در حال حاضر اختصاص ۶۰۰میلیارد تومان اعتبار از محل صندوق نوآوری و شکوفایی برای شرکتهای دانشبنیان تصویب شده است. این صندوق دو نوع تسهیلات به صورت قرضالحسنه و ترجیحی به شرکتهای دانشبنیان ارائه میدهد که برای نمونهسازی،
توسعه فناوری یا اقدامات پیش از تولید مانند اخذ گواهینامه استاندارد، ثبت پتنت تسهیلات قرضالحسنه و همچنین توسعه طرحها و سرمایه در گردش دانشبنیانها تسهیلات ترجیحی ارائه میدهد.
۱۸ صندوق وابسته به صندوق نوآوری
شرکتهای دارای فعالیت دانشبنیان به ۳ دسته شرکتهای نوپا، تولیدی و صنعتی تقسیم میشوند و تسهیلات و خدماتی که صندوق نوآوری و شکوفایی برای این شرکتها در نظر گرفته به چند دسته تقسیم میشود؛ این تسهیلات شامل تولید نمونه محصول مهندسی یا صنعتی، توسعه بازار شرکتهای دانشبنیان، راهاندازی یا توسعه خط تولید، سرمایه در گردش یا شرکتهای دانشبنیانی که مشکل ساختوساز را رفع کرده و تنها احتیاج به سرمایه برای تولید انبوه محصول دارند، است. تسهیلات به صورت وامهای کوتاه و بلندمدت و قرضالحسنه به شرکتهای دانشبنیان ارائه میشود. فرهاد امیریمقدم، مدیر ارزیابی تسهیلات و تجاریسازی صندوق نوآوری و شکوفایی ضمن تایید این موضوع به خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی برای شرکتهای دانشبنیان اشاره کرد و به صمت گفت: خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی برای شرکتهای دانشبنیان متنوع است؛ یکی از این خدمات اعطای تسهیلات لیزینگ یا فروش اقساطی است تا شرکتهای دانشبنیان قابلیت فروش محصولات به شرکتها و موسسات غیردولتی را پیدا کنند.
امیریمقدم افزود: از دیگر خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه ضمانتنامه است. این ضمانتنامهها برای کسب وظیفه، شرکت در مناقصه و اجرای پروژههای شرکتهای دانشبنیان خواهد بود.
برخی مواقع شرکتهای دانشبنیان هنگام انجام پروژه مبلغی از کارفرما دریافت میکنند که به ازای آن باید ضمانتنامهای به کارفرمای مورد نظر ارائه کنند. همچنین ارائه تسهیلات توانمندسازی شرکتهای دانشبنیان یکی دیگر از تسهیلات این صندوق است تا شرکتهای دانشبنیانی که قصد دارند در جوایز ملی و دورههای آموزشی حضور یابند و نیاز به کسب استانداردهایی مانند ایزو و ثبت پتنت دارند از این تسهیلات استفاده کنند. از دیگر خدمات صندوق، مشارکت با صاحبان ایده و فناوری برای سرمایهگذاری در حوزه دانشبنیان خواهد بود. او دسته دیگر تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی را برای صادرات و خدمات دانشبنیان دانست و افزود: شرکتهای دانشبنیانی که قصد دارند دانش یا خدمات فنی مهندسی و کالای خود را صادر کنند صندوق نوآوری و شکوفایی به ازای مقدار صادراتی که انجام میدهند برای آنها سرمایه در گردش یا ثابت تعریف خواهد کرد. به گفته امیریمقدم شرکتهای دانشبنیان میتوانند همزمان تسهیلات و ضمانتنامه از صندوق دریافت کنند اما در یک ماه نمیتوانند درخواست وام بلند و کوتاهمدت داشته باشند. در صورتی که شرکت دانشبنیانی صادرات داشته باشد میتواند علاوه بر دریافت تسهیلات سرمایه در گردش برای صادرات نیز تسهیلات دوم دریافت کند.
درواقع این تسهیلات برای تشویق به صادرات خواهد بود تا شرکتهای دانشبنیان از صادرات استقبال بیشتری کنند. مدیر ارزیابی تسهیلات و تجاریسازی صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به تسهیلاتی که صندوق نوآوری و شکوفایی برای انتقال فناوری شرکتهای دانشبنیان در نظر گرفته، تصریح کرد: شرکتهای دانشبنیانی که فناوری را از خارج وارد یا فناوری را به خارج صادر کنند میتوانند از تسهیلات این صندوق استفاده کنند. علاوه بر این بیش از ۱۸ صندوق پژوهش و فناوری وابسته به صندوق نوآوری و شکوفایی در استانهای مختلف ازجمله چهارمحال و بختیاری، لرستان، خراسان و… وجود دارد که این صندوقها نیز میتوانند از تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی با توجه به سرمایه ثابتی که دارند، استفاده کنند، چراکه این صندوقها نیز به شرکتهای دانشبنیان وام میدهند. او راهاندازی برجهای فناوری را یکی دیگر از خدمات صندوق برای شرکتهای دانشبنیان دانست و گفت: با توجه به اینکه شرکتهای دانشبنیان احتیاج به دفاتر اداری داشتهاند از این رو دو برج فناوری تربیت مدرس و شریف برای آنها در نظر گرفته شده است.
