روابط ایران و جمهوری آذربایجان / همکاری دولت ها – ارتباط ملت ها

خبرنگار ایرنا در باکو می گوید ، در این شهر تقریبا با هر شهروند آذربایجانی که برخورد داشتم ، از سفرش به ایران ،بویژه به تبریز و اردبیل گفت که اغلب برای معالجه و درمان بوده ، ارزانی قیمت ها ، بیمارستان های مجهز و پزشکان حاذق ایرانی جذابیت زیادی برای شهروندان آذربایجانی دارد.
از سوی دیگر ، از هر چهار گردشگری که به جمهوری آذربایجان سفر می کنند ، یک نفر ایرانی است و صنعت گردشگری جمهوری آذربایجان ۲۵ درصد گردشگران خود را از ایران جذب می کند ، همچنین در سال حدود یک میلیون گردشگر از جمهوری آذربایجان به این سفر می کنند.
پس از روس ها و گرجی ها ، ایرانی ها رتبه سوم گردشگران آذربایجان را به خود اختصاص می دهند.
به گزارش وزارت فرهنگ و گردشگری جمهوری آذربایجان ، ایرانی‌‌ها در نیمه اول سال ۲۰۱۷ میلادی با ۱۸۰ هزار و ۱۰۳ گردشگر و افزایش ۸۹ درصدی در مرتبه سوم علاقمندان سفر به جمهوری آذربایجان قرار گرفته‌‌‌اند.
روابط ایران و جمهوری آذربایجان همانطورکه در مجاری دیپلماتیک در سطح عالی پیش می رود و شاهد برگزاری اجلاس سه جانبه اخیر ایران ، جمهوری آذربایجان و روسیه و دیدارهای متعدد رئیسان جمهوری و رفت و آمد هیات های بلند پایه دو کشور هستیم ، در زمینه ارتباط دو ملت نیز حائز اهمیت است .
مقامات دو کشور نیز با اشراف و آگاهی از اهمیت ارتباط ملت ها در چند سال اخیر برای تسهیل در رفت و آمد در مرزهای دو کشور تصمیم های مهمی اتخاذ کرده اند.
افزایش ساعت کاری گمرک های ایران و آذربایجان ، تصمیم برای ۲۴ ساعته شدن گمرک آستارا ، کاهش مدت زمان صدور روادید جمهوری آذربایجان برای ایرانیان از سه روز به سه ساعت و بصورت الکترونیکی در سفر اخیر مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد کشورمان به جمهوری آذربایجان از جمله این تصمیمات است .
کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان که به مدت پنج سال تعطیل شده بود ، در دولت یازدهم کار خود را آغاز کرد.
در دولت یازدهم محمود واعظی ریاست این کمیسیون را که یکی از فعالترین کمیسیون های دو جانبه بود بعهده داشت ، درحال حاضر ریاست این کمیسیون به مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد کشورمان واگذار شده است .
کرباسیان که هفته پیش و قبل از سفر الهام علی اف در راس یک هیات بلند پایه اقتصادی وارد باکو شد، در دیدار با شاهین مصطفی اف وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان ، اظهار کرد: روابط دو کشور همسایه در چهار سال اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است.
وی افزود: تاکنون سه کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی بین دو کشور برگزار شده و بیش از ۵۰ هیات بلند پایه از تهران و باکو با یکدیگر دیدار و مذاکره کرده اند.
رئیس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان، با بیان اینکه اتصال شبکه راه آهن دو کشور یک تحول جدی در امر حمل و نقل منطقه ایجاد خواهد کرد، افزود: بیش از ۹۵ درصد عملیات خط آهن قزوین – رشت انجام شده و ظرف چهار ماه آینده این خط ریلی به مرحله بهره برداری می رسد و در مورد خط آهن رشت – آستارا نیز اقدامات قابل توجهی صورت گرفته است.
کرباسیان در سفر هفته پیش خود به آذربایجان گفت :در کشت فراسرزمینی، شرکت های ایرانی با در اختیار گرفتن زمین های کشاورزی کشور مقصد و به کارگیری نیروی انسانی بومی ، از طریق انتقال تکنولوژی به توسعه کشاورزی کمک می کنند.
کرباسیان همچنین در این دیدار با اشاره به اینکه کارخانه خودرو سازی – سواری – ایران و جمهوری آذربایجان در حومه باکو و در شهرک نفتچالان آماده افتتاح است و بزودی به بهره برداری می رسد ، از آمادگی ایران برای احداث کارخانه اتوبوس سازی خبر داد .
وی همچنین آمادگی ایران برای ساخت تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی و ایجاد مراکز درمانی و پزشکی در جمهوری آذربایجان را مطرح کرد.
‘شاهین مصطفی اف’ نیز گفت، حجم مبادلات تجاری این کشور با ایران در ۹ ماه نخست سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد افزایش یافته است.
وزیر اقتصاد آذربایجان هفته پیش گفت : در سال ۲۰۱۶ نیز حجم مبادلات میان دو کشور نسبت به سال ۲۰۱۵میلادی ۷۰ درصد افزایش یافته بود.
وی با اشاره به سطح بالای روابط ایران و جمهوری آذربایجان در همه بخش های سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی گفت: در چهار سال اخیر بیش از ۴۰ سند همکاری میان دو کشور امضا شده است .
به گفته ی وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان، ۵۴۶ شرکت ایرانی در جمهوری آذربایجان ثبت شده است.
در حال حاضر بین ایران و جمهوری آذربایجان چندین پروژه مشترک در دست اجرا و پیشنهاد چند پروژه نیز در دست بررسی است .

