خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
بعد از اختلاف نظرها بر سر کارشکنی آمریکا درباره جلوگیری از ورود بانک‌های بزرگ بین‌المللی به تعامل با ایران و تلاش برای نگه داشتن فضای رعب و وحشت از ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران، تمدید قانون داماتو دومین چالشی است که از سوی آمریکا برجام را با ابهام مواجه کرده است.
به نقل از اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، پنج‌شنبه هفته گذشته دو هفته پس از آن که با رای اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا طرح تمدید قانون تحریم‌های ایران (داماتو) رای آورد، این طرح در مجلس سنا نیز با اکثریت قاطع رای آورد تا برای سومین دهه تحریم‌ها در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی علیه ایران در چارچوب این قانون پا برجا بماند.
قانون تحریم ایران (Iran Sanction Act) یا ISA، در ایران به نام پیشنهاد دهنده آن سناتور آلفونسو داماتو به “قانون داماتو” مشهور شده است. این قانون از سال ۱۹۹۶ علیه ایران و لیبی تحت عنوان مقابله با اقدامات تروریستی تصویب شد. این قانون تحت‌الشعاع سقوط هواپیمای پان آمریکن که در دسامبر ۱۹۸۸ بر فراز شهر لاکربی لیبی منفجر شد بر ضد ایران و لیبی به تصویب رسید. این قانون از تاریخ تصویب تاکنون هر پنج سال یک بار تمدید شده است و آخرین‌بار در سال ۲۰۱۲ از سوی باراک اوباما مجددا امضا شد.
بر اساس این قانون هر شرکت یا دولتی که بیش از ۴۰ میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند، دچار مجازات اقتصادی آمریکا خواهد شد، البته در سال ۲۰۰۶ نام لیبی از این قانون خارج شد و در پانزده سال بعد از آن این قانون صرفا در رابطه با ایران اجرا شده است. هم‌چنین در سال‌های گذشته میزان سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و افراد آمریکایی و وابسته به شرکت‌ها و افراد آمریکایی به ۲۰ میلیون دلار کاهش یافت.
با وجود این‌که قانون “داماتو” برای ۲۰ سال است که از سوی آمریکا علیه ایران تصویب شده و بارها تمدید و اجرا شده است، اما تا قبل از اعمال تحریم‌های ملی و یک‌جانبه آمریکا علیه ایران در سال ۱۳۸۹ به بهانه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، این قانون و بسیاری از قوانین داخلی آمریکا درباره ایران اجرا نمی‌شد و تحریم‌ها تنها روی کاغذ معتبر بود و حتی در مبادلات دلاری هیچ مشکلی وجود نداشت و روند فعالیت‌های مالی، بانکی و تجاری ایران با بسیاری از کشورهای دنیا و حتی آمریکا انجام می‌شد. تا این‌که آمریکا در سال ۱۳۸۹ اراده سیاسی خود را بر اعمال شدیدترین محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی علیه ایران علاوه بر محدودیت‌های بین‌المللی که از سال ۲۰۰۶ اعمال شده بود، قرار داد.
با این حال تحریم‌های کم‌سابقه اقتصادی در حوزه نفت و گاز و مالی و بانکی با دست یافتن ایران و ۱+۵ به توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، این تحریم‌ها نیز در دو بخش اقتصادی و هسته‌ای در سطوح ملی، یک‌جانبه، همه‌جانبه و بین‌المللی از سوی اتحادیه اروپا لغو و از سوی آمریکا متوقف شد.
طرح تمدید قانون داماتو، بعد از کارشکنی‌های آمریکا بر سر ممانعت از ورود بانک‌های بزرگ بین‌المللی به تعاملات اقتصادی ایران، دومین چالشی است که از سوی آمریکا ایجاد شده و اجرای برجام را با ابهام مواجه کرده است.
بر اساس برجام اجرای بخش‌هایی از قانون داماتو همان‌طور که در پیوست ۲ آمده است به ویژه در بخش‌های مربوط به صادرات نفت و گاز، پتروشیمی، مواد غذایی و دارو از زمان اجرایی شدن برجام به دستور رییس‌جمهوری آمریکا متوفف شده است.
هم‌چنین بر اساس بند ۲۶ برجام به صراحت آمده است که “ایالات متحده با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رییس‌جمهور و کنگره، از “بازگرداندن” یا “تحمیل مجدد” تحریم‌های مشخص شده در پیوست ۲ که اعمال آن‌ها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌کند.” بر همین اساس تمدید قانون داماتو نقض برجام محسوب می‌شود. از طرفی اعمال مجدد این قانون پیش از آن که موعد آن در پایان دسامبر به سر آید از دیگر موارد نقض برجام است. هم‌چنین دولت آمریکا تلاش ملموسی در جهت ممانعت از تمدید نشدن این قانون در حالی که باراک اوباما در اظهاراتی تمدید آن را غیرضروری خوانده بود به عمل نیاورد. به نظر می‌آید دولت وقت آمریکا بیش از حد از روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهور آینده که به طور کلی تمامی سیاست‌های دموکرات‌ها در هشت سال گذشته را زیر سوال برده است غافلگیر شده‌اند و تلاش برای حفظ اقدامات و برنامه‌های محقق شده از جمله توافق هسته‌ای را رها کرده‌اند.
در عین حال آمریکا یکی از شش کشور مورد تعامل ایران در توافق هسته‌ای است و نقض برجام از سوی یک عضو به معنای نقض این توافق از سوی همگان نیست و باید منتظر بود و دید چه تصمیمی از سوی مجموعه کشورهای ۱+۵ در برابر این اقدام آمریکا انجام خواهد شد.
بنا بر این گزارش، در حالی که ایران به صراحت تمدید قانون داماتو را نقض برجام اعلام کرده است مقامات آمریکایی و برخی تحلیل‌گران معتقدند که نقض برجام نیست.
محمدجواد ظریف در خردادماه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تلاش نمایندگان مجلس آمریکا برای تمدید قانون داماتو به صراحت اعلام کرد که “ما به دولت آمریکا تذکر داده‌ایم که باید برجام رعایت شود و تمدید قانون داماتو مغایر برجام به شمار می‌رود و نحوه برخورد با این قانون در کنگره باعث می‌شود که برجام نقض شود، البته اهداف و چارچوب‌های برجام هم مشخص است.”