خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
پروژه تهیه نقشه خطر زمین‌لرزه ایران، از طرف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با هدف تهیه نقشه یکپارچه خطر زمین‌لرزه کشور با استفاده از اطلاعات روزآمد و روش‌های جدید به پژوهشکده علوم زمین واگذار شد. یکی از نکات مثبت این طرح بروزرسانی این نقشه‌هاست که منجر به عملکرد بهتر در شناسایی مناطق مستعد زلزله خواهد شد.
براساس آمار و اطلاعات موجود و به‌دلیل تغییر ساختاری زمین، نیاز بروزرسانی اطلاعات و نقشه‌ها امری ضروری است.
بروزرسانی نقشه‌ها
رییس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره تهیه نقشه خطر زمین‌لرزه اظهار کرد: در کشور نقشه‌های خطر زمین‌لرزه متعددی وجود دارد که در سال‌های گذشته تهیه شده‌اند اما مبنای تهیه این نقشه جدید با نقشه‌های قدیمی متفاوت است. نقشه‌های قدیمی بر مبنای ثبت زمین‌لرزه‌های گذشته بوده و هر منطقه‌ای که زمین‌لرزه بیشتری در آن اتفاق افتاده در نقشه به عنوان منطقه‌ای که توان لرزه‌زایی بیشتری دارد شناخته شده و این روش در عمل و با توجه به روش‌های روزآمد شده جهانی با مشکلاتی همراه است. به گزارش صمت به نقل از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور مرتضی طالبیان با بیان این مطلب افزود: بسیاری از مناطق با وجود قرارگیری در مجاورت گسله‌های فعال، داده‌های دستگاهی و اطلاعات تاریخی ندارند که دلیل آن هم دوره بازگشت طولانی زمین‌لرزه‌ها- که گاه تا چند صد سال می‌رسد- و همچنین ثبت ناقص داده‌های دستگاهی و تاریخی است. به گفته وی، داده‌های دستگاهی آنهایی هستند که از زمان نصب و راه‌اندازی شبکه‌های لرزه‌نگاری- حدود ۱۱۰ سال پیش تاکنون- از سوی این دستگاه‌ها ثبت شده‌اند و داده‌های تاریخی، متعلق به قبل از آن زمان است. از این‌رو استناد به زمین‌لرزه‌های گذشته نمی‌تواند مبنای خوبی برای برآورد خطر در آینده باشد. برای برطرف شدن این مشکل از داده‌های تکمیلی استفاده می‌شود که از نوع داده‌های زمین‌شناسی هستند. این داده‌ها می‌توانند روند حرکت و سرعت بلوک‌های دو طرف اطراف گسل را در تاریخ زمین‌شناسی که ۱۰هزار سال پیش آن اهمیت بیشتری دارد، مشخص کنند. با استفاده از این داده‌ها امکان مشخص کردن توان لرزه‌زایی و مکان و میزان شتاب احتمالی رویداد زمین‌لرزه در آینده وجود دارد اگرچه زمان دقیق رویداد قابل پیش‌بینی نیست. طالبیان خاطرنشان کرد: در این روش از مطالعات دیرینه لرزه‌شناسی، زمین ریخت‌شناسی و تکتونیک جوان در کنار سایر مطالعات زمین‌شناسی استفاده می‌شود تا بتوان یک گسل را معرفی کرد و ابزار کلیدی برای مطالعه نرخ حرکت گسل، سن‌یابی مطلق است. وی گفت: داده‌های جی‌پی‌اس نیز داده‌های شبکه ژئودتیک کشوری، میزان تغییر شکل منطقه، کوتاه‌شدگی و حرکت گسل‌ها را مشخص می‌کند. البته از داده‌های تکمیلی ماهواره‌ای و از روش‌های تداخل‌سنجی رادار نیز برای تعیین نرخ حرکت گسل‌ها استفاده می‌شود.
اجرای پروژه در بازه ۵ ساله
رییس پژوهشکده علوم زمین تصریح کرد: اطلاعات زمین‌شناسی وقتی با نقشه‌های گسل‌های فعال و غیرفعال، سازوکار گسل‌ها شامل هندسه، درازای گسل و نوع حرکت‌شان تلفیق می‌شوند، می‌توانند تاریخچه کاملی از فعالیت گسل‌ها را در اختیار قرار دهند. از این روش در تهیه نقشه لرزه‌خیزی کشور استفاده می‌شود که با نقشه‌های گذشته متفاوت است. به گفته طالبیان، این پروژه در یک بازه ۶-۵ساله برای کل کشور اجرا خواهد شد و نتایج آن در اختیار عموم قرار می‌گیرد. وی در ادامه افزود: وب‌سایت پروژه راه‌اندازی شده و تمامی اطلاعات از ابتدا تا مرحله نهایی، شامل نقشه‌های متعدد که نشانگر بیشینه شتاب و طیف پاسخ حرکت زمین متناسب با دوره‌های بازگشت مختلف لرزه‌خیزی است در آن قرار گرفته است. این اطلاعات مبنای طراحی سازه مقاوم در برابر زمین لرزه را فراهم می‌کنند و در وب‌سایت با نشانی http: //ries. ac. ir/EQHAZARD در دسترس همگان قرار گرفته است. طالبیان خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت این مطالعات و به منظور کاربردی کردن آن، بخشنامه‌ای از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ابلاغ شده و در آن تمامی پروژه‌های عمرانی موظف شده‌اند از اطلاعات این وب‌سایت برای تعیین محل مناسب پروژه‌های‌شان استفاده کنند. به گفته وی، این نقشه دید کلی نسبت به میزان امنیت محل اجرای پروژه‌های بزرگ در اختیار دست‌اندرکاران توسعه کشور قرار می‌دهد. برای هر پروژه مطالعات دقیق محلی در زمان اجرای آن نیز نیاز است. رییس پژوهشکده علوم زمین در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر اطلاعات نیمه‌شمالی کشور که در بالای عرض ۳۴ درجه واقع شده کامل شده و در وب‌گاه پروژه در دسترس عموم قرارگرفته است. اطلاعات نیمه جنوبی کشور نیز در دست تهیه است. وی افزود: انتظار می‌رود اطلاعات بخش جنوب غربی کشور که منطقه زاگرس و ایران مرکزی را پوشش می‌دهد درچند ماه آینده پایان یابد. بخش جنوب شرقی کشور شامل مکران است و اطلاعات تکمیلی بیشتری نیاز دارد که تا یک یا دو سال آینده تکمیل می‌شود و نتایج آن در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
به گفته وی، اطلاعات وضعیت لرزه‌خیزی کشور روزانه افزایش می‌یابد، بنابراین لازم است در بازه‌های زمانی مشخص نقشه‌ها بازنگری و اطلاعات در سایت پروژه بروزرسانی شود و به شکل مناسب به مردم منتقل شود
منبع: گسترش صمت
