سرمایهگذار خارجی برای ورود به هر کشوری شرایط سرمایهگذاری و همچنین ریسکهای آن را شناسایی میکنند.
به این ترتیب هر اندازه که ریسک کشوری بالاتر باشد، سرمایهگذاران بینالمللی کمتری به آن کشورها وارد میشوند. بنابراین رتبهبندی کشورها بسیار بااهمیت است و هر سال در ترازوی ارزیابی موسسات رتبهبندی قرار میگیرد، موسسههایی از جمله مودی و فیچ نیز، کشورهای مختلف را از نظر ریسک اعتباری رتبهبندی میکنند. در دولت نهم و دهم، رتبهبندی ایران بهوسیله این موسسهها متوقف شده بود اما وزیر اقتصاد و امور دارایی ایران اعلام کرده که ایران در حال مذاکره با مودی و فیچ است تا رتبهبندی ایران را از نظر ریسک اعتباری از سر بگیرند.
این در حالی است که پس از رفع تحریمهای بینالمللی، درهای ایران به سوی سرمایهگذاران خارجی گشوده شده و ایران پس از رفع تحریمها درصدد بازپسگیری سهم خود از بازارهای جهانی و جذب میلیاردها دلار سرمایه خارجی برای توسعه زیرساختهای خود برآمده است.
از سوی دیگر تغییرات و تحولات اقتصادی دولت یازدهم به گونهای است که میتواند میزان رتبهبندی کشور را تغییر دهد، بنابراین نیاز است رتبهبندی اعتباری ایران از سوی موسسههای جهانی مورد سنجش و ارزیابی دوباره قرار گیرد تا راه ورود سرمایهگذاران به ایران را فراهم کند.
افزایش رقابت
یکی از کارشناسان ارشد بازار سرمایه معتقد است، رتبهبندی کشورها از نظر اعتباری موجب رقابت بیشتر خواهد شد و بسیاری از وجهههای اقتصادی و صنعتی کشورها را نمایان میکند. فرهاد رمضان در گفتوگو با صمت با اشاره به اینکه در رتبهبندی شرکتها شاخص بارزی وجود ندارد، بیان کرد: به این ترتیب هر موسسهای میتواند با پیشفرضها و ادبیاتی که خود لحاظ میکند، به درجهبندی بپردازد. به طور قطع هر اندازه این نگرشها، شاخصها و آمارهای رتبهبندی موسسات بیشتری را در بر گیرد، سرمایهگذاران خارجی راحتتر تصمیم خواهند گرفت و وارد آن کشور میشوند. وی با اشاره به اینکه سرمایهگذاران خارجی برای ورود به هر کشوری به درجهبندی کشورها بهوسیله موسسههای رتبهبندی نگاه میکنند، اظهار کرد: سرمایهگذاران با توجه به جایگاه کشورها از نظر رتبهبندی، نسبت درجه آزادی اقتصادی، میزان اقتصاد رو به رشد و همچنین تحرکات سرمایه در آن کشورها را در نظر میگیرند و به این ترتیب امنیت سرمایهگذاری را با یکدیگر مقایسه میکنند و سپس سرمایههای خود را به کشورهای مختلف وارد خواهند کرد.