به گفته امیریمقدم قرار است که سرمایه اصلی صندوق نوآوری و شکوفایی به ۳ هزار میلیارد تومان برسد که در سال ۹۲ حدود ۲۵۰میلیارد تومان و سال ۹۳ حدود ۷۰۰ میلیارد تومان بودجه آن تامین شد. در سال ۹۳ نیز بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان مصوبه برای شرکتهای دانشبنیان در نظر گرفته شد که در سال ۹۴ این رقم ۴ برابر و حدود ۴۰۰میلیارد تومان شد که در امسال این رقم ۶۰۰میلیارد تومان مصوبه شده تا به شرکتهای دانشبنیان ارائه شود و بودجه خرید برجهای فناوری جدا از این مبلغ است که با خرید این برجهای فناوری به مبلغ مصوب نزدیک به هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۹۴ رسیده است. علاوه بر این مقداری از بودجه کل نیز در بانک برای صدور ضمانتنامهها بلوکه شده است.
تسهیلات قرضالحسنه و ترجیحی
یکی از اصلیترین خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه خدمات ضمانتنامهای به شرکتهای دانشبنیان است چراکه شرکتهای دانشبنیانی که قصد شرکت در مناقصه را دارند باید ضمانتنامه شرکت در مناقصه را داشته باشند و در تمام مراحل ازجمله عقد قرارداد ضمانت تعهد کار، گرفتن ضمانتنامه پیشپرداخت لازم است. از اینرو هرکدام از مراحل عقد قرارداد ضمانتنامه ویژه خود را میطلبد که صندوق نوآوری و شکوفایی به صورت مستقیم یا به کمک صندوقهای پژوهش و فناوری و بانکها ضمانتنامه شرکتهای دانشبنیان را تامین میکند.
محمود قصاع، مدیر برونسپاری صندوق نوآوری و شکوفایی با تایید این موضوع در گفتوگو با صمت خدمات و تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی را متنوع دانست و گفت: صندوق نوآوری و شکوفایی دو نوع تسهیلات قرضالحسنه و ترجیحی برای شرکتهای دانشبنیان در نظر دارد که اغلب برای نمونهسازی، توسعه فناوری یا اقدامات پیش از تولید مانند اخذ گواهینامه استاندارد، ثبت پتنت تسهیلات قرضالحسنه و توسعه طرحها و سرمایه در گردش تسهیلات ترجیحی در نظر گرفته است. منظور از تسهیلات ترجیحی تسهیلاتی است که نرخ سود آن کمتر از نرخ مصوب شورای عالی پول و اعتبار است که این تسهیلات با نرخ ۱۲ تا ۱۴درصد ارائه میشود. مدیر برونسپاری صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه خدمات لیزینگ نیز برای فروش محصولات شرکتهای دانشبنیان در نظر گرفته شده، افزود: با توجه به اینکه محصولات شرکتهای دانشبنیان نتیجه نوآوری است از اینرو ممکن است مشتری به هر دلیل به این شرکتها برای خرید محصول اعتماد نکند. با تعریف خدمات لیزینگ توسط صندوق نوآوری و شکوفایی وجه پرداختی به صورت نقد به شرکتهای دانشبنیان داده خواهد شد و در مقابل تعهد پرداخت از شرکت خریدار گرفته میشود. به عبارتی شرکت دانشبنیان به عنوان فروشنده به راحتی وجه نقد را دریافت میکند و به خریدار فرصت چند ماهه میدهد تا مبلغ مورد نظر را پرداخت کند که نرخ تسهیلات لیزینگ نیز برای خریدار حدود ۹ تا ۱۰ درصد است.
به گفته قصاع از دیگر خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی، مشارکت در سرمایهگذاری با شرکتهای دانشبنیان ریسکپذیر است که بعد از توسعه محصول به مدت ۴ تا ۵ سال سهام صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکت دانشبنیان فروخته خواهد شد. از دیگر خدمات صندوق برای شرکتهای دانشبنیان شرکت در بورس است که شرکتهایی که سهام شرکتهای دانشبنیان را خریداری کنند تسهیلاتی از طرف صندوق نوآوری و شکوفایی برای آنها در نظر گرفته میشود.
علاوه بر این شرکتهایی که در تجاریسازی، استاندارد، ثبت بینالمللی و اختراع به شرکتهای دانشبنیان کمک کنند صندوق برای آنها نیز تسهیلاتی در نظر گرفته است. بنابر این گزارش، با توجه به تسهیلات قابل توجهی که در اختیار صندوق نوآوری و شکوفایی قرار گرفته و از طرفی گلایه برخی شرکتهای دانشبنیان از بروکراسی اداری برای دریافت تسهیلات این صندوق باید شرایط اقتصادی ویژه کشور برای استفاده حداکثری از توانمندیهای داخل کشور فراهم شود تا با حرکت رو به رشد فناوریهای پیشرفته در دنیا مسئولان این حوزه را برای افزایش تولید ناخالص داخلی آماده کنند.