خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
پ. ک.ک به عنوان یک بازیگر انرژی در منطقه کردستان
علاوه بر گروه داعش، یک گروه شبه نظامی دیگر که ظرفیت عملیاتی بخش نفت کردستان را تهدید می‌کند، حزب کارگران کردستان یا پ. ک.ک است که از زمان تاسیس در اوایل دهه ۱۹۸۰ در سیاست ترکیه حضور داشته و همچنین در کشورهای همجوار با استان‌های جنوب شرقی ترکیه نقش منطقه ای ایفا کرده است. حضور منطقه‌ای این حزب با ایدئولوژی ملی‌گرایی در ادعای تشکیل کردستان و متحد کردن مردم کرد ترکیه، سوریه، عراق و ایران توجیه شده است.
در این چارچوب منطقه‌ای، با وجود یک رقابت سیاسی تاریخی برای رهبری منطقه ای کردستان میان پ. ک.ک و سایر گروه‌ها، پ. ک.ک اغلب یک بازیگر اصلی در کردستان دیده شده است.
این رقابت اتحادهای منطقه‌ای را به دنبال داشته که در آن منطق سیاسی “دشمن دشمن من، دوست من است”، غالب بوده است. این مسئله در اتحاد سیاسی میان دولت ترکیه به ریاست رجب طیب اردوغان و دولت منطقه‌ای کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی دیده می‌شود.
با توجه به این رقابت سیاسی، هر سیاستی که صادر دشه است، برای منافع سیاسی میان پ. ک.ک و دولت منطقه کردستان مورد استفاده قرار گرفته است و انرژی نیز در این میان مستثنی نبوده است. اگرچه پ. ک.ک زیرساخت انرژی میان دولت منطقه‌ای کردستان و ترکیه را هدف گرفته است، می‌تواند یک بازیگر فعال در بخش انرژی در نظر گرفته شود که به میزان فزاینده ای در اکتشاف فعالیت داشته است.
از دهه ۱۹۸۰ پ. ک.ک خط لوله سیهان-کرکوک را هدف حمله قرار داده است. این حملات و قطعی‌های پیامد انتقال نفت بسیار عظیم بودند و ضررهای غیرقابل شمارشی را به بار آوردند. آخرین حمله پ. ک.ک به خاک ترکیه در فوریه سال ۲۰۱۶ انجام شد و تصور می‌رود به قطع انتقال نفت به مدت یک ماه منجر شد و ضرر مالی ۱۱۲ میلیون دلار آمریکا را برای دولت منطقه‌ای کردستان به بار آورد.
حضور پ. ک.ک در بخش انرژی دولت منطقه ایکردستان دو گانه است. در درجه اول و از نظر تاریخی، پ. ک.ک خط لوله کرکوک-سیهان را هدف قرار داده و میلیون‌ها دلار ضرر به بخش انرژی کردستان وارد کرده است. ثانیا و به تازگی تصور می‌رود پ. ک.ک در استخراج و فروش نفت از داخل سرزمین‌های دولت منطقه ای کردستان مستقیما دست داشته است. این به دلیل حضور سنگین پ. ک.ک در مناطق قندیل و زنجار است که به این گروه مسلح اجازه داده است با فروش نفت استخراج شده از طریق ایران، از منابع انرژی دولت منطقه‌ای کردستان متنفع شود.
بعلاوه حضور پ. ک.ک در بازارهای انرژی دولت منطقه‌ای کردستان کمک نمی‌کند دولت منطقه ای کردستان یک بازیگر سیاسی قوی و یکپارچه که اغلب پیش‌شرط اعتماد سرمایه‌گذار است، به نظر رسد. کنترل پ. ک.ک بر دارایی‌های نفتی، حاکمیت سیاسی دولت منطقه‌ای کردستان را تضعیف می‌کند و بعلاوه، دولت منطقه‌ای کردستان با ناتوانی برای حفظ امنیت مرزهای خود، اقتدارش را از دست می‌دهد. در این معنا، تحلیل مشروعیت سیاسی و امنیت، تهدید مستقیمی برای ثبات اقتصادی و دورنمای سرمایه‌گذاری خارجی در این منطقه به شمار می‌رود.
یک پ. ک.ک قوی بر ثبات سیاسی در دولت منطقه ای کردستان که در حال حاضر نیز شکننده است، تاثیر مستقیم می‌گذارد و راه را برای احیای احتمالی مناقشات داخلی کردستان که آخرین بار در دهه ۱۹۹۰ دیده شد، هموار می‌کند.
انشعاب سیاسی پ. ک.ک در سوریه، عراق و ترکیه، محو کامل این گروه از چشم‌انداز ژئوپلیتیکی را بسیار غیرمتحمل می‌سازد. در این معنا، محدود کردن نفوذ پ. ک.ک در منطقه کردستان به سایر بازیگران سیاسی بستگی دارد که می‌توانند میانجی صلح میان بازیگران مختلف کردستان عراق شوند. یکی از مهم‌ترین این بازیگران، دولت ترکیه است که از نظر تاریخی با شورش کردها مبارزه کرده و پ. ک.ک را یک گروه تروریستی می‌داند. تحت ریاست جمهوری اردوغان گفت‌وگو با پ. ک.ک با تحقق فاصله دوری داشته است و اتحاد ترکیه با دولت منطقه‌ای کردستان، تنها رقابت سیاسی میان بازیگران کرد را افزایش می‌دهد و ابهام اقتصادی و سیاسی آتی بیشتری را به وجود می‌آورد.
دورنمای امنیت پیش رو
اگرچه داعش هرگز مستقیما تهدید نکرد امتیازات بزرگی از دولت منطقه‌ای کردستان به دست آورد را اما مبارزه علیه این گروه تروریستی باعث شده به شکل غیرمستقیم منابع مالی دولت منطقه‌ای کردستان تقلیل پیدا کند. جنگ علیه داعش یکی از عواملی بوده که دولت منطقه‌ای کردستان را با بحران بودجه روبرو کرده و مناقشه طولانی و پرهزینه دولت منطقه ای کردستان را وادار ساخته حقوق اعضای نیروهای مسلح پیش‌مرگه را پرداخت کند.
بعلاوه حضور پ. ک.ک به تثبیت نوسان اقتصادی منطقه کردستان کمک نمی‌کند. حملات مختلف به زیرساخت انرژی و بهره برداری مستقیم از بعضی از منابع انرژی ضررهای اقتصادی بیشتری را برای دولت منطقه کردستان به بار آورده است. به خصوص توانمند شدن پ. ک.ک و فعالیت‌هایش در بخش انرژی منطقه کردستان می‌تواند به اعتبار دولت بارزانی لطمه زند. حضور و آزادی که با آن پ. ک.ک در داخل منطقه کردستان عمل می‌کند، نشان می‌دهد دولت کردستان بر سرزمین‌های خویش کنترلی ندارد و نقش این دولت به عنوان تنها بازیگر امنیتی در سرزمین‌های خود را تضعیف می‌کند.