خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
ایرباس، بوئینگ یا ای. تی. آر؛ چه فرقی می‌کند هواپیماهایی که قرار بود با آمدن‌شان ناوگان هوایی ایران رنگ و بوی نو شدن به خود بگیرد، از کدام شرکت خریداری شوند، وقتی با گذشت حدود یک سال از اعلام خبر خرید ۲۳۸ هواپیمای نو، هنوز خبری از ورود حتی یکی از این هواپیماها به کشور هم نیست و حتی هنوز نمی‌دانیم تفاهم هواپیمایی ملی ایران (ایران‌ایر) با غول هواپیماساز ایرباس برای خرید ۱۱۸ هواپیما، تبدیل به قرارداد شده است یا خیر.
این شک و گمان رسانه‌ای وقتی قوی‌تر می‌شود که یادمان بیاید خبر خرید هواپیما از شرکت‌هایی مانند ایرباس و ای. تی. آر و خبر مذاکره با بوئینگ را دست‌اندرکاران صنعت هوانوردی کشور و مسئولان شرکت هما با اشتیاق در اختیار رسانه‌ها قرار دادند و حتی اعلام کردند زمان ورود این هواپیماها، از انتهای سال ۲۰۱۶م در یک بازه ۱۰ساله خواهد بود. حالا ۳ ماه به پایان سال ۲۰۱۶م مانده و بد نیست بررسی کنیم چرا آن همه شور و هیجان در اعلام خبر خرید هواپیماها، به ناگهان فرونشست؟ آیا هنوز قراردادهای خرید نهایی نشده یا مشکلات دیگری برای تحقق این قراردادها در کار است؟ (البته آخرین خبرها بیانگر آن است که ایران ۷ فروند هواپیما را از فهرست ۱۱۸تایی ایرباس حذف کرده است و این نشان می‌دهد قرارداد خرید هواپیماها همچنان قطعی نیست. )
سرنوشت قرار داد خرید هواپیما
علیرضا منظری، معاون پیشین سازمان هواپیمایی کشور در پاسخ به صمت درباره سرنوشت قرار داد خرید هواپیما می‌گوید: تدارک و خرید هواپیما دارای فرآیندی پیچیده و طولانی است. ابتدا نیاز به مطالعه مناسب در چارچوب راهبردهای صنعت هوانوردی کشور و راهبردهای هر شرکت هواپیمایی خریدار، مبتنی بر کارکرد شرکت دارد. بعد از آن موضوع مذاکره با شرکت تولیدکننده مطرح است. به گفته وی، اگر چه خرید هواپیما بحثی تجاری به‌شمار می‌رود اما از نظر راهبردی بودن صنعت ساخت هواپیما، هنوز خرید و فروش آن نیز راهبردی تلقی می‌شود یعنی باید در چارچوب روابط اقتصادی ـ سیاسی دو کشور انجام شود.
منظری با اشاره به این مسئله، درباره خرید هواپیماهای شرکت هما می‌گوید: اگر فرض کنیم مطالعه اولیه از سوی این شرکت به طور کامل انجام نشده باشد برای ادامه، نیاز به مراحل دیگر از جمله رفع موانع تحریم و برقراری روابط اقتصادی ـ سیاسی است که در زمینه خرید هواپیماهای ایرباس با حضور رییس‌جمهوری در کشور فرانسه و مذاکرات اولیه، می‌توان گفت رابطه مناسب بین ایران و فرانسه پدید آمده است.
به گفته او، بر مبنای این دیدارها، دو شرکت می‌توانند مذاکرات تجاری را در چارچوب منافع خود انجام دهند که زمان کافی برای آن نیاز است و چنانچه مطالعه اولیه کامل نبوده یا دیدگاه‌های مقامات سیاسی کشور بر مذاکرات تجاری سایه افکنده باشد طبیعی است که مذاکرات طولانی خواهد شد.
به گفته منظری، در روند این مذاکرات نکته‌های دیگری نیز قابل‌توجه است؛ یکی از این مسائل دریافت تاییدیه از خزانه‌داری امریکا (مجوز اوفک) است که به نوعی بخش روابط سیاسی ـ اقتصادی را پررنگ کرده و مسئله دیگر بحث مالی و تامین اعتبار مالی است که به نظر می‌آید تنظیم آن با موسسات مربوط نیازمند وقت بیشتری باشد.
زمینه خرید هواپیماها، اطلاع‌رسانی به خوبی انجام نشد
این کارشناس صنعت هوانوردی معتقد است در زمینه خرید هواپیماها، اطلاع‌رسانی به خوبی انجام نشده و این مسئله بسیاری از کارشناسان اهل فن و حتی مردم را نیز دچار تردید کرده است. او در این زمینه توضیح می‌دهد: بهتر آن بود که بخش‌های غیرمحرمانه مذاکرات مانند برنامه‌ها و راهبردهای شرکت ایران‌ایر را اعلام می‌کردند تا کارشناسان با نقادی آگاهانه بتوانند به انتخاب مسیر بهتر کمک کنند. به گفته او چون این اتفاق رخ نداد، تحلیل‌ها بر مبنای برنامه‌ها انجام نمی‌شود و مردم و کارشناسان با طولانی شدن روند قرارداد و وجود اخبار متناقض و مراجعه به سایت‌های خبری فروشندگان هواپیما، به نتایج دلسردکننده‌ای می‌رسند.
وی تاکید می‌کند که در مجموع همه این مسائل ازجمله نقص در مطالعات اولیه و تاثیر روابط اقتصادی ـ سیاسی کشورها و ضعف در مذاکرات تجاری و سایه‌اندازی دیدگاه‌های مقامات سیاسی و مشکلات تامین اعتبار مالی و ضعف در اطلاع‌رسانی موارد غیرمحرمانه و استفاده نکردن از نظرات کارشناسان خبره در داخل یا خارج از شرکت هواپیمایی را می‌توان از علت‌های تاخیر در تعیین‌تکلیف خریدهای هوایی ایران دانست. به گفته او باید با اعمال اصلاحات در روش‌های مذاکره و اطلاع‌رسانی در این زمینه، امید را به کارشناسان و سرعت را به ادامه مسیر بازگرداند.
