مشکلات مالی قراردادها
در حالی که منظری مسائلی مانند ضعف در مطالعات اولیه و نبود مشاوره با کارشناسان را از علتهای مهم تاخیر در نهایی شدن خرید هواپیماها و ورودشان به کشور میداند، یکی دیگر از کارشناسان صنعت هوانوردی کشور این مسئله را به مشکلات تامین مالی نسبت میدهد و معتقد است شرایط به شکلی است که به نظر نمیرسد این مشکلات به زودی قابل حل شدن باشد.
بهروز حیدریان به صمت میگوید: خریدار هواپیما شرکت هواپیمایی هماست؛ نه ایران. بنابراین مالک دولتی شرکت هواپیمایی نمیتواند پول خرید هواپیما را پرداخت کند و حداکثر کاری که میتواند انجام دهد این است که از اعتبار خود برای ضمانت وام استفاده کند که در این زمینه نمیتوان چندان امیدوار بود.
حیدریان در توضیح مشکلات فراهم کردن سرمایه برای خرید این هواپیماها میگوید: هر شرکت هواپیمایی که با موسسات مالی برای تامین capitol (سرمایه لازم برای خرید یا اجاره هواپیما) صحبت کند، شرکتهای مالی دو مسئله را بررسی میکنند؛ نخست اعتبار درخواستکننده که بهطور معمول از سوی موسسات اعتبارسنجی مانند JP Morgan یا Standard & Poors و برخی موسسات دیگر استعلام گرفته میشود که در این میان، ایران در میان کمرتبهترینهاست یا در این زمینه، اعتبارسنجی انجام نشده است. مرحله دوم این است که شرکتها بررسی میکنند که متقاضی چه میزان توان بازپرداخت دارد. آنطور که حیدریان توضیح میدهد، در رابطه با مسئله نخست به دلیل کمبود اعتبار، ریسک سرمایه افزایش مییابد و به همین دلیل، به احتمال زیاد اقساط چندین ماه یا حتی یک سال یا بیشتر را باید طرف ایرانی، چه به صورت نقدی، چه غیرنقدی در اختیار وامدهنده قرار دهد؛ پیش از آنکه وامی دریافت کند.
همچنین در زمینه مسئله دوم، شرکت تامینکننده فاینانس از شرکت خریدار (ایرانایر) میخواهد که دلایل خود را توضیح دهد که چرا و بر چه اساسی، درخواست خرید ۲۲۸ هواپیما داده شده و بر چه اساسی این
شرکت اعلام کرده که میتواند بازپرداخت داشته باشد؟
به گفته این کارشناس، مرسوم آن است که اگر شرکت هواپیمایی معتبر و سودده باشد میتواند بنا را بر اساس گزارشهای مالی گذشته که از سوی موسسات معتبر بینالمللی ممیزی شده باشند، قرار دهند و طرح توجیهی خود را ارائه کنند. در رابطه با شرکت هواپیمایی مانند ایرانایر که میزان درآمد آن در گذشته به گونهای نبوده که این خرید را توجیه کند و همینطور میزان درآمد آینده آن غیرقابل پیشبینی است، باید از راه شرکتهای مشاوره بزرگی مانند AirFrance consulting طرح توجیهی ارائه کنند که در آن projected revenues و دیگر ارقام پیشبینی شده از جمله آنالیز نقطه breakeven و… را ارائه کنند.
آیا میتوانند فاینانس تامین کنند یا خیر؟
وی در ادامه گفت: چنین طرحی به تنهایی و در کمترین حالت، حدود یک میلیون دلار هزینه دارد و بعد از آن میتوانند با موسسات وارد مذاکره شود و ببیند که آیا میتوانند فاینانس تامین کنند یا خیر. او در این زمینه توضیح میدهد: شرکت هواپیمایی هم مانند شرکتهای دیگر، سازمانی است که به منظور سوددهی و کسب درآمد ایجاد شده است. بنابراین از نگاه شرکت تامینکننده مالی تفاوتی ندارد که خریدار هواپیما، یک کارخانه باشد یا یک شرکت هواپیمایی زیرا فقط میخواهد مطمئن شود وقتی منابع مالی را در اختیار آن شرکت قرار میدهد، بازگشت آن به همراه سود، تضمین شده باشد.