رکود در میان تولیدکنندگان داخلی و نبود تقاضا موضوع جدیدی نیست؛ با هر تولیدکننده و صنعتگری که صحبت کنیم بر این مشکلات صحه میگذارد.
در سالهای اخیر جدا از رقابتی بودن بازار تولید بین تولیدکنندگان با این حال، رکود حاکم بر بازار، بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی را به تعطیلی کشانده است. با این حال بهتازگی طرح فروش لوازمخانگی با کارت اعتباری ۱۰میلیون تومانی از سوی مسئولان مطرح شد که هر چند هنوز عاقبت آن مشخص نشده است ولی چگونگی اجرای آن رسانهای شد. همانطور که محمدرضا درافشار، نایبرییس کانون انجمنهای صنفی تولیدکنندگان لوازمخانگی گفته است، بیش از ۱۰۰۰میلیارد تومان لوازمخانگی هماکنون در انبارها انباشته شدهاند که برای فروش آن نیاز به اجرای این طرح است. همچنین ۷۱ تولیدکننده، ۱۰هزار و ۶۴۹ قلم کالا، ۵هزار و ۲۹۸ فروشنده و ۳۳ واحد فروش اینترنتی برای اجرای طرح آماده هستند. هدف این طرح آن است که در نتیجه عرضه و تقاضا صنایع لوازمخانگی تکان مثبتی بخورند و از حالت رکود خارج شوند. به علاوه اینکه مردم بتوانند نیازهای خود را از تولیدات داخلی فراهم کنند. با این حال این طرح اکنون در انتظار اعلام چگونگی روش اجراست. شرط اصلی اجرای این طرح آن است که فقط باید کالای تولید داخل عرضه شود بنابراین فقط واحدهای صنعتی و تولیدکنندگانی حق عرضه کالا در این طرح دارند که مجوز رسمی بهرهبرداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشته باشند. اگر خرید کالاهای تعیین شده از منابع پولی پرقدرت باشد بهطور قطع نمیتواند به تولید داخلی کمک کند. با این حال اگر تامین منابع به درستی انجامشده باشد کمک شایانی به تولیدکننده داخلی خواهد کرد.
حبیبالله انصاری، رییس انجمن لوازمخانگی به صمت گفت: پیشینه طرح اعطای کارت اعتباری برای خرید لوازمخانگی به ۳ یا ۴ ماه قبل برمیگردد که بازار لوازمخانگی به شدت دچار رکود بود. بعد از به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای انتظار مردم و تولیدکنندگان این بود که بالاخره قرار است چه اتفاقی در تولید کشور بیفتد. از اینرو سعی شد که برنامهریزی شود تا تقاضا برای کالای داخلی ایجاد شود. به علاوه اینکه باید تمهیداتی درنظر گرفته میشد که مردم هم بتوانند تولیدات داخل را خریداری کنند. در تفاهم بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی قرار شد که ۱۰میلیون تومان در پوشش کارت اعتباری برای خرید لوازمخانگی درنظر گرفته شود. انصاری افزود: هدف ما برای بیرون آوردن صنعتگران و تولیدکنندگان داخلی از رکود این بود. وی درباره چرایی توقف این طرح گفت: یکی از نکات مهم در این طرح این است که بار صعودی هزینهها و مبالغ نباید به دوش تولیدکننده باشد. هر چند درحالحاضر تولیدکنندگان و مردم در یک بلاتکلیفی به سر میبرند با این حال هدف اصلی اعطای تسهیلات برای خرید لوازم تولید داخل این بود که تقاضا برای خرید کالای داخلی بیشتر شود و صنعتگران از رکود خارج شوند؛ هر چند باید هدف اصلی هم این باشد که از تولیدکننده داخلی حمایت شود. آنطور که اطلاع یافتیم ۵/۷درصد سود را در این طرح از تولیدکننده میخواستند بگیرند به عبارتی بخشی از مبلغ را تولیدکنندگان بپردازند که این موضوع به هیچوجه متناسب با هدف حمایت از تولید داخلی نیست. ما میخواهیم تولیدکننده داخلی و صنعتگران از حالت رکود خارج شوند و دوباره چرخه تولید به جریان بیفتد. با این حال نمیدانم چرا درحالحاضر این طرح متوقف شده است؛ هر چند نباید در بین مردم و تولیدکنندگان ناامیدی ایجاد کرد.
