نمودارهای جهانی سنگآهن در ۲ماه گذشته از افت ۴۰درصدی نرخ سنگآهن خبر میدهند این در حالی است که تا پیش از این بازار این ماده معدنی روند رو به بهبودی داشت و تا مرز ۶۰دلار به پیش رفت.
در ۲ سال گذشته به دلیل رکود حاکم بر بخش معدن و کاهش نرخ سنگآهن در بازار جهانی شاهد تعطیل شدن تعداد زیادی از معادن کوچکمقیاس ایران و غیراقتصادی شدن فعالیت آنها بودیم اما با گذر زمان و نزدیک شدن به نرخ متعادل، نور امیدی در این معادن تابیده شد. در کنار این موضوع و افت ۴۰درصدی، نرخ سنگآهن بازهم میتواند اثرات منفی بر معادن سنگآهن ایران داشته باشد زیرا نرخ تمام شده محصول به دلیل هزینههای جانبی بالاست و اگر قرار به صادرات این کانی باشد برای صادرکنندگان صرفه اقتصادی آنچنانی نخواهد داشت. از این رو دولت میتواند از این معادن به روشهای مختلف حمایت کند. یکی از این روشها تنظیم سیاستها و برنامههای ویژه بخش معدن با نگاهی به بازار جهانی است. از طرفی ایجاد تعامل بین معادن کوچک و بزرگمقیاس میتواند از متوقف شدن فعالیت معادن کوچکمقیاس جلوگیری کند.
تنظیم سیاستهای دولتی با در نظر گرفتن بازار
علیرضا سیاسیراد، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران درباره وضعیت معادن سنگآهن ایران ضمن اشاره به پیشینه نرخ سنگآهن در سالهای گذشته در جهان گفت: بسیاری از معادن خصوصی سنگآهن تا اواخر سال ۱۳۹۴ و اوایل سال ۱۳۹۵ به حال تعطیل در آمده بودند و علت آن افت جهانی نرخ محصولات معدنی و همین طور سنگآهن بود که با شروع تحولات قیمتی در ابتدای سال ۱۳۹۵ و ثبات نسبی قیمتها و حتی بهبود آن، بخشی از این معادن فعال شدهاند. در ۱ تا ۲ ماه اخیر نرخ سنگآهن تا حدود ۴۰ درصد سقوط کرد که البته هنوز بخش عمدهای از آن برای ما مبهم است و نتوانستهایم در این باره به جمعبندی برسیم.
درحالحاضر با توجه به چشمانداز تعریف شده برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، سنگآهن به عنوان ماده اولیه تولید فولاد که ۲۵ درصد از نرخ تمام شده را به خود اختصاص میدهد، از نیازهای اصلی و مهم این صنعت به شمار میآید و در صورت حمایت نشدن از این معادن ممکن است با تعطیلی دوباره بخشی از معادن روبهرو شویم زیرا سنگ آهن در ۳ سال گذشته در گیرودار نوسان قیمتی بوده و امروزه این کاهش نرخ به بازار سنگآهن بازگشته است. بنابراین کاهش نرخ محصول و در مقابل، کاهش نیافتن هزینه تمام شده تولید سنگآهن، کار را برای فعالان این صنعت سخت میکند.
به گزارش ایسنا، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران با اشاره به اینکه نوسان نرخ همواره گریبان فعالان معدنی را گرفته و دولت باید رفتار متناسبی در این باره داشته باشد، اظهار کرد: اگر سیاستهای دولت در بخش معدن متناسب با موضوع نوسانات قیمتی تنظیم نشود و آن را در برنامهریزیهای خود نبیند، بخش مهمی از معادن خصوصی سنگآهن با فشارهایی که امروز در حال تحمل آن هستند از مدار تولید خارج میشود و ما برای تامین سنگآهن از داخل کشور با مشکل مواجه میشویم.
سیاسیراد با اشاره به اهمیت معادن خصوصی نیز در حوزههای مختلف تولید و اشتغال، عنوان کرد: معادن بزرگ تعداد محدودی هستند و البته بخش عمدهای از سهم بازار را برعهده دارند و در مواردی که نوسان نرخ ناگهانی را تجربه میکنیم با مشکلات عمدهای روبهرو نمیشوند، زیرا آنها چرخه تولید و فرآوری سنگآهن را در مجموعه خود کامل کردهاند و تنوع محصول دارند، در زمان وقوع مشکلات در بخشهای مختلف نیز میتوانند انعطافپذیر عمل کنند.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران با بیان اینکه این موضوع درباره معادن کوچکمقیاس متفاوت است، ادامه داد: معادن سنگآهن سهم بزرگی از اشتغال در حوزه معدن را به دوش میکشند، گرچه تولیدی کمتر نسبت به معادن بزرگ دارند و باید گفت برای حل مسئله اشتغال که موضوع محوری اقتصاد حال حاضر ایران و مورد توجه دولت است، بیشک باید نگاه ویژهای به معادن کوچک و متوسط شود.
