سرمایه مولد
سونیا هنرور کارشناس ارشد اقتصاد توسعه همچنین در گفتوگو با صمت با توجه به ساختار جوان و نیروی تحصیلکرده در کشور اظهار کرد: اگر ساختار اقتصادی کشور به گونهای باشد که بتواند از این مهارتها نهایت استفاده را ببرد، این رویکرد میتواند یک سکوی پرتاب برای اقتصاد کشور بهشمار آید. اما اگر همپای افزایش دانش نیروی انسانی و مهارت، موقعیت شغلی متناسب با این ظرفیتها به وجود نیاید، کشور میتواند از همین ناحیه دچار ضرر و زیان در یک نگاه بلندمدت شود. هنرور نتیجه این روند را بزرگشدن بخش عمومی در اقتصاد برشمرد و تصریح کرد: در بسیاری از کشورهای درحالتوسعه بخش عمومی بسیار بزرگ است و این بخش به استخدام نیروهای تحصیلکرده میپردازد. در مقابل نیز بخش خصوصی بهدلیل اینکه بیشتر در یک ساختار سنتی کار تولیدی میکند نسبت به این نیروها احساس نیاز نمیکند. وی ادامه داد: علاوه بر این در ساختار اقتصادی ایران، فعالیتهای واسطهگری و غیرمولد هم بسیار گسترده است که این فعالیتها بیشتر از رانت استفاده میکنند و سهم دانش در فرآیندهای واسطهگری بسیار اندک است. این کارشناس توسعه اقتصادی یادآور شد: با توجه به ساختار جوان و تحصیلکرده در کشور، آمار بیکاری موید این امر است که کمترین میزان بهرهوری از این نیروها بهعمل آمده است. هنرور همچنین به مهاجرت نیروی کار تحصیلکرده در کشور اشاره و عنوان کرد: اگر ساختار اقتصاد کشور نتواند به تناسب آموزشی که به نیروهای خود داده است از تواناییهای آنها استفاده کند، مهاجرت نیروهای تحصیلکرده افزایش مییابد. وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم از ظرفیتهای انسانی موجود نهایت استفاده را کنیم، میتوانیم وابستگی خود به درآمد ناشی از صادرات منابع خام ازجمله نفت و گاز را کاهش داده و از این ثروتها تنها به منظور ایجاد سرمایههای مولد استفاده کنیم.
اقتصاد بالنده
حسین راغفر استاد دانشگاه الزهرا و کارشناس اقتصادی نیز درباره تبعات بیتوجهی به نیرویانسانی- اجتماعی معتقد است، زمانی که در کشور به نیروی جوان و تحصیلکرده بهای لازم داده نشود و زمینه فعالیت برای آن فراهم نباشد، اقتصاد هر روز به درآمدهایی نظیر نفت و گاز وابسته میشود و نمونه چنین معضلی را هماکنون در اقتصاد کشورمان شاهد هستیم. زمانی که این درآمدهای نفتی به توسعه و رشد نیروی انسانی نینجامد و صرف امور دیگری شود با ۲ معضل روبهرو خواهیم شد؛ یک معضل آسیبی است که خرجکرد بیبرنامه درآمدهای نفتی به اقتصاد وارد میکند. به گفته راغفر، معضل دوم آمار بالای بیکاری جوانان و صاحبان شغل است. زمانی که این ۲ معضل دست بهدست هم دهند، مثل امروز تولید کشور با کندی بهکار ادامه میدهد، نرخ تورم بهصورت جهشی رشد میکند و رشد اقتصادی با روند کندی روبهرو خواهد بود. راغفر در ادامه اظهار کرد: اکنون کشور ما از نیرو و سرمایه انسانی مثالزدنی و حتی بیبدیلی برخوردار است که با اتکا به این سرمایه عظیم میتواند در تمام جبهههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به رشد و بالندگی برسد. وی درنهایت تاکید کرد: این امر نیازمند دولتی است که به سرمایههای اجتماعی باور داشته باشد و آماده استفاده از این انرژی انسانی باشد.