تغییر نگرش سرمایهگذاران
رمضان به تحولات اقتصادی که در سالهای اخیر در ایران به وجود آمده است اشاره کرد و گفت: با توجه به تغییرات بهوجودآمده، به طور قطع رتبهبندی ایران میتواند کمک بسیاری کند تا نگرش سرمایهگذاران خارجی به ایران بیشتر شود. برای نمونه زمانی که موسسات رتبهبندی بخشی در حوزه ورزش بهویژه فوتبال و والیبال ایران را رتبهبندی کردند، رفت و آمد بازیکنان به خارج از کشور بیشتر و این موضوع موجب شد تا در این ورزشها همگام با استانداردهای روز دنیا پیش رویم و آنها را ارتقا دهیم. بنابراین همین موضوع هم میتواند در اقتصاد کشور خودش را نشان دهد و حضور این موسسهها بتواند صنعت و اقتصاد ما را به کشورهای دیگر بهتر بشناساند و از سوی دیگر ریسکهای موجود را به خوبی شناسایی کند و سرمایهگذاران خارجی با اطلاعات کامل و آمارهای صحیح به کشور وارد شوند نه بر اساس تحرکات موجود. این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه موسسههای رسمی رتبهبندی در خارج از کشور بهطور معمول مستقل هستند و وابستگی سیاسی و جناحی ندارند، اظهار کرد: از اینرو موسسههای رتبهبندی میتوانند کمک بسیاری کنند تا سرمایههای خارجی وارد کشور شود و اقتصاد را به حرکت درآورد، زیرا برخی از رسانههای غربی شیطنتهایی میکنند و تحلیلهایی درباره امنیت سرمایهگذاری در کشور ارائه میدهند که این موارد میتواند ذهن تحلیلگران و سرمایهگذاران را به خود معطوف کند. وی با اشاره به اینکه سرمایهگذاران خارجی وقتی وارد شوند برای خرید کالاهای نرخبندیشده به کشور ورود پیدا میکنند، بیان کرد: به طور قطع کالاهایی که ریسک صفر دارند و بازدهی آنها تثبیت شده است، با توجه به نرخگذاری برای سرمایهگذاران خارجی مطلوبتر است. رمضان با اشاره به اینکه اوراق صکوک با توجه به نرخهایی که در ایران وجود دارد، برای سرمایهگذاران خارجی بسیار مطلوب است، بیان کرد: این میزان پولی که از طریق این اوراق وارد بازار سرمایه میشود، در عمل میتواند دیگر شاخصهای اقتصادی در حوزه بازار سرمایه را رشد دهد. از سوی دیگر ورورد سرمایهگذاران خارجی موجب معطوفشدن ذهن سرمایهگذاران خارجی به بورس تهران نیز میشود و در نتیجه حجم معاملات این بازار در کشور افزایش مییابد. وی در پایان بیان کرد: با ورود سرمایههای جدید به بورس تهران، بازار سرمایه از شرایط فعلی خارج میشود و به عبارت دیگر خلق ثروت در کشور شکل خواهد گرفت.
شفافیت در بازار سرمایه
در این باره یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه نیز در گفتوگو با صمت با اشاره به اینکه رتبهبندی روی اوراق دولتی اثرگذار خواهد بود، اظهار کرد: این اوراق به گونهای است که برای سرمایهگذاران خارجی جذاب خواهد بود و رتبهبندی کشور موجب جذب این گروه از افراد به بازار سرمایه ایران خواهد شد. مهدی بزرگی با اشاره به اینکه رتبهبندی در سطح کلان در کوتاهمدت نمیتواند تاثیر چندانی بر بازار سرمایه داشته باشد، بیان کرد: به دلیل آنکه بازار سرمایه ایران آنقدر با بخش خارجی ارتباط ندارد و سرمایهگذار خارجی بزرگی نیز در این بازار حضور ندارد و همچنین شرکتهای داخلی پذیرفتهشده در بورسهای خارجی نیز فعال نیستند، بنابراین این رتبهبندی در مقیاس بزرگتر و در کل بازار سرمایه چندان تاثیرگذار نخواهد بود. وی با اشاره به اینکه در کوتاهمدت نمیتوان انتظار داشت اعلام رتبهبندی روی شرکتهای بورسی و قیمت سهم در بازار اثرگذار باشد، اظهار کرد: در صورتی که فعالیت شرکتهای رتبهبندی معتبر خارجی در داخل کشور نیز ادامه پیدا کند و کل سرمایهگذاری در ایران را رتبهبندی کند، شاید تاحدودی روی بازار سرمایه اثرگذار باشد و بر روی قیمت سهام تاثیر بگذارد. بزرگی در ادامه بیان کرد: اگر رتبهبندی در ایران توسعه یابد و در سطح شرکتها هم رتبهبندی داشته باشیم، در آن صورت میتوان منتظر شفافیت بهتر در بازار سرمایه بود. وی با اشاره به اینکه باید رتبهبندی شرکتی در کشور گسترش یابد یا حداقل در سطح صنایع این رتبهبندی انجام شود، اظهار کرد: در حال حاضر رتبهبندی شرکتی در ایران وجود ندارد و اوراق براساس رتبهبندی در اختیار سرمایهگذاران قرار نمیگیرد بنابراین زمانی که رتبهبندی در کشور شود، میتوان تاثیر آن را بر بازار سرمایه مشاهده کرد.