خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
تحلیل‌های اقتصادی و ژئوپلتیک صادرات گاز به دو روش گازطبیعی مایع شده(ال‌ان‌جی) و خط لوله نشان می‌دهد، در شرایط کنونی، مطلوب‌ترین گزینه صادرات گاز با روش خط لوله به بازار کشورهای منطقه است.
به نقل از ایرنا به نقل از پژوهش اندیشکده سیاست‌گذاری صنعتی امیرکبیر، صادرات گاز همواره یکی از مسائل اصلی حوزه انرژی کشور بوده و در این بین انتخاب روش صادرات گاز بسیار حائزاهمیت است. با توجه به افزایش تولید گاز کشور ناشی از بهره‌برداری از فازهای میدان گازی پارس‌جنوبی و توسعه دیگر میدان‌های گازی کشور، به نظر می‌رسد در سال‌های آینده کشور با تولید مازاد گاز روبه‌رو شود.بنابراین درحال‌حاضر ضروری است جوانب و پیامدهای صادرات گاز به هریک از دو روش گازطبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی) و خط لوله مورد ارزیابی دقیق کارشناسی قرار گیرد تا بتوان منافع ملی کشور را به بیشترین میزان رساند.براساس پیش‌بینی‌های مراکز معتبر بین‌المللی، گاز طبیعی موثرترین نقش را در آینده انرژی جهان ایفا خواهد کرد. از آنجا که ایران دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان است؛ این منبع انرژی می‌تواند به عنوان مزیت اصلی ایران در عرصه داخلی و بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد. در این میان یکی از گزینه‌های پیش‌روی کشور برای اختصاص گاز طبیعی، صادرات این منبع انرژی است.با توجه به اینکه صادرات گاز علاوه بر منافع اقتصادی، دارای منافع سیاسی – امنیتی فراوانی برای کشور است، تعیین مقصدها و روش صادراتی گاز همواره یکی از مسائل اصلی پیش‌روی حوزه انرژی کشور بوده است. هدف اصلی این گزارش مقایسه دو روش اصلی صادرات گاز یعنی خط لوله و ال‌ان‌جی است.
تحلیل اقتصادی
به منظور تعیین اقتصادی‌ترین بازارهای صادراتی گاز ایران، نخست هزینه صادرات گاز به دو روش خط لوله و ال‌ان‌جی برحسب مسافت هر بازار محاسبه شده است. بر این مبنا نقطه سر به سر هزینه‌های این دو روش ۴هزار کیلومتر به‌دست آمده است. از آنجا که بازار گاز طبیعی یک بازار منطقه‌ای است نرخ گاز طبیعی در بازارهای مختلف تفاوت زیادی دارد. بنابراین نقطه سربه سر هزینه‌ها نمی‌تواند معیار مناسبی برای تعیین اقتصادی‌ترین گزینه‌های صادرات گاز مشخص کند. بر این اساس باید با کسر هزینه صادرات گاز به دو روش خط لوله و ال‌ان‌جی از نرخ گاز در هر بازار، سود خالص حاصل از صادرات گاز به هر مقصد صادراتی تعیین شود. حال با مقایسه سود خالص حاصل از صادرات گاز به مقصدهای مختلف، می‌توان اقتصادی‌ترین گزینه‌های صادرات گاز ایران را تعیین کرد.
نتایج نشان می‌دهد صادرات گاز نسبت به صادرات نفت دارای سود پایین‌تری است؛ زیرا صادرات گاز به هر دو روش خط لوله و ال‌ان‌جی نسبت به صادرات نفت فرآیند هزینه‌بری است.
