خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
یکی از مباحث علمی، فنی و اقتصادی که کمتر از یکصد سال است توجه عده‌ای از دانشمندان را به خود جلب کرده و مطالعات زیادی روی آن انجام شده موضوع «خوردگی» به‌ویژه خوردگی فلزات است که زنگ زدن آهن و فولاد از مهم‌ترین شکل‌های خوردگی هستند.
هر چند خوردگی درباره فلزات دیگر و مواد غیرفلزی نظیر پلاستیک، بتون و سرامیک و غیره نیز دیده می‌شود اما با توجه به نقش آهن و فولاد در صنایع و تجهیزات کارخانجات و نیز نقش آن صنایع نفت و گاز پتروشیمی این مسئله درباره آهن و فولاد از اهمیت بسیاری برخوردار است.خوردگی در خطوط نفت و گاز خطوط لوله‌هاینفت در هر کشوری شریان حیاتی آن کشور محسوب می‌شود و محافظت و استفاده بهینه از این خطوط همیشه یکی از مسائل با اهمیت و مورد توجه شرکت‌های نفت در هر کشوری است. خطوط نفت از نقاط مختلفی نظیر مناطق نمکزار یا مسیر رودخانه‌ها عبور می‌کند و همین موضوع منجر به نازک شدن دیواره لوله‌ها می‌شود؛ همچنین فشار بالای نفت و گازوئیل در لوله سبب صدمه دیدن یا پارگی قسمت‌هایی از لوله می‌شود و در صورت بروز این مشکل هزاران لیتر ماده نفتی هدر می‌رود. از نظر آماری، خرابی و نشتی در لوله‌ها حدود دو برابر خرابی در مخازن است. به علت وجود اتصال‌های زیاد در سامانه‌های خط لوله، نشتی در این سامانه‌ها بسیار اتفاق می‌افتد و این مسئله در لوله‌های زیرفشار خیلی حادتر است، چون فشار باعث می‌شود مواد به صورت پیوسته و با نیروی زیادتر، از سوراخ وارد محیط شوند.در خطوط انتقال نفت وگاز هر ۱۵ کیلومتر یک سامانه حفاظت کاتدیک خطوط لوله نفت و گاز برای جلوگیری از خوردگی لوله نصب می‌کنند. این سامانه‌ها با ایجاد ولتاژ منفی سد راه حرکت الکترون‌ها از لوله به زمین می‌شوند. از این‌رو از خوردگی و یا زنگ‌زدگی جلوگیری می‌کند. در ایران خطوط لوله بسیار وسیع و گسترده (هزاران کیلومتر) وجود دارد و یکی از مهم‌ترین منابع ملی محسوب می‌شود. خوردگی علاوه‌بر صدمه به ساختارهای فلزی باعث آلودگی محیط‌زیست نیز می‌شود. در این میان عناصری مانند مس، آلومینیوم و یا مواد پلاستیکی و غیره هرگز نتوانسته‌اند جایگزین صد در صد فولاد برای خطوط انتقال سیالات شوند. هنوز هم لوله‌های فولادین، سلطان انتقال مواد ارزنده‌ای چون نفت و گاز هستند و در عین حال در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارای نقطه ضعف قابل توجهی هستند. بنابراین باید به ستیز با این پدیده مخرب برخاسته و با تجهیز خود و با دانش به این مهم بعد تکامل‌یافته‌تری ببخشیم.
مقابله با خوردگی ضروری است
به گزارش شانا در این‌باره حبیب‌الله بیطرف، معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت که حدود ۳ ماه از حضورش در این معاونت می‌گذرد، بر اهمیت مقابله با پدیده خوردگی تاکید دارد و می‌گوید: اقدامات کنترل خوردگی محدود به یک اداره و یا چند اداره ذیربط تولید نیست؛ مسئله خوردگی یک مسئله فراگیر برای کل سازمان است.وی می‌افزاید: اصل وجود خوردگی در نظام بهره‌برداری صنعت نفت به‌عنوان یک واقعیت پذیرفته شده است. اما شاید باورش سخت باشد که با وجود همه فعالیت‌های انجام شده مبتنی بر دانش و تجربه در این بخش، باز شاهد هدررفت سالانه حدود ۵درصد از درآمد ملی کشورهای توسعه‌یافته برای جبران هزینه‌های فائق آمدن به مشکلات خوردگی و ترمیم آثار مخرب آن هستیم.او معتقد است: ابلاغ «سند راهبردی مدیریت خوردگی صنعت نفت» از سوی وزیر نفت اهمیت مقابله با این پدیده را روشن کرده است و می‌تواند به‌عنوان یک شیوه‌نامه راهبردی در صنعت نفت مورد استفاده قرار گیرد.وی اضافه می‌کند: خوردگی یک پدیده طبیعی برای زوال مواد در محیط پیرامونی ما است و به هیچ وجه نمی‌توان خوردگی را از بین برد بلکه تمام اقدامات مدیران و متخصصان برای کنترل سرعت و کاهش تبعات مخرب ناشی از خوردگی است که اگر مورد غفلت قرار بگیرد آثار و تبعات آن برای تاسیسات و سازه‌های فلزی و بتونی بسیار سنگین، خطرناک و پرهزینه خواهد بود. این پدیده ناآرام و پیوسته مانند زلزله اما خاموش، تاسیسات را از درون و بیرون متلاشی کرده و پایداری و اطمینان تولید را تهدید می‌کند. در نظام درست بهره‌برداری صنعت نفت اصل وجود خوردگی به‌عنوان یک واقعیت پذیرفته شده است.
