خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
سال‌های تحریم برای ایران در حالی گذشت که پتروشیمی سهم بالایی در سر پا نگه داشتن اقتصاد کشور داشت.
اکنون بیش از۲ سال از برجام گذشته و صنعت پتروشیمی به گفته برخی کارشناسان به سهمی که می‌توانست، دست نیافته است. با اینکه در صنعت پتروشیمی موفقیت‌های بی‌سابقه‌ای در سال‌های گذشته تجربه شده اما نیاز اصلی این صنعت که با عنوان اصلاح فرآیندهای تولید شناخته می‌شود، هنوز در کشور با چالش‌هایی روبه‌رو است. به گزارش خبرنگار صمت، پتروشیمی که در دوران تحریم‌ها بخش قابل‌توجهی از معضلات اقتصادی ایران را برطرف کرد امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به رشد و توسعه دارد. نیازی که با گسترش روابط بین‌المللی ایجاد می‌شود، روابطی که مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ نیز با همان هدف اجرایی شد. با این حال علاوه بر مزیت‌هایی که ایران در صنعت پتروشیمی دارد و مذاکرات بسیاری که در این زمینه انجام شده اما هنوز سهم این صنعت از پسابرجام ظرفیت‌های خالی قابل‌توجهی دارد. وجود منابع بسیار زیادنفت و گاز در کشور مزیتی راهبردی است. آگاهی شرکت‌های بین‌المللی از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران سبب شد تا پس از اجرای برجام، این شرکت‌ها به منظور انجام مذاکرات برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران روانه این کشور شوند. خوراک از مهم‌ترین نیازهای صنعت پتروشیمی و دسترسی به آب‌های آزاد از بزرگترین مزیت‌های ایران در این زمینه است. هرچند در زمینه خوراک پتروشیمی در ایران مشکلاتی وجود دارد اما باید در نظر داشت ایران دومین دارنده منابع گازی جهان است و از این نظر مشکلی وجود ندارد. در ۲ سال گذشته و پس از تصویب برجام، در خارج و داخل کشور شرکت‌ها و غول‌های نفتی بسیاری به ایران آمدند تا زمینه‌های همکاری با کشورمان را بررسی کنند. در فهرست این شرکت‌ها نام‌هایی از جمله توتال، لینده، باسف، شل، میتسویی، فرکوبه، سوجیتز و هیوسانگ دیده می‌شود. با این حال پرسشی که اکنون مطرح می‌شود این است که سهم پتروشیمی ایران از مذاکره با این غول‌های نفتی و پتروشیمی به کجا رسیده است؟
همکاری‌های خارجی
مجموعه شرکت ملی پتروشیمی و وزارت نفت با شرکت‌های خارجی بسیاری تا کنون مذاکره کرده‌اند تا پای آنها پس از سال‌های تحریم به صنعت پتروشیمی ایران باز شود. در این زمینه تفاهمنامه مطالعات اجرای یک طرح پتروشیمی در ایران با مشارکت سرمایه‌گذاران ایرانی و شرکت توتال فرانسه امضا شد که این قرارداد مهم‌ترین همکاری خارجی در صنعت پتروشیمی ایران به شمار می‌رود. علاوه بر این، تفاهمنامه مطالعات و ارزیابی سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران و استفاده از دانش فنی برای توسعه صنعت پتروشیمی (با اولویتGTL(فناوری تبدیل گاز طبیعی به جایگزینی برای نفت خام)) با شرکت انگلیسی- هلندی شل، امضای تفاهمنامه امکان‌سنجی انجام پروژه مشترک PDH/PPP (تبدیل گازمایع و پروپان به پروپیلن و پلی پروپیلن) در ایران با شرکت هیوسانگ کره‌جنوبی، امضای تفاهمنامه بررسی اجرای واحدهای جداسازی هوا در قالب قراردادهای BOO(ساخت، تملک و بهره‌برداری) یا BOT(ساخت، بهره‌برداری و انتقال) در ایران، ارائه دانش فنی با دریافت تسهیلات از بانک‌های