: پروانه خرده فروشی، اجازه‌نامه‌ای است که از طرف وزارت نیرو به منظور فروش انرژی الکتریکی به مشترک در هر یک از سطوح ولتاژی توزیع، فوق‌توزیع و انتقال، خرید و فروش برق از بورس انرژی، خرید برق از بازار عمده فروشی، خرید و فروش حقوق و منافع ناشی از بهره‌برداری از ظرفیت نیروگاه و یا خرید و فروش گواهی ظرفیت صادر می‌شود. او در ادامه با اشاره به مشکلات شرکت‌های خرده‌فروش گفت: بازرگانی و خرده فروشی برق، روشی شناخته شده و در حال اجرا است اما متأسفانه مشکلاتی از جمله محدود کردن ظرفیت و حوزه فعالیت شرکت‌های خرده فروش، ازسوی مجموعه وزارت نیرو نه تنها حجم معاملات این شرکت‌ها در بورس را افزایش نمی‌دهد بلکه در خارج از بورس حجم معاملات را نیز کاهش می‌دهد. با توجه به برخی ناهماهنگی‌های موجود در زیرمجموعه‌های وزارت نیرو از جمله ایجاد ممانعت موقت از حضور شرکت‌های خرده فروش برق در بورس انرژی ایران، ایجاد محدودیت در شرایط اخذ پروانه خرده فروشی مانند محدودیت میزان انرژی قابل تحویل به مشترکین نهایی و محدودیت فروش برق تنها به مشترکین صنعتی، همکاری نکردن شرکت‌های توزیع و برق منطقه‌ای برای واگذاری مشترکین صنعتی به خرده‌فروشان دارای پروانه و ایجاد انحصار در فروش برق مشکلات مختلفی را پدید آورده است.این تحلیلگر ارشد بورس انرژی درباره نحوه مدیریت شرکت‌های توزیع، گفت: شرکت‌های توزیع‌کننده از نظر تنظیم مقررات به بخش خصوصی واگذار شده‌اند اما از نظر حساب مدیریت منابع مالی به دلیل برخی از محدودیت‌ها همچنان برای تأمین نقدینگی به وزارت نیرو و دولت متکی هستند که برای استقلال این شرکت‌ها از بدنه دولت اقداماتی در حال انجام است که با برداشتن این گام شاهد تأمین منظم نقدینگی و افزایش سرعت معاملات خواهیم بود.
بازار قیمت‌ساز منطقه‌ای
او درباره مشکلات صادرات برق کشور، افزود: تسهیل صادرات برق می‌تواند عاملی برای رونق خرده فروشی برق باشد، چرا که ورود به بازارهای منطقه افزایش تقاضا را به دنبال خواهد داشت. نبود بیمه صادراتی و جوایز صادراتی، پوشش ریسک نوسان نرخ ارز (Hedging)، دشواری‌های نظام بانکی ایران و قوانین و مقررات دست و پا گیر موجود در صدور ضمانتنامه‌های بانکی برخی از مشکلات صادرات برق است.این کارشناس ارشد مدیریت مالی اخذ وثایق و سپرده‌گذاری‌های اولیه، گشایش اعتبار اسنادی و انتقال وجوه نقد به خارج از کشور را از مشکلات دیگر صادرات برق دانست و ادامه داد: قبول نکردن ریسک ازسوی موسسه‌های مالی ایران، کمبود تنوع تسهیلات اعطایی در نظام بانکی، پوشش ریسک ناشی از اجرا نشدن تعهدات خارجی، تضامین بانکی و ممکن نبودن تامین مالی پروژه‌ها ازجمله مشکلاتی است که صادرکنندگان انرژی برق با آن روبه‌رو هستند. سالاروند درباره برخی راهکارها افزود: عمل به قوانین بالادستی موجود در ارتباط با فعالیت شرکت‌های خرده فروش و انحصارزدایی در ارائه خدمات توزیع نیروی برق در کشور با الگوبرداری از صنایع برق موفق در دنیا راهگشای بخش عظیمی از مشکلات فعلی صنعت برق کشور خواهد بود و با برطرف شدن موانع موجود می‌توان انتظار داشت معاملات برق در بورس انرژی با اقبال بیشتری روبه‌رو شود. او با بیان اینکه وجود هرگونه نقص یا ضعف در بدنه معاملاتی بورس‌ها دلیلی برای پاک کردن صورت مسئله نیست، پیشنهاد کرد: بهتر است تصمیم‌سازان اقتصادی و مدیران اقتصادی در کشور به فکر اصلاح سازوکارهای معاملاتی باشند تا حداکثر بهره‌گیری از این قبیل نهادهای مالی محقق شده و با افزایش شفافیت معاملاتی و تقویت بهره‌وری در اقتصاد کشور شرایط بهتری پیش روی معاملات در این گروه کالایی ترسیم شود. سالاروند تاکید کرد: با توجه به ماده ۴ قانون برنامه ششم توسعه، تقویت بورس انرژی را باید هدفی ملی ارزیابی کرد که می‌تواند آینده معاملات نفت خام و فرآورده‌های نفتی کشورمان را دگرگون کند. در صورت توجه به این نکته می‌توان به‌صورت واقعی و اجرایی، بورس انرژی را بازار قیمت‌ساز منطقه‌ای به شمار آورد. برای نیل به این هدف حمایت بخش‌های عرضه‌کننده، خریدار و نهادهای مرتبط با بازارهای مالی به‌طور قطع حائز اهمیت خواهد بود، اگرچه حمایت‌های شخص وزیر نفت تاکنون تاثیر بسزایی در حمایت از بورس انرژی به همراه داشته که شایسته تقدیر است، اما به تداوم نیاز دارد.
شرکت‌ها و بنگاه‌های صنعت برق کدامند
شرکت‌ها و بنگاه‌های صنعت برق شامل ۱۶ شرکت برق منطقه‌ای، ۴۰ شرکت توزیع برق و ۱۱۰۰ واحد نیروگاهی و تولید برق است که ۶۰ شرکت مهندسی در بخش برق منطقه‌ای، ۱۳۰ شرکت پیمانکاری در بخش توزیع برق و ۵۲۰ شرکت در بخش نیروگاه فعالیت می‌کنند. تعداد قراردادهای معامله‌شده بازار مشتقه غیرفیزیکی در بورس انرژی تاکنون حدود ۴میلیون و ۳۲۰ هزار قرارداد معادل ۳۳میلیون و ۱۹۴ هزار مگاوات ساعت و به ارزش ۲۵ هزار و ۶۱۴ میلیون ریال بوده است. از ۲۷ اسفند ۹۳ شرکت‌های خرده فروشی برق در قالب کد معاملاتی عام به جمع خریداران و فروشندگان برق در این بورس پیوسته‌اند و نخستین معامله یک شرکت خرده فروشی برق در جلسه معاملاتی ۲۳ فروردین ۹۴ در تابلوی سلف موازی استاندارد بازار مشتقه بورس انرژی انجام شد. در این میان تاکنون سهم معاملات شرکت‌های خرده فروشی برق از کل معاملات به زحمت به ۱۰درصد می‌رسد.
منبع: گسترش صمت