شوکی برای تولیدکننده
علیاصغر پورمتین، اقتصاددان نیز در گفتوگو با صمت گفت: هر چند این طرح درحالحاضر متوقف شده است با این حال طرحهایی در این مقیاس و ابعاد میتواند کمک مناسبی برای صنایعی باشد که با رکود مواجه شدهاند. البته اگر تامین منابع این طرح با پایه پولی باشد بهطور قطع ایجاد تورم هم خواهد کرد. علاوه بر آن باید شرایطی ایجاد شود که همگان بتوانند از این طرح استفاده کنند. پورمتین افزود: اعطای تسهیلات برای خرید کالای ایرانی در کوتاهمدت میتواند بازار تولید را رونق بخشد و کمکی ارزنده برای صنعتگران باشد. زمانی انبار تولیدات خالی میشود و چرخه تولید به جریان ادامه میدهد که تقاضا برای خرید در بازار باشد. این اقتصاددان تصریح کرد: پول وسیله تسویهحساب است. اگر بتوان منابع را جذب کرد بهطور قطع میتوانیم رونق تولید را شاهد باشیم؛ هر چند تعیین نرخ سود هم مهم است. پورمتین با اشاره به مزیت طرح اعطای تسهیلات برای خرید کالا گفت: اگر مردم بتوانند یخچال بخرند، بنگاههای تولیدی که یخچال تولید میکنند به دلیل افزایش تقاضا خواهند توانست چرخه تولید چند محصول دیگر را هم راه بیندازند. از اینرو افزایش تقاضا، انگیزه تولیدکنندگان را هم بالا میبرد. از اینرو رونق نسبی در صنایع لوازمخانگی را شاهد میشویم. وی با اشاره به اینکه طرح اعطای تسهیلات شوک در بازار تولید ایجاد میکند، گفت: اینگونه طرحها در کوتاهمدت جواب میدهد، چراکه در بلندمدت سبب ایجاد توقع در بین مردم خواهد شد.
تولیدات ما نیاز به نوآوری دارند
داوود فدایی، عضو انجمن صنایع ایران در گفتوگو با صمت بیان کرد: این طرح هیچ تاثیری در افزایش تقاضا یا رونق تولید برای تولیدکنندگان ایجاد نخواهد کرد و فقط منجر به چاپ اسکناس میشود. فدایی گفت: تا زمانی که تولیدکننده محصولی را تولید میکند که متناسب با نیاز بازار نباشد طرح اعطای تسهیلات هم تحریکی در تقاضا ایجاد نمیکند. از این رو باید تولیدکنندگان به فکر افزایش کیفیت در تولیدات و محصولات خود باشند. وی افزود: صنایع کشور نیاز به خلاقیت و نوآوری دارند. در سایه نبود این عامل مهم فقط بازار برای تولیدات چینی باز میشود و تولیدکننده ایرانی ضرر میکند.
تنوع در تولید برای ایجاد رقابت بین تولیدکنندگان
الیاس طاهری، دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با صمت اظهار کرد: طرح اعطای تسهیلات بهطور یقین میتواند در رونق کسبوکار بین صنعتگران داخلی موثر باشد. علاوه بر آن میتواند در بازار مصرف هم کمک کند. با این حال باید تلاش شود که این طرح شکل صوری به خود نگیرد و کالای واقعی دست مصرفکننده برسد. به عبارتی در میانه کار زد و بند ایجاد نشود و جانب تولیدکننده هم گرفته شود. طاهری با اشاره به مختصات اجرای این طرح گفت: این طرح هنوز شروع نشده است که متوقف شده باشد. باید سعی شود که مصرفکننده همان کالایی را از تولیدکننده دریافت کند که میخواهد یعنی مجبور به استفاده از کالای خاص نباشد و قدرت انتخاب داشته باشد. این مهم در سایه تنوع در تولیدات داخلی برآورده میشود. به علاوه اینکه باید کیفیت تولیدات داخلی نیز همپای نیاز مصرفکننده بالا رود. این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با موثر دانستن طرح اعطای تسهیلات برای خرید کالای داخلی گفت: بهطور قطع بازار رقابت بین صنعتگران و تولیدکنندگان داخلی ایجاد میشود. از این رو تولیدکنندگان داخلی هم باید در تولیدات خود تنوع ایجاد کنند.