آثار استخراج
مانند آنچه در هجوم به طلا در امریکا انجام شد، حمله به کهربای بالتیک نیز منجر به درگیری بین گروهها شده است. در نیمه ژانویه گذشته (اوایل بهمن) دو گروه معدنکار در یک قهوهخانه در شهر اولفسک اوکراین با هم درگیر شدند که این اتفاق تبدیل به زدوخورد شد و به کشته شدن یک نفر و جراحت شدید یک نفر دیگر انجامید. در همان روزها یک معدنچی در دعوایی بر سر پول در حد مرگ کتک خورد. اینها مواردی از خشونتهای پیشپاافتاده و عادی برآمده از تسلط مافیا بر معادن است که در پی آن گروههای معدنکار بر سر چالههای پرسود با هم میجنگند. بعضی از معدنچیان از سلاحهای سرد و گرم همانند چاقو و نارنجک در زدوخورد استفاده میکنند و دخالت پلیس هم در این میان موثر نیست. در ماه مارس (اسفند) گذشته برخورد پلیس با معدنکاران غیرقانونی شهر ریونه اوکراین منجر به بستری شدن ۱۰ مامور پلیس در بیمارستان شد و هیچ مجرمی هم پس از این اتفاق دستگیر نشد. علاوه بر خطر برخاسته از رقابت بین باندها، فرآیند استخراج مواد معدنی نیز به خودی خود برای معدنچیان وخیم و خطرناک است و اگر اقداماتی هم برای حفظ امنیت معدنچیان انجام شده بسیار کم و به یقین ناکافی است. بیشتر گودالهای حفر شده، لغزنده و مستعد فروپاشی و شکست هستند. استخراج غیرقانونی کهربا به اقتصاد اوکراین و روسیه نیز آسیب میرساند؛ فعالیتهایی که هیچ گونه مالیاتی برای آن پرداخت نمیشود. به باور چهرههای سیاسی، اوکراین روزانه ۱ میلیون یورو را به دلیل این گونه فعالیتهای غیرقانونی از دست میدهد، این در حالی است که تقاضای بالای چین برای کهربا به افزایش ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ درصدی کهربا در ۵ سال گذشته منتهی شده است.
دولتها چه میکنند؟
دولتهای روسیه و اوکراین ادعا میکنند که پیگیر این معضل هستند. کاتیا دِکونویدز رئیس پلیس ملی اوکراین از ایجاد یک واحد فوریت ویژه با هدف پیگیری فعالیتهای معدنکاری غیرقانونی و ناآرامیهای مدنی برآمده از آنها خبر داده است؛ واحدی که از ۱۵۰ نیرو از دادستانی کل، سرویس امنیتی دولت و پلیس ملی تشکیل شده است. اما در میان نیروهای پلیس و صاحبمنصبان دولتی هم شیوع و گسترش فساد گزارش میشود.برخی معدنکاران میگویند ماموران پلیس از برخی از جرائم چشمپوشی میکنند و در نتیجه آن به سهمی حتی تا ۳۰ درصد از فعالیت معدنی دست مییابند که اگر معدنکار آن سهم را پرداخت نکند به سرعت مورد پیگیری قرار میگیرد و دستگیر میشود.
این اتفاقات در حالی رخ میدهد که
پترو پروشنکو رئیسجمهور اوکراین ادعا کرده ۹۰ درصد از استخراج کهربای کشور در پوشش قانونی انجام میشود. مجازاتی هم که بر استخراجکنندگان غیرقانونی کهربا در روسیه در نظر گرفته شده ۷۷ دلار به اضافه مصادره ابزارآلات است. بسیاری از معدنکاران، چنین بهای کمی را به آسانی میپردازند و ابزارآلات خود را هم دوباره میخرند. در همین راستا اوستاپ سِمِرِک، وزیر بومشناسی و منابع طبیعی اوکراین در مصاحبهای رسانهای در سال گذشته گفت: این یک معضل زیستمحیطی واقعی است و سیاستمداران باید بین پول و حفظ محیطزیست یکی را انتخاب کنند، هر چند بیشتر تصمیمات زیستمحیطی آنها نسنجیده است.با این تفاسیر کهربا در منطقه بالتیک با یک تراژدی روبهروست.