ایران دارای مزیتهایی است که در صورت بهرهبرداری از آنها میتواند منافع فراوانی را به دست آورد. برای آنکه این مزیتها را بررسی کنیم٬ ابتدا لازم است مسیرهای کلی که برای انتقال خزر وجود دارد را مرور کرده و پس از آن به این مهم بپردازیم.
۱ – مسیر شمالی که نفت و گاز قزاقستان و آذربایجان را از طریق دریای سیاه منتقل میکند و موردحمایت روسیه است.
۲ – مسیر جنوبی منابع انرژی سه کشور را به خلیجفارس جهت صدور با کشتیهای نفتکش منتقل میکند که موردحمایت ایران است.
۳ – مسیر غربی نفت و گاز سه کشور حاشیه خزر را از طریق ترکیه و گرجستان (دریای سیاه) به اروپا منتقل میکند و موردحمایت ایالاتمتحده، ترکیه، آذربایجان و گرجستان است.
۴ – مسیر جنوب شرقی منابع نفت و گاز ایران را به بندرها پاکستان، دریای عمان و هندوستان میرساند، افغانستان و پاکستان از این مسیر حمایت میکنند.
۵ – مسیر شرقی نفت و گاز قزاقستان و ترکمنستان را به شرق چین منتقل میکند که چین از آن حمایت میکند.
۶ – مسیر قزاقستان-ترکمنستان-ایران یا مسیر جنوبی که از این مسیر میتوان نفت قزاقستان و ترکمنستان را به جزیره خارک در خلیجفارس با طی مسافت ۹۳۰ مایل و ظرفیت روزانه یک میلیون بشکه منتقل کرد، این خط لوله ۵.۱ میلیارد دلار هزینه در بر خواهد داشت و حق ترانزیت از آن نیز ۳ دلار در هر بشکه خواهد بود. با توجه به اینکه در بیشتر قسمتهای این مسیر، شبکه خط لوله نفت ایران وجود دارد، با تکمیل و توسعه آنها با هزینه کمتری میتوان خط لوله مذکور را راهاندازی کرد.
نقش ایران هم بهعنوان بازار نهایی نفت آسیای مرکزی و هم مکانی برای ترانزیت آن، با توجه به ثبات و امنیت موجود در ایران، سوژه جذابی برای سرمایهگذاریهای خارجی نفتی بالقوه فراهم آورده است که کمتر نقطهای برای انکار میگذارد.