تعادل بودجه خانوارهای شهری در سال 94

طبق تعریف بانک مرکزی، «هزینه ناخالص»، بدون احتساب مبالغ پرداختی خانوار بابت مالیات و حق بازنشستگی (سهم خانوار) است. آمارهای ارائه شده بیانگر این است که بیشترین سهم را در بین مخارج هزینه‌ای خانوارها، گروه مخارج مسکن (مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها) داشته که بیش از یک‌سوم از هزینه‌های خانوارها را با سهم ۳۵ درصدی، به خود اختصاص داده است. پس از این گروه، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با سهم تقریبا ۲۴درصدی قرار دارد و در جایگاه بعدی، هزینه‌های حمل‌ونقل با سهم هزینه‌های ۱۰ درصدی قرار دارد. هزینه‌های کالاها و خدمات متفرقه، بهداشت‌ودرمان، پوشاک‌وکفش، لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه، ارتباطات، رستوران و هتل، تفریح و امور فرهنگی، تحصیل و دخانیات با سهم‌های کمتر از ۱۰ درصدی، اقلام کم‌هزینه‌تری در سبد مخارج خانوارهای شهری را به خود اختصاص داده‌اند. این بررسی نشان می‌دهد سهم اقلام ضروری در سبد مخارج خانوارها به حدود ۹/ ۶۸ درصدرسیده و اندکی افزایش یافته است. سهم این اقلام در سال ماقبل، حدود ۵/ ۶۸ درصد گزارش شده بود.

تمایل به پس‌انداز به جای مصرف
آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد متوسط درآمد ناخالص خانوارها هم در سال گذشته حدود ۳/ ۱۲ درصد افزایش یافته و به حدود ۲ میلیون و ۹۳۸ هزار تومان در ماه رسیده است. طبق تعریف ارائه شده، منظور از «درآمد ناخالص»، میزان درآمد قبل از کسر مبالغ مالیات و حق بازنشستگی (سهم خانوار) و نیز درآمد حاصل از فروش کالاهای دست دوم است و در این مورد، امکان کم‌گویی خانوارها نیز وجود دارد. بر اساس آمارهای ارائه شده، در سال گذشته از کل درآمدهای ناخالص خانوارها حدود ۷۰ درصد مربوط به درآمدهای «پولی» ناخالص و حدود ۳۰ درصد هم مربوط به درآمدهای «غیرپولی» ناخالص (شامل ارزش اجاری خانه شخصی) بوده است.

با توجه به تورم ۹/ ۱۱ درصدی سال گذشته و همچنین رشد ۳/ ۱۲ درصدی مقدار «اسمی» درآمدهای ناخالص خانوارها، می‌توان نتیجه گرفت میزان «واقعی» درآمدهای خانوارها در سال گذشته افزایش یافته است که از بهبود وضعیت دخل آنها در این سال خبر می‌دهد. این افزایش درآمدهای واقعی در شرایطی که آمار از کاهش مخارج واقعی خبر می‌دهد، در صورت دقیق بودن آمارها می‌تواند به معنای افزایش پس‌انداز توسط خانوارها در سال گذشته تفسیر شود. چنین تفسیری، با سطوح بالای نرخ واقعی سود بانک‌ها که در سه سال گذشته، در بالاترین سطوح خود در دهه‌های گذشته قرار داشته است، همخوانی دارد.