** پروژهای مشترک ایران و جمهوری آذربایجان
-کارخانه خودروسازی – سواری – در حومه باکو که در مرحله نهایی است و بزودی افتتاح می شود
– کارخانه داروسازی مشترک در حومه باکو در دست ساخت است
– پروژه مشترک خط ریلی آستارا – آستارا که به مراحل نهایی نزدیک شده است
– پروژه خط ریلی رشت – آستارا که در دست اقدام است و آذربایجان حاضر است در آن سرمایه گذاری کند

**پروژه های پیشنهادی بین مقامات دو کشور
– ساخت کارخانه اتوبوس سازی با مشارکت ایران در جمهوری آذربایجان
– کشت فراسرزمینی و تولید تجهیزات و ماشین الات کشاورزی از سوی ایران درآذربایجان
– ایجاد مراکز درمانی از سوی ایران در آذربایجان
– استفاده از ارز ملی کشورها در مبادلات تجاری دو جانبه

** دورنمای روابط ایران و جمهوری آذربایجان
بر اساس داده های بانک جهانی ، جمعیت جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۹ میلیون و ۷۶۲ هزار نفر، تولید ناخالص داخلی حدود ۳۸ میلیارد دلار و امید به زندگی در این کشور نیز ۷۲ سال است .
اقتصاد آذربایجان، تحت تاثیر استخراج و صادرات نفت و گاز به توسعه رسیده است. می توان گفت که این کشور، یکی از قدیمی ترین کشورهای تامین کننده نفت در حوزه دریای خزر است و نفت و گاز پایه های اصلی شکوفایی اقتصادی این کشور هستند.
به اعتقاد برخی از کارشناسان اقتصادی ، عضویت ایران و جمهوری آذربایجان در سازمان های منطقه ای و بین المللی از جمله اکو و سازمان کنفرانس اسلامی، زمینه های مناسبی برای توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور را فراهم می کند ، اما تاکنون طرفین از این ظرفیت ها به نحو مناسبی استفاده نکرده اند.
آمارها حاکی است که حجم مبادلات تجاری دو کشور حدود ۵۰۰ میلیون دلار است . از حدود ۵۰۰ میلون دلار حجم مبادلات تجاری بین ایران و جمهوری آذربایجان، ۳۵۰ میلیون دلار آن مربوط به صادرات ایران به این کشور و ۱۵۰ میلیون دلار صادرات جمهوری آذربایجان به ایران است.
هم اکنون پلاستیک، سیب زمینی، پیاز، محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی و کاشی از جمله کالاهایی است که از ایران به جمهوری آذربایجان صادر می شود و واردات کشورماناز جمهوری آذربایجان را آهن آلات و چوب تشکیل می دهد.
80 درصد مبادلات تجاری جمهوری آذربایجان با کشورهای انگلیس، ایتالیا ،فرانسه، امریکا، روسیه، اوکراین، ترکیه ،مالزی ،اندونزی، بلاروس ،آلمان، هند، چین و رژیم صهیونیستی است و ایران در این میان سهم اندکی دارد.
تولید و تجارت، گردشگری، کشاورزی و ترانزیت چهار بخش اصلی سیاست های اقتصادی باکو را تشکیل می دهد که جمهوری اسلامی ایران می تواند نقشی اساسی در آنها بازی کند.