با این پول باید همه اقلام مورد نیاز را تامین میکردیم و در عین حال باید زمینه سرمایه گذاری نیز آماده میشد؛ یعنی علاوه بر نیازهای جاری کشور، نیازهایی هم برای سرمایه گذاری وجود داشت چراکه کشور قرار بود در مسیر توسعه و سازندگی هم قرار بگیرد. به عنوان نمونه ما در آن دوران، کشور سالانه به ۲۰۰ هزار تن انواع لاستیک خودرو و ماشین نیاز داشت و کل تولید داخلی هم به ۷۰ هزار تن میرسید و مابقی باید وارد میشد تا نیاز کشور بالانس شود.
از دیگر سو در آن وضعیت تنگنای منابع، قرار بود برای ایجاد کارخانه لاستیکسازی هم سرمایهگذاری شود. در آن دوران برای تحقق این امر، از مجموع واردات لاستیک کشور حدود ۸۰ هزار تن کم کردیم و منابع رها شده از این محل را برای ساخت و توسعه ۱۰ کارخانه لاستیکسازی اختصاص دادیم. دولت سازندگی، برای سرمایه گذاری، توسعه و سازندگی کشور یا باید پسانداز میداشت که نداشت، یا باید استقرض میکرد که قرار نبود استقراض کند و یا باید از محل کم کردن واردات کار را پیش میبرد که برد.
در حقیقت در این شرایط، کشور با تامین دو سوم یا نصف نیاز موجود اداره میشد تا برای توسعه وسازندگی کشور هم مهلتی باشد؛ زمینهسازی برای همه طرحهای مختلف دوره سازندگی، از ۴۰ سدی که ساخته شد تا راهها، نیروگاهها، صنایع پتروشیمی و دیگر سرمایه گذاریها همگی از محل کم کردن واردات بود.
حقیقتا اداره کشور با تامین نیمی از نیاز کشور و هدایت منابع به سمت سرمایهگذاریهای توسعهای کار سختی بود، در این شرایط تورم هم ایجاد میشد ضمن اینکه انتظارات مردم هم بود و از آن سو، سرمایه گذاریهای آتی هم مطرح بود. رئیس دولت سازندگی، دوران سختی را مدیریت کرد؛ از بارزترین خصوصیات آیتالله هاشمی رفسنجانی این بود که هم در حوزههای نظری مسلط بود و الگو و مدل داشت و هم در حوزه اجرا و مدیریت مسلط بود یعنی اینطور نبود که در حوزههای اجرایی معالفارق باشد؛ روحیه واگذاری کارها به مردم را هم داشت. او عمیقا معتقد بود که کارها باید در دست مردم باشد مگر جایی که مردم نتوانند یا امکان حضور آنها نباشد یا حوزه استراتژیک باشد و نیازمند اقدام و حضور دولت.
مرحوم آیتالله هاشمی، در طول هشت سال پربار دوران ریاستجمهوری، در شئون مختلف اقتصادی داخل شد و به تنظیم امور پرداخت، بعد از آن در پست ریاست مجلس در حوزه قوانین مربوط به اقتصاد، هوای این حوزه را داشت و از آن به بعد نیز از زاویه تشخیص مصلحت نظام نظارهگر اقتصاد بود. اگر به کل دوره حضور آیتالله رفسنجانی در سیاستگذاری کشور نگاه کنید، او همیشه به تناسب اقتضائات زمانی و مکانی و با توجه به امکانات کشور چه در حوزه نظر و چه در حوزه مدیریت و اجرا یک نگاه ویژه عملیاتی به اقتصاد داشت.
مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی، در اقتصاد استعداد داشت، در تصمیمگیری، استوار و در حوزه اجرا، مسلط و مرد اقدام و عمل بود.
رازهایی از سازندگی در دولت هاشمی- یحیی آلاسحاق*
صفحه: 1 2