بنابراین در مقایسه صادرات نفت و گاز، صادرات نفت اولویت دارد؛ به طور کلی هرچه گاز در داخل کشور به مصارف مختلف انرژی برسد، مطلوبیت بیشتری دارد. دوم اینکه اقتصادی‌ترین گزینه صادراتی ایران، صادرات گاز به روش خط لوله به بازار منطقه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و در نتیجه کاهش هزینه‌های صادرات و پس از آن صادرات به روش ال‌ان‌جی به شرق آسیا به دلیل قیمت‌های بالای خرید گاز در این منطقه است. سومین موضوع این است که صادرات گاز به اروپا با قیمت‌های فعلی نفت، اقتصادی نیست و در قیمت‌های بالای نفت نیز نسبت به دیگر گزینه‌ها دارای کمترین منافع اقتصادی است.
تحلیل ژئوپلتیک
استفاده از هر یک از دو روش خط لوله و ال‌ان‌جی برای صادرات گاز، پیامدهای ژئوپلتیکی ویژه‌ای به دنبال دارد که در سطح تعیین راهبرد صادراتی برای کشوری با ظرفیت صادراتی ایران، بسیار حائز اهمیت است.به طور کلی صادرات گاز به روش خط لوله باعث حفظ و تقویت ساختار منطقه‌ای بازار گاز و در مقابل، افزایش صادرات ال‌ان‌جی موجب تقویت ساختار جهانی شدن بازار گاز می‌شود. جهانی شدن بازار گاز به نوبه خود پیامدهایی را در سمت عرضه و تقاضای این منبع انرژی به دنبال دارد؛ به نحوی که این موضوع موجب تامین پایدار گاز، تامین امنیت انرژی برای کشورهای طرف تقاضا و کاهش نرخ گاز در سطح جهان می‌شود. بنابراین افزایش تجارت به روش ال‌ان‌جی و به دنبال آن جهانی شدن بازار گاز یک راهبرد مطلوب برای کشورهای طرف تقاضاست. با توجه به اینکه عمده کشورهای طرف تقاضا متحدان استراتژیک امریکا هستند؛ امریکا نیز به شدت از جهانی شدن بازار گاز حمایت می‌کند و خود نیز به دنبال ورود به جمع صادرکنندگان ال‌ان‌جی برای ایجاد یک منبع تامین پایدار این محصول برای متحدان خود در اروپا و شرق آسیاست.این در حالی است که افزایش تجارت ال‌ان‌جی در سمت عرضه آثار عکس به دنبال خواهد داشت، به نحوی که علاوه بر کاهش نرخ گاز صادراتی، باعث می‌شود امنیت عرضه و در نتیجه قدرت سیاسی این کشورها در تعامل با واردکنندگان گاز با چالش جدی روبه‌رو شود.یکی از پیامدهای این موضوع به ویژه برای کشوری با مختصات سیاسی ایران، افزایش احتمال اعمال تحریم بر صادرات گاز به روش ال‌ان‌جی است.جدا از بحث جهانی شدن بازار گاز، با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه، تجارت گاز (صادرات و واردات) با کشورهای منطقه می‌تواند موجب شکل‌گیری یک بازار موثر منطقه‌ای با محوریت ایران شود.این موضوع علاوه بر ایجاد وابستگی متقابل انرژی با کشورهای منطقه و تقویت امنیت ملی کشور، موجب اثرگذاری ایران بر قیمت‌گذاری این بازار و در نتیجه حداکثر کردن منافع اقتصادی کشور می‌شود.با توجه به تحلیل اقتصادی و ژئوپلتیکی ارائه شده در گزارش، به عنوان جمع‌بندی باید گفت ضروری است راهبرد صادراتی گاز کشور تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه باشد. راهکار دستیابی به این هدف، واردات حداکثری گاز از کشورهای ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و صادرات آن به کشورهای منطقه (حوزه خلیج‌فارس، پاکستان، هند، عراق و ترکیه) به روش خط لوله است. همچنین درحال‌حاضر و با شرایط کنونی، به‌جز تکمیل طرح ایران ال‌ان‌جی، صادرات گاز به روش ال‌ان‌جی برای کشور توصیه نمی‌شود.
