شهرداری تهران قرار است طی چند روز آینده پروژهای را که با عنوان «پلازای میدان ولیعصر(عج)» از آن یاد میشود بهرهبرداری کند تا پس از گذشت حدود هشتسال، کارگاه پروژهای که از ابتدا قرار بود در کمتر از سه سال به سرانجام برسد، جمعآوری و دیوارههای بلند فلزی از اطراف پرترددترین میدان مرکز شهر برچیده شود. در ادبیات شهرسازی «پلازا» به مجموعهای اطلاق میشود که حاوی فضای باز بوده و عنصر «پیاده» نسبت به عنصر «سواره» در آن غلبه داشته باشد تا به محل مناسبی برای حضور شهروندان تبدیل شود.
به نقل از اقتصادنیوز ، چنین فضایی قطعا باید به مبلمان شهری مجهز شود و میتواند حاوی مرکز خرید یا واحدهای تجاری و تفریحی کوچکمقیاس متناسب با نیاز شهروندان باشد. پلازا در واقع نسخه مدرن بازارچههای سنتی محسوب میشود.پروژه موسوم به پلازای میدان ولیعصر(عج) حدود ۴۲ هزار مترمربع وسعت دارد و در هفت طبقه مجزا در فضای زیرسطحی میدان اجرا شده و قرار است ظرف چند روز آینده رسما مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
هر چند گفته میشود این پروژه هفت طبقه دارد اما در واقع اولین طبقه آن تراز صفر خیابان است که در چهار سوی میدان دسترسیهای ورودی به پلازا در این تراز تعریف شده است و در عمل ۶طبقه در فضاهای زیرسطحی ساخته شده است.
بر اساس تصویری که در بازدید روز گذشته از این پروژه مشاهده شد، هنوز مشخص نیست این پروژه قرار است تمام ویژگیهای لازم برای تبدیل به یک پلازا را داشته باشد و کاربری آن متناسب با عنوانی که برایش انتخاب شده است باشد یا نه. مولفه کلیدی پلازا، برخورداری از «فضای توقف» کافی و مناسب برای شهروندان است اما فعلا مشخص نیست که فضای روباز میدان ولیعصر(عج) در تراز منفی یک، قرار است به نحوی تجهیز شود که شهروندان امکان توقف در آن را داشته باشند یا صرفا قرار است بهعنوان محل گذر برای دسترسی به مترو یا دیگر اضلاع میدان از آن استفاده شود.
بنابراین برای قضاوت در این رابطه باید تا زمان بهرهبرداری صبر کنیم. تحقیقات «دنیای اقتصاد» نشان میدهد برای ساخت این پروژه حدود ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است. بهطور کلی مدل جهانی شهرهای زیرزمینی و مجتمعهای تجاری در محدوده ایستگاههای مترو با سه هدف هدایت مردم به استفاده از مترو، تامین مالی برای ساخت مترو از طریق سرمایهگذاری بخش خصوصی به واسطه واگذاری اراضی تراز منفی برای ساختوساز انتفاعی و تجاری و نیز سبکسازی فضاهای روسطحی برای اختصاص به کاربریهای مهمتر از کاربری تجاری صورت میگیرد.
پروژه پلازای میدان ولیعصر(عج) نیز در ۶ طبقه زیرسطحی تعریف شده که تنها طبقات منفی یک و منفی دو آن برای عموم شهروندان قابل استفاده بوده و از طبقه منفی سه تا منفی شش در اختیار شرکت بهرهبرداری مترو قرار دارد و مسافران مترو در آن تردد میکنند. طبقه منفی دو نیز در حقیقت سالن فروش بلیت مترو است که غرفههایی به منظور فعالیتهای محدود تجاری دور تا دور آن پیشبینی شده است.