تامین حداقل امکانات زیربنایی در شهرکهای صنعتی ۵۰ تا۶۰ هزار تومان برای هر مترمربع زمین هزینه دارد که به گفته کارشناسان بخش عمده اعتبار مورد نیاز برای شهرکسازی از طریق هزینه درآمد یا همان دریافت حق انتفاع از سرمایهگذاران متقاضی ورود به شهرکها دریافت میشود.
البته اعتبارات تملک دارایی و بخشی از منابع اعتباری سازمان صنایع کوچک نیز به تامین هزینههای شهرکسازی اختصاص مییابد.
امکان دریافت تسهیلات بانکی برای شرکتهای استانی که در راهاندازی شهرک صنعتی با کمبود اعتبار مواجه شدهاند وجود دارد اما کارشناسان بر این اعتقادند که دریافت این نوع تسهیلات مقرون بهصرفه نیست. به طوری که شاهپور قنبری، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی کرمانشاه در گفتوگو با صمت اظهار کرد: از آنجایی که اعتبار مورد نیاز برای هزینههای شهرکسازی از محل دریافت حق انت فاع از سرمایهگذاران تامین میشود و امکان افزایش این حقوق وجود ندارد بنابراین دریافت تسهیلات برای ایجاد زیرساخت در شهرکهای صنعتی مقرون به صرفه نیست.
قنبری تصریح کرد: اراضی صنعتی یا حق انتفاع بهرهبرداری در شهرکهای صنعتی سراسر کشور به نرخ تمام شده به متقاضیان واگذار شده و به صورت نقد و اقساط از متقاضیان دریافت میشود درحالی که تسهیلات دریافتی دارای بهره بانکی است و این مابهالتفاوت را شرکت شهرکهای صنعتی باید تامین کند و امکان اضافه کردن آن به نرخ حق انتفاع بهرهبرداری از زمینهای صنعتی داخل شهرک وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی کرمانشاه معتقد است که تامین هزینههای شهرکسازی در ابتدای امر به صورت درآمد هزینه نهادینه شده است به طوری که از فروش زمینهای در دست احداث برای تامین زیرساخت شهرکهای جدید هزینه میشود. تامین زیرساختها برای هر مترمربع زمین صنعتی در شهرکهای صنعتی متفاوت بوده و حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان هزینه در بردارد و به همان قیمت تمام شده به متقاضیان واگذار میشود. از طرف دیگر امکان استفاده از محل اعتبارات تملک داراییها و نیز اعتبارات استانداریها برای تامین بخشی از هزینه ساخت شهرکهای صنعتی نیز وجود دارد.
قنبری افزود: در قالب اعتبارات تملک داراییها برای احداث شهرکها هزینه میشود اما این اعتبارات کافی نبوده و با اجبار برای ارائه تخفیف در مناطق کمترتوسعهیافته همراه است. البته سازمان صنایع کوچک نیز برای احداث شهرکهای جدید در مناطق کمترتوسعهیافته کمکهای اعتباری ارائه میدهد.
اهمیت ساخت و راهاندازی شهرکهای صنعتی به دلیل ایجاد اشتغال پایدار و ارائه خدمات مناسب به صنعتگران است. بنابراین با ساخت و راهاندازی شهرکهای صنعتی سعی شده تا محل مناسبی برای انجام فعالیتهای صنعتی ایجاد شود. همچنین برای ساماندهی فعالیتهای صنعتی و تولیدی نیاز است تا حداقل امکانات ازجمله زمین مناسب و ارزان با مساحت کافی، آب، برق و گاز مورد نیاز در اختیار سرمایه گذران قرار گیرد.
آمارها نیز حکایت از آن دارد که ۸۸ هزار واحد صنعتی با اشتغالزایی نزدیک به ۲/۴میلیون نفر در کشور فعالیت میکنند که از این تعداد ۳۶ هزار واحد صنعتی در شهرکها و نواحی صنعتی با اشتغالی افزونبر ۷۴۹ هزار نفر مستقر هستند. اکنون از ۹۴۵ شهرک و ناحیه صنعتی مصوب در کل کشور ۷۶۵ شهرک با بیش از ۳۰ هزار هکتار مساحت درحال واگذاری زمین صنعتی به سرمایهگذاران است.
تاکنون قیمتگذاری اراضی در شهرکها و نواحی صنعتی بر اساس یک نسخه نبوده با این حال به گفته علی یزدانی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرکهای صنعتی ایران در سال آینده هیچ افزایش قیمتی در زمینها و زیرساختهای شهرکها و نواحی صنعتی برای مناطق کمترتوسعهیافته وجود نخواهد داشت. در مناطق توسعهیافته نیز با توجه به مزایای شهرک مورد نظر قیمتگذاری انجام خواهد شد.
برخی کارشناسان معتقدند، نخستین گام در ساخت شهرکهای صنعتی دریافت زمین به صورت رایگان از منابع طبیعی و اراضی ملی است تا هزینههای احداث شهرک را کاهش دهد. همانطور که ناصر صیدی، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی زنجان به صمت گفت: شرکت شهرکهای صنعتی برای احداث شهرکهای جدید مکانیابی شهرک در اراضی ملی و منابع طبیعی را نخستین گام قرار داده تا زمین رایگان دریافت کند و در مرحله دوم سعی کند تا از محل اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای طبق قوانین بودجه بیشترین استفاده را کند.
صیدی تاکید کرد: طبق قانون وزارتخانهها موظف به ارائه زیرساخت تا در ورودی شهرکهای صنعتی هستند. همچنین امکان بهرهبرداری زودتر از موعد شهرکهای صنعتی تازهتاسیس در کاهش هزینهها موثر است. درنهایت اگر شرکت استانی در تامین هزینههای ساخت با مشکل کمبود اعتبارات مواجه شد میتواند از تسهیلات بانکی استفاده کند.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی زنجان ادامه داد: ممکن است برای احداث شهرک تا ۲۰ میلیارد تومان تسهیلات دریافت شود اما نرخ بهره این تسهیلات مطابق با نرخ تسهیلات اعلام شده از سوی بانک مرکزی و متناسب با بازپرداختهای ۳ تا ۵ ساله تعیین میشود.
صیدی تصریح کرد: برای تامین زیرساختهای خارج از شهرک صنعتی مانند راههای دسترسی، انتقال شبکه گاز و برق و… میتوان از اعتبارات وزارتخانههای مربوط استفاده کرد اما برای احداث شهرک و تامین زیرساختهای ابتدایی در داخل شهرک باید از اعتبارات داخلی شرکت استانی، استانداری و تملک داراییها استفاده کرد.
بنابر این گزارش، هرچند تکمیل زیرساختها، هدایت سرمایهگذاریها در جهت تحقق عدالت اجتماعی در مناطق کمتر توسعهیافته، توجه به توسعه خوشههای صنعتی، عارضهیابی و حمایت از صنایع کوچک، تقویت نظام پیمانکاری فرعی، خلق منابع مالی جدید خارج از سیستم بانکی و توجه به بهرهوری و کاهش قیمت تمامشده از راهبردهای اصلی سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در سال آینده اعلام شده اما مشارکت بخش خصوصی در تامین هزینههای شهرکسازی نیز میتواند راهگشا باشد.
منبع: صمت