خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
کلیات طرح توسعه
درباره کلیات طرح توسعه مجموعه خور و بیابانک، منصور شبانی، مجری طرح خور و بیابانک در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: طرح پتاس خور و بیابانک شامل احداث ۳ کارخانه بود. این مجموعه شامل کارخانه نمک خوراکی با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن در سال، کارخانه پتاس با ظرفیت ۵۰ هزار تن در سال و دیگری کارخانه هیدرواکسیدمنیزیم با ۳۰ هزار تن در سال است.
شبانی در ادامه توضیح داد: اقدام‌های اکتشاف و تجهیز در آن زمان انجام و زیرساخت‌ها برای ۳ کارخانه ایجاد شد. اما درنهایت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سال ۸۳ در بازنگری که در این زمینه انجام داد، این طرح را محدود به احداث کارخانه پتاس و احداث ۲ کارخانه نمک خوراکی و هیدرواکسیدمنیزیم را منوط به تجهیز کامل زیرساخت‌ها برای کل مجموعه و از محل درآمد کارخانه پتاس کرد.
البته این بازنگری در سال ۸۳ اتفاق افتاد. وی با اشاره به مطالعات پژوهشی و بررسی‌هایی که درباره طرح توسعه خور و بیابانک انجام شد، عنوان کرد: پس از انجام یکسری کارهای پژوهشی در این زمینه، قرار شد هیدرواکسیدمنیزیم و کلریدکلسیم به عنوان طرح توسعه پیشنهاد شود.
شبانی در ادامه خاطرنشان کرد: این پیشنهاد براساس نتایج نمونه آزمایشی ارائه شده بود. قرار بود پساب استخرهای تبخیر خورشیدی را به‌عنوان طرح توسعه پیگیری کنیم. این طرح به مناقصه گذاشته شد و دو شرکت نیز اسناد را خریداری کردند.
محصولات خور و بیابانک
پتاس، نمک و شورابه نهایی از محصولات قابل فروش کارخانه پتاس خور و بیابانک به شمار می‌روند.
در این‌باره شبانی، عنوان کرد: نمک‌های معدنی کلریدسدیم به شکل‌های مختلف در طبیعت یافت و بهره‌برداری می‌شود. یکی از راه‌های استخراج نمک روش تبخیر است که از ذخایر نمکی دریاچه‌ها، پلایا یا همان پوسته‌های نمکی و دریا می‌توان نسبت به استحصال آنها اقدام کرد. همچنین شورابه‌های نمکی و سنگ‌نمک از دیگر ذخایر این ماده معدنی به شمار می‌روند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: از دیگر ذخایر نمکی که می‌توان به آن اشاره کرد، گنبدهای نمکی هستند که در آن نمک به شکل لایه‌ای قرار گرفته و در مناطقی همچون گرمسار و سمنان، گنبد نمکی قم و هرمزگان به‌ویژه بندرعباس گنبدهای نمکی فراوانی وجود دارد. همچنین شورابه‌های نمکی دریاچه قم، پلایاهای خور و بیابانک و ترود در جنوب شاهرود و مواد موجود در خلیج‌فارس از دیگر منابعی هستند که می‌توان از آنها نسبت به استخراج و بهره‌برداری از ذخایر نمکی استفاده کرد.
مهم‌ترین تولیدکنندگان پتاس
درحال‌حاضر سالانه حدود ۲۶۰هزار تن پتاس مورد نیاز کشور است. ۹۵درصد پتاس تولیدی جهان در بخش کشاورزی و ۵ درصد دیگر در صنایع شیمیایی، نظامی، دارویی، خوراکی و… استفاده می‌شود. پتاس نام صنعتی ترکیبات پتاسیم‌دار ازجمله کلرید پتاسیم، سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم و… است که به‌دلیل بالا بودن کلر خاک در بیشتر مناطق کشور، کلرید پتاسیم تولیدی، به ترکیبات دیگر پتاس ازجمله سولفات پتاسیم تبدیل می‌شود. مجتمع پتاس خوروبیابانک نخستین و تنها تولیدکننده پتاس در کشور است. در خاورمیانه کشورهای اردن و فلسطین اشغالی که از بحرالمیت پتاس تولید می‌کنند، جزو کشورهای تولیدکننده عمده پتاس در دنیا به‌شمار می‌روند که در مجموع ۳/۳ میلیون تن در سال تولید دارند.
کشورهای کانادا با ۹/۵ میلیون تن، روسیه با ۶/۸ میلیون تن و بلاروس با ۵ میلیون تن نیز در راس هرم تولیدکنندگان پتاس در دنیا قرار دارند.
براساس داده‌های سازمان زمین‌شناسی بریتانیا (بی‌جی‌اس)، کشورهای امریکا، بلاروس، کانادا، چین، آلمان، رژیم اشغالگر قدس، اردن، روسیه، فرانسه، برزیل، شیلی، اسپانیا، اوکراین و انگلستان مهم‌ترین تولیدکنندگان پتاس جهان به‌شمار می‌روند. حدود ۹۵درصد از پتاس تولیدشده درجهان در تهیه کودهای شیمیایی استفاده می‌شود. در نتیجه میزان تولید و مصرف پتاس وابسته به بخش کشاورزی است. در شرایطی که جمعیت جهان رو به افزایش بوده و تقاضا برای مواد غذایی رو به فزونی است، افزایش مصرف کودهای شیمیایی به منظور تامین مواد موجود در خاک، امری طبیعی است.
استفاده نامتوازن ازکودهای ازته و فسفاته اختلال‌های عمده‌ای در حاصلخیزی خاک به‌وجود می‌آورد و اصلاح آن مستلزم بکارگیری کودهای پتاسه است.