سیاسیراد ادامه داد: در حالی که معادن کوچک و متوسط میتوانند نقش کلیدی در حوزه اشتغال و اقتصاد کشور ایجاد کنند این واحدها نسبت به تحولات جهانی و نوسانات قیمتی آسیبپذیر هستند و اگر مورد حمایت قرار نگیرند و به مرز تعطیلی برسند آسیبهای بزرگی به اقتصاد وارد میشود که از جمله آن بیکاری هزاران معدنکار شاغل در معدن است.
وی در ادامه با اشاره به راهکارهایی که بتوانند وضعیت سنگآهن را در زمان بحران افت قیمتهای جهانی مدیریت کنند، عنوان کرد: چند نکته وجود دارد که باید در تامین سنگآهن داخلی مورد توجه قرار بگیرد. نخستین مورد، توجه به بازار داخلی سنگآهن است، به گونهای که باید شرایطی فراهم شود که در آن معادن کوچک بتوانند با شرایط بهتری محصولات خود را به فولادسازان بفروشند.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران ادامه داد: مشکلی که در این زمینه وجود داشت تعیین نرخ از سوی دولت بود که امروز این مسئله بر طرف شده است و اکنون با تفاهمی که با بورس کالا داریم امکان عرضهها از طریق بورس وجود دارد. در کنار این موضوع پرداخت به موقع مطالبات معدنکاران در زمان مقرر از سوی خریدارانشان که به طور عمده فولادسازان (امروز شرایط رو به بهبودی در بازار جهانی دارند) هستند، بخش دیگری از چالش فعالان سنگآهنی است. در این زمینه اتفاقاتی همچون فروشهای نقدی از طریق بورس میتواند به سرعت گرفتن پرداخت مطالبات کمک کند.
فروش سنگآهن معادن کوچک به بزرگان سنگآهنی
درحالحاضر معادن بزرگمقیاس سنگآهن ایران همچون معدن گلگهر کرمان و چادرملو یزد در کنار برداشت از سنگآهن معادن، خود نسبت به تکمیل زنجیره تولید فولاد (ایجاد واحدهای فرآوری) اقدام کردهاند و اینگونه ضمن بالا بردن ارزش افزوده سنگآهن، نیاز صنایع فولادی کشور را به مواد اولیه تامین میکنند. در این میان میتوان با ایجاد ارتباط بین این معادن و معادن کوچک مقیاس و متوسط سنگآهن، زمینه همکاری این دو بخش را به وجود آورد. در این مورد سیاسیراد فروش سنگآهن معادن کوچکمقیاس و متوسط را به معادن بزرگ کشور مثبت ارزیابی کرد و گفت: راه دیگر برای بهبود شرایط، فروش به معادن بزرگ سنگآهن است. در این زمینه، انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران تفاهمنامهای با مجموعه گلگهر امضا کرده که بر اساس آن مجموعه گلگهر، فرمول بهتری برای تعیین نرخ سنگآهن پیشنهاد داد و قرار شد حدود ۵ تا۶ میلیون تن سنگآهن مورد نیاز واحدهای فرآوری خود را از معادن خصوصی خریداری کند.
وی با اشاره به عملکرد اقتصادی دولت در حوزه معدن عنوان کرد: دولت توانست در حوزه اقتصاد کلان با ایجاد شرایط با ثبات و کنترل عوامل موثر در بازار، محیط مناسبتری نسبت به دولت دهم فراهم کند؛ بنابراین اجرای این طرح در سیاستهای صنعتی و معدنی میتواند تا حدود زیادی مشکلات ما را برطرف کند.
به عقیده دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران، در گام نخست باید رژیم تجاری محصولی مانند سنگآهن حداقل برای ۵ سال تثبیت و تکلیف روشن شود تا فعالان این بخش به بازار برگردند و در زمان روبهرو شدن با تلاطم قیمتی، بتوانند راهحلهای تجاری برای برطرف شدن آن بیابند.
وی با اشاره به اینکه برای مقاطعی همچون دوران افت قیمتها باید تدابیر ویژه و سریع برای عبور از بحران اندیشیده شود، گفت: به نظر میرسد باید کارگروه بحران در وزارت صنعت، معدن و تجارت ایجاد شود.