سه گلوگاه کارآفرینی در ایران

بر اساس گزارش معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال، در ایران توجه سیاست‌گذاران به مقوله کارآفرینی عمری کوتاه (کمی بیش از یک دهه) دارد. بدیهی است در این مدت کوتاه ابزارها و سیاست‌های توسعه کارآفرینی آنگونه که شایسته است، فرصت بلوغ نیافته و محدود هستند. مطابق سنجش‌های سالانه‌ای که تاکنون از سوی موسسه کارآفرینی و توسعه جهانی صورت گرفته است، اکوسیستم کارآفرینی ایران، نه در جهان و نه در منطقه وضعیت مناسبی ندارد. در گزارش شاخص جهانی کارآفرینی (GEI) در سال ۲۰۱۶، ایران در بین ۱۵ کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) رتبه ۱۴ و در بین ۱۳۰ کشور دنیا در رتبه ۸۰ قرار گرفت. این شاخص تنها بر کارآفرینی پررشد تمرکز نمی‌کند، بلکه ویژگی‌هایی از کارآفرینی را مدنظر قرار می‌دهد که بهره‌وری را بهبود می‌بخشند که شامل نوآوری، گسترش بازار، رشد محور بودن و بینش بین‌المللی داشتن است. این شاخص تعاملات پویا و نهادینه شده بین گرایش‌ها، توانایی‌ها و اشتیاق را که محرک کارآفرینی مولد هستند، هم در سطح فردی و هم در سطح نهادی مورد توجه قرار داده است. با توجه به این وضعیت مطابق توصیه کارشناسان نیازمند طراحی سیاست‌ها و پیاده‌سازی برنامه‌های مناسب و توجه جدی به مقوله کارآفرینی و پایش آن در کشور هستیم. تغییرات سریع و گسترده فناوری‌ها، شرایط متلاطمی در بازارهای جهانی به ارمغان آورده و تاب‌آوری و نوآوری بنگاه‌ها را تبدیل به شروط لازم برای بقا و پایداری کسب و کارها و مشاغل کرده است. در چنین شرایطی، ایجاد محیط مساعد برای ظهور و رشد کسب وکارهای جدید نوآور و فعالیت‌های کارآفرینانه وظیفه حیاتی سیاست‌گذاران کشور برای دستیابی به رشد و رونق اقتصادی است. مطابق گزارش ۲۰۱۶ شاخص جهانی کارآفرینی (GEI) شواهدی مبنی بر همبستگی شدید کارآفرینی با اهداف کلی‌تر رفاه انسانی، نظیر افزایش رشد اقتصادی، کاهش نابرابری درآمدی، بهبود کیفیت محیط زیست و پایداری سیاسی و امنیت ارائه کرده است و از این رو کارآفرینان را نیروی صلح، برابری و رفاه فراگیر انسانی معرفی می‌کند.