آلمانی و اجرای یک طرح پتروشیمی در ایران با مشارکت سرمایه‌گذاران ایرانی با شرکت لینده آلمان نیز به امضا رسیده است. امضای قراردادهایی با ایتوچی و ماروبنی ژاپن با هدف تامین مالی کوتاه‌مدت(یوزانس) به مبلغ ۳۲۰ میلیون یورو (قابل افزایش به ۶۴۰ میلیون یورو در صورت لزوم)، امضای قرارداد انجام مطالعات اجرای طرح یوتیلیتی متمرکز پتروشیمی در فاز دوم عسلویه و ارائه تسهیلات فاینانس از بانک JBIC ژاپن با شرکت ژاپنی میتسویی، امضای تفاهمنامه با شرکت ژاپنی سوجیتز برای امکان‌سنجی پروژه مشترکGTPP(تولید متانول از گاز طبیعی) در ایران، امضای قرارداد تولید دانش فنی و مدارک مهندسی پایه واحد MTP به‌طور مشترک با شرکت فرانسه- آلمانی ایرلیکوئید، امضای تفاهمنامه با شرکت آلمانی باسف به‌منظور انجام مطالعات برای سرمایه‌گذاری مشترک با سرمایه‌گذاران ایرانی برای اجرای یک مجتمع پتروشیمی بزرگ در ایران با ارائه تسهیلات فاینانس و امضای تفاهمنامه امکان‌سنجی انجام پروژه مشترک در ایران با شرکت ایندوراما از دیگر تفاهمنامه‌های پسابرجام است.
روابط بانکی در قراردادها
توافق‌ها و مذاکرات انجام شده با بانک‌های خارجی از جمله دانمارک، ژاپن، آلمان و انگلیس به منظور تامین مالی طرح‌های پتروشیمی از دیگر گشایش‌های پسابرجامی در این صنعت به شمار می‌آیند. یکی از سیاست‌هایی که در پتروشیمی در نظر گرفته شد، صرف یک زمان به دو منظور بود. روابط بانکی ایران با کشورهای خارجی دارای برخی مشکلات است که رفع آنها نیاز به زمان دارد. علاوه بر این تفاهمنامه‌هایی که تا کنون امضا شدند نیز باید به قرارداد تبدیل شوند که این موضوع هم نیاز به زمان دارد. سیاست‌گذاران عرصه پتروشیمی با همزمان کردن این ۲ موضوع در تلاش هستند زمان کمتری برای اجرایی شدن همکاری ایران با شرکت‌های خارجی صرف شود. از جمله موضوع‌هایی که درحال‌حاضر اهمیت دارد این است که باید فضا برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی فراهم شود. علاوه بر این گسترش روابط با کشورهای دیگر و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در کشور از دیگر موضوع‌هایی است که برای جذب سرمایه‌های خارجی در بخش پتروشیمی باید در نظر داشت.
ظرفیت‌های باقیمانده
با تمام آنچه گفته شد برخی کارشناسان معتقدند ایران به دلیل شرایط خاصی که دارد، می‌تواند از ظرفیت‌های بیشتری در این زمینه بهره‌مند شود. ایران دومین دارنده منابع گازی جهان است و به آب‌های آزاد دسترسی دارد. این موضوع علاوه بر اینکه به مصرف آب در صنعت پتروشیمی کمک می‌کند در صادرات نیز هزینه‌ها را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد. صادرات محصولات پتروشیمیایی از طریق حمل‌ونقل دریایی هزینه بسیار کمتری نسبت به دیگر شیوه‌های حمل‌ونقل دارد. برخی منتقدان بر این باور هستند صنعت پتروشیمی ایران در مسیری حرکت می‌کند که دنیا خواهان آن نیست. البته در نقد این گفته بحث‌های بسیاری وجود دارد. این منتقدان با اشاره به اینکه ایران قصد دارد بزرگترین تولیدکننده اتان در جهان باشد، می‌گویند این در حالی است که پتروشیمی‌های بزرگ دنیا قصد دارند اتان را از دستور خوراک و تولید محصولات پایین‌دستی خارج کنند. به عبارت دیگر این دسته از منتقدان بر این باورند صنعت پتروشیمی به سمت تولید محصولی حرکت می‌کند که در آینده خواهانی نخواهد داشت.